Het Spoor Terug
VPRO
Subscribe
De documentaire-rubriek van OVT met hoogwaardige audiodocumentaires en podcastseries van ca. 30 minuten over alles wat met geschiedenis te maken heeft
Available episodes
Newest first
Oldest first
14 hours ago
Het Spoor Terug: Kweekje #6: Herschikken
Nicole is terug in Nederland. Door haar reis naar Suriname is ze kweekjes als iets positiefs gaan zien. Maar er is ook een schaduwkant, zo vertelt bijvoorbeeld cultureel-antropoloog Gloria Wekker. Kweekjes die als hulp in de huishouding werden gebruikt bijvoorbeeld. Voor Nicole werd goed gezorgd door haar kweekmoeder Sonja. Toch wil ze nu echt weten: waarom ik? Voor antwoorden op die vraag gaat Nicole langs bij haar vader en kweekmoeder Sonja. Zal haar vader willen praten over waarom ze een kweekje werd? En waarom nam Sonja haar eigenlijk in huis?
Met alles wat ze heeft geleerd en gehoord keert Nicole terug naar socioloog Aspha Bijnaar. Welke lessen uit de Afro-Surinaamse geschiedenis over kweekjes neemt ze mee? Tot slot komt het tot een confrontatie met haar moeder Jetty. Ze hebben ieder hun eigen perspectief op het verleden. Kunnen ze zich met elkaar verzoenen?
playlist_add
Dec 3, 2023
Het Spoor Terug: Kweekje #5: Gekweekt in Suriname
Ruim 22 jaar is Nicole niet in Suriname geweest. Om nog dieper het verleden van kweekjes in te duiken en haar Surinaamse kant te onderzoeken, gaat Nicole terug naar het geboorteland van haar ouders. Ze treft een onrustig land in economische crisis waar veel mensen in de overlevingsstand zitten. Kort na haar aankomst bereikt de onrust een kookpunt. In de binnenstad zijn demonstraties tegen het regeringsbeleid uitgemond in onlusten.
Nicole vraagt zich af hoe het zit met Kweekjes in het Suriname van nu? En hoe ver terug gaat deze informele pleegzorg in haar familiegeschiedenis? Samen met historicus Mildred Caprino doet Nicole belangrijke ontdekkingen in de archieven. Op plantage Berlijn, waar haar voorouders hebben geleefd, leert ze over winti en de Afrikaans Surinaamse cultuur en komt ze tot belangrijke inzichten over waarom juist zij een Kweekje werd. Nicole keert terug naar Nederland met een gevoel dat Suriname ook haar thuis is, maar ook met meer vragen. Zullen haar ouders deze nu eindelijk kunnen beantwoorden?
playlist_add
Nov 26, 2023
Het Spoor Terug: Kweekje #4: Wortel schieten
Samen met haar broer en zus keert Nicole terug naar haar wortels in het Brabantse Cuijk. Weten zij waarom zij weg moest? Eindelijk vindt ze de cassettebandjes die haar familie naar elkaar stuurde. Luisterend naar de bandjes die zij vanuit Nederland opstuurden doet Nicole een belangrijke ontdekking over haar moeder. Op de bandjes uit Suriname klinken ook verhalen over de onafhankelijkheid, de slechte economische situatie en censuur. De coup slaat nieuwe wonden, veroorzaakt verscheurde families en nieuwe kweekjes.
Er ontstaat spanning in families. Mensen die achterblijven in Suriname en mensen die naar Nederland trekken, maken een andere ontwikkeling door. Men neemt elkaar de maat: wie is de ‘echte’ Surinamer? Daar moeten we mee stoppen, zegt haar goede vriendin Seada, we zijn hier allemaal door de loop van de geschiedenis. Om echt te begrijpen wat dat betekent, zal Nicole haar weerstand moeten overwinnen en diep het verleden in moeten duiken.
playlist_add
Nov 19, 2023
Het Spoor Terug: Kweekje #3: Ontworteld
De geschiedenis van kweekjes blijkt ook een verhaal van ontworteling te zijn. Om iets te bereiken in het leven, te studeren of te werken, moesten Surinamers naar ‘het moederland’. Maar hoe welkom was Nederland voor haar overzeese kinderen? Elke nieuwe migratiegolf bracht nieuwe kweekjes voort. Ze werden kweekjes in een land waar het moeilijk wortel schieten is. Het verlangen naar Suriname en gemis van famiri klinkt door op de cassettepost die families elkaar stuurden.
Nicole’s moeder Jetty kent het gevoel als geen ander. Om verder te studeren moest ze haar baby Glynis - Nicole's oudere zus - achterlaten in Suriname. Nicole kan het zich niet voorstellen. Maar, ontdekt ze in gesprekken met andere kweekjes, misschien is de traditie van kweekjes ook een kracht? Socioloog Aspha Bijnaar wijst op de oorsprong van kweekjes: de trans-Atlantische slavernij. Was het systeem van kweekjes een overlevingsstrategie? Ondertussen probeert Nicole de keuze van haar moeder om haar achter te laten, te begrijpen.
playlist_add
Nov 12, 2023
Het Spoor Terug: Kweekje #2: We praten niet
Om meer te weten te komen over de oorsprong van kweekjes duikt Nicole in de migratiegeschiedenis van Afro-Surinamers in Nederland. Hoe hielden families, gescheiden door een oceaan, contact met elkaar? Nicole gaat op zoek naar de cassettebandjes die haar familieleden aan weerszijden van de oceaan voor elkaar inspraken. Ondertussen groeit bij Nicole een onbestemd gevoel. Het is een stille regel: In bere tories, verhalen die in je buik moeten blijven, zaken die binnen de familie opgelost moeten worden, daar praat je niet over. En dat is nou precies wat Nicole wel wil doen: het gesprek openen. Haar zoektocht zorgt voor weerstand. “Een Bounty,” wordt ze zelfs genoemd.
Is ze Surinaams of Nederlands? Bij haar moeder, die in het theater ook persoonlijke verhalen deelt, vindt ze steun. Tegelijkertijd staat hun eigen geschiedenis tussen hen in. Want waarom liet haar moeder haar achter? Moest Jetty weg om zichzelf te ontwikkelen?
playlist_add
Nov 5, 2023
Het Spoor Terug: Kweekje #1: Ik ben een kweekje
“Famiri” is alles voor journalist Nicole Terborg. Ze komt uit een warm nest; haar familie is er altijd voor haar. Toch knaagt er iets. Toen ze dertien jaar oud was, moest Nicole in haar eentje plotseling verhuizen van haar ouderlijk huis in een Brabants dorp naar haar tante in de grote stad. Ze is een kweekje, zoals veel Surinamers dat noemen; je groeit niet op bij je ouders maar bij andere familieleden of pleegouders. Nicole voelde zich onbestemd, onzeker, eenzaam en afgewezen.
Nu terugkijkend zit ze met zoveel vragen. Waarom moest zij weg? Kweekjes zijn gangbaar in haar familie en toch is het niet een onderwerp waarover gesproken wordt. Nicole is niet alleen bang voor de reacties van haar familie, maar ook voor die van de Surinaamse gemeenschap. Toch gaat ze de confrontatie aan met haar moeder, theatermaker Jetty Mathurin. En om haar eigen kweekverhaal te begrijpen, verdiept Nicole zich in de migratiegeschiedenis van Afro-Surinamers. Lees hier het interview met Nicole Terborg in de VPRO Gids.
playlist_add
Sep 24, 2023
Het Spoor Terug: De as van Multatuli
Het is dit jaar 75 jaar geleden dat de as van de grote schrijver Multatuli werd bijgezet in een monument op begraafplaats Westerveld. Hij was de eerste Nederlander die zich liet cremeren. In Nederland was dat in die tijd nog verboden. Waarom koos hij daar dan toch voor? En wat is er waar van het gerucht dat er sigarenas in het monument is bijgezet? Luister in Het Spoor Terug: De as van Multatuli.
playlist_add
Sep 17, 2023
Het Spoor Terug: De Open Wonden van Chili
Chili staat dit jaar stil bij de staatsgreep, die plaatsvond op 11 september 1973. De socialistische president Salvador Allende kwam daarbij om het leven en de rechtse Augusto Pinochet greep de macht. Hoewel Pinochet al sinds 2006 dood is, zorgt zijn dictatuur nog steeds voor verdeeldheid in het land; arm versus rijk, links versus rechts, martelaar versus beul. Voor correspondent Boris van der Spek is het een thema dat in alle gesprekken en reportages terugkomt. Hij maakte de documentaire De open wonden van Chili – en stuitte daarbij op een onwaarschijnlijke vriendschap .
playlist_add
Sep 10, 2023
Het Spoor Terug: Flessenpost
Stel je voor; je bent een aangespoelde drenkeling en verlangt naar contact. Dan grijp je naar een eeuwenoude traditie, namelijk: de flessenpost. Een papiertje in een fles die wordt meegenomen door de zee, afzender en ontvanger onbekend.
De traditie heeft een recentere oorsprong dan je zou vermoeden, zo valt te lezen in het in Duitsland verschenen boek Flaschenpost van de letterkundige Wolfgang Struck. Mathijs Deen zocht Struck op in Hamburg, waar in een bibliotheek een verzameling van meer dan 600 aangespoelde berichten als een schat wordt bewaard.
playlist_add
Sep 3, 2023
Het Spoor Terug: Vrij, blij en bloot
Het eerste officiële naaktstrand in Nederland bestaat dit jaar vijftig jaar. Het is het naaktstrand van Callantsoog.
In de documentaire 'Vrij, blij en bloot' horen we de geschiedenis van dat eerste officiële naaktstrand én alles wat eraan vooraf ging. Wanneer en waar begonnen mensen gezamenlijk bloot te recreëren? En wat willen en wilden de blootlopers?
Luister naar een programma van Katinka Baehr.
playlist_add
Aug 27, 2023
Het Spoor Terug: de Ramp met de Phoenix
Deze zomer zijn we voor het Spoor Terug op zoek gegaan naar bijzondere geschiedenisdocumentaires die elders zijn uitgezonden en die we zo mooi vinden dat we ze ook graag in OVT laten horen.
Vandaag de laatste: Deel 1 van een prachtige serie die Joske Meerdink maakte voor Omroep Gelderland: De ramp met de Phoenix.
Het is een verhaal over een grote groep Achterhoekers die in 1847 naar Amerika vertrok in de hoop op een beter leven. Tijdens de laatste kilometers van de reis vloog hun schip, de Phoenix,in brand. Een ramp in het zicht van de haven. Het schip verging in het ijskoude water en overlevenden waren er nauwelijks. Luister naar deze documentaire over een vergeten ramp.
playlist_add
Aug 20, 2023
Het Spoor Terug: De Ranchi Baby's, deel 1
Onderweg van Indonesië naar Nederland werden op stoomschip Ranchi 37 baby’s geboren. Het was 1950: Nederland had net de Indonesische onafhankelijkheid erkend. KNIL-militairen en hun families moesten het land in allerijl verlaten. In het nieuwe ‘thuisland’ Nederland waren de meeste opvarenden nog nooit geweest. Documentairemaker Joost Wilgenhof spoorde alle baby’s op; inmiddels zijn ze 72 jaar oud. Vandaag deel 1 van deze podcastserie
De Ranchi Baby’s is een Stichting Autres Directions en Aldus’ productie voor NTR en NPO Radio 1. Mede mogelijk gemaakt door het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
playlist_add
Aug 13, 2023
Het Spoor Terug: Rob Touber, Octopus van de liedkunst
Het afgelopen jaar stuitten Frank Jochemsen en Jim Immig (volgens Frank en Jim) op iets groots. Groter dan zij zelf doorhadden. Een oeuvre van prachtige liedjes, dat diep in de vergetelheid was geraakt. Gezongen door artiesten zoals Jenny Arean, Gerard Cox, Willem Nijholt en Boudewijn de Groot. Frank en Jim volgden een wonderlijk spoor van muzikale broodkruimels die kriskras verspreid lagen in archieven. Elke vondst leidde tot een nieuwe. En zo ontrafelden Frank en Jim een onvoltooid levenswerk. Ze ontdekten het verloren gewaande oeuvre van producer Rob Touber. Een maniakaal wonderkind dat jong stierf, op de top van zijn kunnen.
playlist_add
Aug 6, 2023
Het Spoor Terug: Wat weet jij eigenlijk van mij
Bij het uitruimen van het huis van haar overleden moeder vindt programmamaker Pam van der Veen een doos met honderden luchtpostenveloppen. Het zijn brieven van haar moeder aan haar vader uit de roerige jaren 60 en 70. Op de doos staat met grote letters: ‘Voor Pam’. De brieven beslaan een cruciale periode in het leven van haar moeder. In Wat weet jij eigenlijk van mij? volgen we een vrouw die zich bevrijdt van het knellende huisvrouwenbestaan: een portret van een huwelijk tegen de achtergrond van een snel veranderende tijd.
Marjan schreef van 1966 tot 1976 brieven aan haar echtgenoot, stuurman op de grote vaart. Minutieus doet ze verslag van haar dagelijks leven aan de man die ze maar drie maanden per jaar ziet.
Deze documentaire was eerder te beluisteren in de podcast DOCS
playlist_add
Jul 30, 2023
Het Spoor Terug: Terug naar de Grote Wetering
Deze zomer in het Spoor Terug: mooie historische documentaires die eerder zijn uitgezonden in andere programma's. In deze aflevering: Terug naar de Grote Wetering, een documentaire die Sandra Rottenberg en fotograaf Servaas Tullemans eerder maakten voor de VPRO en NTR-podcast DOCS.
In 1978 werd De Grote Wetering gekraakt, een karakteristiek pand aan de Weteringschans in Amsterdam, recht tegenover het Rijksmuseum. Overal in Nederland stonden kantoorgebouwen en huizen leeg, terwijl betaalbare woonruimte nauwelijks voorhanden was. Een herkenbaar probleem ook nu.
De Grote Wetering zou in 1980 worden ontruimd, na eindeloos actievoeren en protesteren. Ervoor in de plaats kwamen kantoren en luxe appartementen.
Makers Rottenberg en Tullemans woonden zelf als kraker in de Grote Wetering en gingen terug in de tijd.
Samenstelling: Sandra Rottenberg. Techniek: Berry Kamer. Eindredactie: Remy van den Brand. Met dank aan alle voormalige bewoners van De Grote Wetering die hun medewerking verleende…
playlist_add
Jul 16, 2023
Het Spoor Terug, Scharrelmens met vrije uitloop
Ruigoord bestaat 50 jaar! Het kunstenaarsdorp groeide uit tot een plek voor de zogenaamde 'scharrelmens met vrije uitloop’. In juli 1973 kraakten kunstenaars het gebied vlakbij Amsterdam, voor mensen die leven voor kunst en natuur. Ze vormen een hechte gemeenschap die een groot publiek ontvangt tijdens festivals als Landjuweel of Vurige Tongen.
Steeds opnieuw staat het voortbestaan van Ruigoord onder druk door dreiging van buitenaf. Wat is er vijftig jaar later over van de kunstenaarskolonie en haar idealen? Deze radiodocumentaire is gemaakt door Tjitske Mussche.
playlist_add
Jul 9, 2023
Het Spoor Terug, Een verborgen Surinaamse schat, #4: Naar Suriname
In de laatste aflevering van de vierdelige podcast Een verborgen Surinaamse schat reist theatermaker Mathieu Wijdeven af naar de geboortegrond van zijn betovergrootvader. Wat is er over van het gedachtengoed van G.G.T. Rustwijk in het hedendaagse Suriname?
Tijdens zijn onderzoek komt Mathieu te staan in het Thaliatheater waar zijn betovergrootvader zijn onemanshow opvoerde, en spreekt hij met Surinamers over Rustwijk én over hun land toen en nu. Rustwijk blijkt in zijn tijd, meer dan honderd jaar geleden, al voor viering van de afschaffing van de slavernij te hebben gepleit. Hoewel Mathieu voor zijn zoektocht niet van het bestaan van G.G.T. Rustwijk wist, krijgt zijn betovergrootvader een steeds prominenter gezicht.
playlist_add
Jul 2, 2023
Het Spoor Terug, Een verborgen Surinaamse schat, #3: Het wee ontsluierd
Waarom wist theatermaker Mathieu Wijdeven tot voor kort niet van het bestaan van zijn betovergrootvader G.G.T. Rustwijk? In de vierdelige podcast Een verborgen Surinaamse schat onderzoekt Mathieu het leven en werk van G.G.T. Rustwijk; schrijver, dichter, theatermaker, schilder en agitator tegen het koloniale bewind in Suriname.
In deel drie vindt Mathieu een 5-uur durende onemanshow die Rustwijk opvoerde in 1911. Hij schreef het speciaal voor een commissie uit Nederland die naar Suriname kwam om te kijken hoe er na de afschaffing van de slavernij nog geld kon worden verdiend met de kolonie. Mathieu is onder de indruk, wil er alles over weten én besluit het stuk zelf op toneel te brengen.
playlist_add
Jun 25, 2023
Het Spoor Terug, Een verborgen Surinaamse schat, #2: Missende puzzelstukjes
Het Spoor Terug: Een Surinaamse schat #2: Missende puzzelstukjes
Waarom wist theatermaker Mathieu Wijdeven tot voor kort niet van het bestaan van zijn betovergrootvader G.G.T. Rustwijk? In de vierdelige podcast Een verborgen Surinaamse schat onderzoekt Mathieu het leven en werk van G.G.T. Rustwijk; schrijver, dichter, theatermaker, schilder en agitator tegen het koloniale bewind in Suriname. Wie was hij? Wat is zijn betekenis in deze tijd?
In deel twee onderzoekt Mathieu hoe het leven van zijn betovergrootvader eruitzag. Over de periode vlak na de afschaffing van de slavernij horen we zelden en waren Zwarte mensen bij lange na niet vrij. Mathieu leert zijn betovergrootvader steeds beter kennen. Maar er zijn nog steeds missende puzzelstukjes. En dus probeert hij hem dichterbij te halen, de 21e eeuw in.
playlist_add
Jun 18, 2023
Het Spoor Terug, Een verborgen Surinaamse schat, #1: Matrozenrozen
Waarom wist theatermaker Mathieu Wijdeven tot voor kort niet van het bestaan van zijn betovergrootvader G.G.T. Rustwijk? In de vierdelige podcast Een verborgen Surinaamse schat onderzoekt Mathieu het leven en werk van G.G.T. Rustwijk; schrijver, dichter, theatermaker, schilder en agitator tegen het koloniale bewind in Suriname. Wie was hij? Wat is zijn betekenis in deze tijd?
In deze eerste aflevering ontdekt Mathieu dat hij een betovergrootvader heeft die dichter, kunstenaar en theatermaker was, G.G.T. Rustwijk. De eerste Surinaamse dichter die werk publiceerde: de dichtbundel Matrozenrozen. Maar hij schilderde ook, maakte theater en sprak zich kritisch uit over het koloniale bewind. Mathieu weet weinig over Suriname en heeft zich nooit verdiept in zijn achtergrond. Maar nu hij een voorvader heeft gevonden die zich dapper weerde tegen de zittende macht en die ook nog eens kunstenaar was, net als hij, ontsteekt er een nieuw vuur in hem.
playlist_add
Jun 11, 2023
Het Spoor Terug, Boekenmarkt
Het is zowat zomer en tijd voor de grote tweedehands boekenmarkten. Terwijl je langs honderden meters kraampjes schuifelt denk je misschien dat je deelneemt aan een oude ontspannen traditie, maar het echte begin van de boekverkoop op straat is een eeuwenoud verhaal van armoede en afzien.
Rond 1600 was de handel in tweedehands boeken vooral van Joodse handelaren die niet bij het boekverkopersgilde mochten komen, maar wel door dat gilde werden ingezet om populaire lectuur voor het volk te verkopen. Dat waren geïllustreerde verhalen en liedjes, maar ook drukwerk dat te link was om in de eigen winkel te leggen, zoals politieke pamfletten en pornografie. Tegelijk reisden marskramers in weer en wind stad en land af met almanakken, waarvan jaarlijks wel honderdduizend werden gedrukt.
Marten Minkema duikt in Het Spoor Terug: de Boekenmarkt in de geschiedenis van de straathandel in boeken. Hij portretteert oude en moderne boekenmarkten als op het Spui, die in gevaar zijn door de opkomst van…
playlist_add
Jun 4, 2023
Het Spoor Terug, Moeder der Geuzen
Ze gaf leiding aan een beeldenstorm en was de moeder van geuzenleiders; we hebben het over de opstandige edelvrouwe Petronella van Praet. Toen ze ter wereld kwam als dochter van een Vlaamse edelman in 1501 was Calvijn nog niet geboren. 93 jaar later overleed de kasteelvrouwe als overtuigd calvinist. Een van haar vijf dochters leidde een opstand in Hasselt, haar vier zonen en een schoonzoon werden als geuzenleiders terechtgesteld of kwamen om in de strijd tegen Spanje. Nadat de landvoogdes Petronella van Praet op het matje riep maakte ze ondubbelzinnig duidelijk dat ze kon doen en laten wat ze wilde.
Petronella van Praet hield de touwtjes stevig in handen. In zijn boek In Opstand noemt de Vlaamse historicus haar de Moeder der Geuzen. In het gelijknamige Spoor reconstrueert Mathijs Deen met Pieter Serrien en Violet Soen het opstandige leven van de Geuzenleidster.
playlist_add
May 28, 2023
Het Spoor Terug: Vissersvrouwen op Scheveningen
In het oude Scheveningen namen de vissersvrouwen een heel belangrijke plaats in. De micromaatschappij die eeuwenlang maar weinig veranderde bestaat nu niet meer. Wat weten we over de vissersvrouwen? Wat is er over hun levens bewaard gebleven?
Deze radiodocumentaire is gemaakt door Katinka Baehr.
playlist_add
May 20, 2023
Het Spoor Terug: De vergeten gijzelaars van de Balkan
In 1995 waren ze even groot nieuws: de Nederlandse ongewapende waarnemers, die tijdens de oorlog in Joegoslavië werden gegijzeld en door de Bosnische Serviërs als menselijk schild gebruikt. En zij waren niet de eersten die daar gegijzeld werden. Een maand na de beëindiging van die gijzeling viel de enclave Srebrenica en verlegde alle aandacht zich naar de genocide die daar onder de ogen van Nederlandse Dutchbat militairen plaatsvond.
Sindsdien staat Dutchbat centraal in de herinnering aan de betrokkenheid van Nederland. In het Spoor Terug het vergeten verhaal van de gijzelaars, gemaakt door Paul van der Gaag.
Militair historicus Dion Landstra promoveerde op dit onderwerp met het boek: Informatiemakelaar en schietschijf - Uitgeverij Boom.
playlist_add
May 14, 2023
Het Spoor Terug: de Jurk en het Scheepswrak #4
In deel 4 van de vierdelige podcastserie De Jurk en het Scheepswrak is er weer een nieuwe theorie! Op de boekomslagen uit het wrak is namelijk een familiewapen gevonden van de adellijke familie Ostrogski uit het 17e-eeuwse deel van Pools-Litouwen, dat nu Oekraïne heet.
Tjitske Mussche en Arnold van Bruggen vinden een portret waar precies zo’n kaftan op voorkomt als het schip gevonden is. In Polen moet het antwoord gevonden worden. Is de jurk dan van een Oekraïense prinses geweest?
Deze radiodocumentaire is gemaakt door historicus Arnold van Bruggen en podcastmaker Tjitske Mussche.
playlist_add
May 7, 2023
Het Spoor Terug: de Jurk en het Scheepswrak #3
In deel 3 van de vierdelige documentaire De Jurk en het Scheepswrak vinden Tjitske Mussche en Arnold van Bruggen een leren boekomslag, ook afkomstig uit het scheepswrak. Op het omslag staan initialen die wellicht afkomstig zouden kunnen zijn van de ambassadeur uit Constantinopel. Is de jurk aan boord van het schip van zijn echtgenote geweest?
Deze radiodocumentaire is gemaakt door historicus Arnold van Bruggen en podcastmaker Tjitske Mussche.
playlist_add
Apr 23, 2023
Het Spoor Terug: de Jurk en het Scheepswrak #1
Texelse sportduikers haalden in 2014 honderden kostbare voorwerpen uit een scheepswrak in de Waddenzee. Leren boekbanden, gouden gebruiksvoorwerpen en als klapstuk een unieke 17e-eeuwse gouden jurk in wonderbaarlijk goede staat. Ze plaatsten de wetenschap voor grote raadsels en de betrokkenen voor moeilijke keuzes. Wie heeft recht op de vondsten: de sportduikers, een lokaal museum of het Rijk? En wat gaat er met de rest van de schatten in het Palmhoutwrak gebeuren, nu die dreigen weg te spoelen?
Dit is deel 1 van de vierdelige documentaire De Jurk en het Scheepswrak, gemaakt door historicus en Texelaar Arnold van Bruggen en podcastmaker Tjitske Mussche. Van Bruggen was eerder al met de Texelse duiker Teunis van den Bor te gast bij OVT. Luister hier het gesprek terug.
playlist_add
Apr 16, 2023
Het Spoor Terug: Boerenpartij #2
Boeren die boos zijn op het beleid uit Den Haag, wegen blokkeren, en vervolgens massaal op een boerenpartij stemmen. Klinkt dat bekend? Het gebeurde niet alleen heel recentelijk, maar ook al in de jaren '60 toen de Boerenpartij van Boer Koekoek furore maakte.
Luister naar deel 2 van de tweedelige radiodocumentaire: Boerenpartij, gemaakt door Gerard Leenders en Katinka Baehr.
playlist_add
Apr 9, 2023
Het Spoor Terug: Boerenpartij #1
Den Haag is in crisisstand sinds de monsteroverwinning van de BBB: de grootste partij in alle provincies en in alle waterschappen. De gevestigde partijen lijken zich geen raad te weten met deze tegenstander.
Hadden ze wat kunnen leren van de vorige Boerenpartij? De Boerenpartij van Boer Koekoek, die in de jaren ‘60 – even - heel populair was? Luister naar deel 1 van de tweedelige radiodocumentaire: De Boerenpartij, gemaakt door Gerard Leenders (2008), hermontage door Katinka Baehr.
playlist_add
Apr 2, 2023
Het Spoor Terug: de Matroos en het Meisje
Adriana, een 16-jarig meisje staat bij een tramhalte in Rotterdam. Het is het late voorjaar van 1944. Dan stapt Karl, een jonge Duitse matroos uit de tram. Zij kijkt naar hem, hij kijkt naar haar: liefde op het eerste gezicht. Adriana wordt al snel onbedoeld zwanger. Eind 1944 vertrekt ze naar de woonplaats van Karl, Bad Waldsee (Zuid-Duitsland). Daar wordt in maart 1945 hun eerste kind Heinz geboren. Adriana is dan net zeventien.
Twee maanden later, als de oorlog is afgelopen, wordt ze gedwongen teruggestuurd naar Nederland. Adriana en Karl zien elkaar pas ruim twee jaar later terug en trouwen in 1947 in Bad Waldsee. Dan pas vertelt Adriana aan Karl haar grote geheim.
Deze radiodocumentaire is samengesteld door Gerard Leenders en Erik Willems.
Leer hier alvast dit artikel uit de VPRO-gids.
playlist_add
Mar 19, 2023
Het Spoor Terug: Oermens in de polder
In onze tijd waarin we van alle gemakken zijn voorzien, kunnen we ons er moeilijk een voorstelling van maken hoe mensen leefden in de oertijd. Ze hadden geen kleding, gereedschap of andere spullen en moesten alles eigenhandig maken en bedenken: van een beker, tot een plek om te wonen.
Uit nieuwsgierigheid hoe het leven 5000 jaar geleden geleefd werd, nam een groep mensen in de zomer van 1976 het initiatief tot een oertijd-experiment. Ruim een maand leefden ze als in de prehistorie.
Luister naar Oermens in de polder, een radiodocumentaire van Wim Eikelboom.
playlist_add
Mar 12, 2023
Het Spoor Terug: Op de fiets #2
Overal ter wereld fietst de mens, maar nergens zoveel als hier. Nederlanders peddelen massaal door hun polders, duinen, bossen en in drommen door de steden, er zijn zelfs meer fietsen dan mensen. Hoe komt dat? Is het vanwege ons vlakke land?
Dat kan niet de hele verklaring zijn, want Mannheim, Londen en Parijs zijn ook plat. Toch zie je daar veel minder fietsers. En dat terwijl het rijwiel is uitgevonden door Duitsers, Engelsen en Fransen, zeg maar gerust door iedereen behalve door Nederlanders. Hoewel, de bagagedrager schijnt hier te zijn toegevoegd. Hoe dan ook, enkel in Nederland is de fiets volledig opgenomen in het dagelijks leven en totaal vergroeid met het straatmeubilair, een cultureel fenomeen waar het buitenland met verbazing naar kijkt.
Maar wat is dat eigenlijk; die Nederlandse fietscultuur? In het tweede deel van 'Op de Fiets' gaat Martin Minkema op zoek naar de oorsprong van de oma-fiets, een oer-Nederlands fenomeen. En: overleeft de Nederlandse fietscultuur de e-bike r…
playlist_add
Mar 5, 2023
Het Spoor Terug: Op de fiets #1
Overal ter wereld fietst de mens, maar nergens zoveel als hier. Nederlanders peddelen massaal door hun polders, duinen, bossen en in drommen door de steden, er zijn zelfs meer fietsen dan mensen. Hoe komt dat? Is het vanwege ons vlakke land?
Dat kan niet de hele verklaring zijn, want Mannheim, Londen en Parijs zijn ook plat. Toch zie je daar veel minder fietsers. En dat terwijl het rijwiel is uitgevonden door Duitsers, Engelsen en Fransen, zeg maar gerust door iedereen behalve door Nederlanders. Hoewel, de bagagedrager schijnt hier te zijn toegevoegd. Hoe dan ook, enkel in Nederland is de fiets volledig opgenomen in het dagelijks leven en totaal vergroeid met het straatmeubilair, een cultureel fenomeen waar het buitenland met verbazing naar kijkt.
Maar wat is dat eigenlijk; die Nederlandse fietscultuur? Voor antwoorden reist Marten Minkema naar de Duitse geboorteplaats van de allereerste loopfiets, naar Deventer waar de Nederlandse fietsgeschiedenis is begonnen en naar Utrecht waar '…
playlist_add
Feb 26, 2023
Het Spoor Terug: Sankara, de Che van Afrika
In 1987 wordt de president van Burkina Faso, Thomas Sankara, vermoord. Hij staat dan al bekend als de ‘Che van Afrika'. Na zijn dood op 37-jarige leeftijd krijgt hij een ware heldenstatus. Waarom klinkt in Afrika nog altijd de roep om een leider als Sankara?
Sankara regeerde van 1983 tot 1987. Hij pakte corruptie aan, pleitte voor vrouwenemancipatie en hij nam maatregelen ter bestrijding van armoede en werkeloosheid. Zijn regime leek in de korte tijd die het had, vruchten af te werpen. Maar in hoeverre klopt dit bijna Messianistische beeld van Sankara? Hij kwam via een staatsgreep aan de macht en onder zijn regime zijn ook mensen verbannen.
In Sankara, de Che van Afrika onderzoekt radiomaker Jan Maarten Deurvorst de populariteit van Sankara. Dit is een verkorte versie van de documentaire die Jan Maarten Deurvorst maakte voor de podcast DOCS.
playlist_add
Feb 19, 2023
Het Spoor Terug: Naar het hart van de Donbas
Tien jaar geleden besluit fotograaf Karine Zenja Versluis op zoek te gaan naar haar Oekraïense familiegeschiedenis. Ze weet dat haar oma in de de stad Debaltsevo* in de Donbas was opgegroeid. En dat ze via Duitsland naar Nederland was gekomen. Maar waarom en onder welke omstandigheden? En hoe had haar leven eruitgezien in Oekraïne? Karine staat op het punt naar Debaltsevo te vertrekken. Maar dan breekt de oorlog uit.
Een documentaire van Laura Stek over een zoektocht waarin alles anders liep dan verwacht. Met Karine Zenja Versluis en oud-profvoetballer Evgeniy Levchenko, geboren in de Donbas.
*Hier wordt de Russische spelling voor Debaltsevo gebruikt, want zo noemde Karines grootmoeder het. In het Oekraïens wordt het gespeld als Debaltseve.
playlist_add
Feb 12, 2023
Het Spoor Terug: De Hongaartjes
Duizenden Hongaarse kinderen kwamen na de Eerste Wereldoorlog met de trein naar Nederland en België om hier in gastgezinnen aan te sterken. Een unieke hulpactie. Nadat Hongarije aan de verliezende kant van de oorlog was beland, was het land namelijk totaal geïsoleerd binnen Europa geraakt. Niemand wilde helpen, toen een hongersnood uitbrak. Alleen Nederland en België hielpen, toen ze in 1920 een hulpactie opzetten: de kindertreinenactie, die officieel tot 1927 zou voortduren.
Het was eigenlijk de bedoeling dat de kinderen tijdelijk bleven, maar sommige van hen bleven voor altijd in Nederland en België. Voordat deze Hongaarse kinderen hun plek vonden in hun nieuwe land, hadden ze nog een lange weg te gaan. Hoe verging het hen? Tegen welke obstakels liepen zij aan? De families van de Hongaarse kinderen uit de trein vertellen hun verhaal in deze documentaire van Marian van der Pluijm.
Wil je meer weten over de Hongaarse kindertreinen? In juni komt de tentoonstelling ‘Hoop’ naar…
playlist_add
Feb 5, 2023
Het Spoor Terug: De geur van geschiedenis
Is het tijd voor een geurenmuseum? Niets brengt het verleden zo dichtbij als de neus. 'Geurlandschappen' zijn steeds beter na te maken, van de Slag bij Waterloo - met buskruit, angstzweet en de eau de cologne van Napoleon - tot de straten van Amsterdam rond 1900 - met paardenvijgen, Boldoot en grachtenstank.
Sommige geuren zijn nog niet weg, maar wel ernstig bedreigd. Bijvoorbeeld die van de fabrieken langs de Zaan voor zetmeel, biscuit en chocolade, die je steeds minder ruikt vanwege strengere regelgeving. Een groep Zaankanters wil nu een plaatselijk geurenmuseum oprichten, zodat hun jeugdherinneringen niet vervliegen.
In De geur van geschiedenis onderzoekt documentairemaker Marten Minkema de mogelijkheden voor dit soort musea. Dit is een verkorte versie van de documentaire die Minkema maakte voor de podcast DOCS.
playlist_add
Jan 29, 2023
Het Spoor Terug: De verschrikkelijk mooie migratie #4 Een nieuwe generatie
Zoals Gabriella Adèr zijn er in Nederland nog veel meer tweede, derde en inmiddels zelfs vierde generatie gastarbeiders. Welke invloed heeft de migratie nu nog op hen? En is dat iets vervelends of levert die achtergrond juist iets extra’s op?
In deze aflevering onderzoekt Gabriella welke impact de migratie van haar moeder nog heeft in haar eigen leven, maar ook in dat van haar zussen en nichten. Ze ontdekt dat de zwaarte, die ze in haar familie voelt, meer is dan alleen de migratie.
In De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam) gaat Gabriella in vier afleveringen op zoek naar het migratieverhaal van haar familie. Deze serie van OVT is elke week te horen in Het Spoor Terug op NPO Radio 1, en ook in de podcast van De verschrikkelijk mooie migratie. Alle info vind je op www.vpro.nl/deverschrikkelijkmooiemigratie.
playlist_add
Jan 22, 2023
Het Spoor Terug: De verschrikkelijk mooie migratie #3 Het dorp
Gabriella Adèr ging bijna elke zomer naar Sicilië, waar ze logeerde in het ouderlijk huis van haar moeder. De zomers in het dorp, in het huis, voelen vertrouwd, maar tegelijkertijd ook beladen. Waar komt dit gevoel vandaan? Heeft het iets met de migratie te maken?
In deze aflevering onderzoekt Gabriella in het Siciliaanse dorp van haar familie welke ontwrichting de migratie met zich heeft meegebracht. Niet alleen voor het vertrekkende gezin, maar ook voor de achterblijvers. Welke sporen zijn daar in het dorp nog van te vinden?
In De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam) gaat Gabriella in vier afleveringen op zoek naar het migratieverhaal van haar familie. Deze serie van OVT is elke week te horen in Het Spoor Terug op NPO Radio 1, en ook in de podcast van De verschrikkelijk mooie migratie. Alle info vind je op www.vpro.nl/deverschrikkelijkmooiemigratie.
playlist_add
Jan 15, 2023
Het Spoor Terug: De verschrikkelijk mooie migratie #2 Het Italiaanse centrum
De Siciliaanse familieleden van Gabriella Adèr vinden al snel hun weg in Rotterdam, waar ze belanden in een biotoop van Italiaanse migranten. Het zijn jaren van nieuwe vrienden, feestjes in het Italiaanse centrum en optredens van Italiaanse bands in de Rotterdamse disco.
Toch brengt de migratie ook spanningen in het gezin met zich mee: tussen de ouders en de kinderen, maar ook tussen de kinderen onderling. Gabriella zoekt uit waar die spanningen vandaan komen en waarom ze ruim veertig jaar later zorgden voor een breuk in het gezin.
In De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam) gaat Gabriella in vier afleveringen op zoek naar het migratieverhaal van haar familie. Deze serie van OVT is elke week te horen in Het Spoor Terug op NPO Radio 1, en ook in de podcast van De verschrikkelijk mooie migratie. Alle info vind je op www.vpro.nl/deverschrikkelijkmooiemigratie.
playlist_add
Jan 8, 2023
Het Spoor Terug: De verschrikkelijk mooie migratie #1. De fabriek
Podcastmaker Gabriella Adèr herinnert zich haar moeders familie als een warme, hechte familie, maar na een conflict is er iets veranderd. Ze beseft dat ze altijd een kleine, donkere wolk boven haar familie heeft gevoeld. In de eerste aflevering van de podcast De verschrikkelijk mooie migratieduikt ze daarom in de oorsprong van de ruzie, die te vinden is in de migratie naar Nederland in 1969. Hoe zag die migratie eruit? En waar kwam de familie terecht?
In De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam) gaat Gabriella in vier afleveringen op zoek naar het migratieverhaal van haar familie. Deze serie van OVT is elke week te horen in Het Spoor Terug op NPO Radio 1, en ook in de podcast van De verschrikkelijk mooie migratie. Alle info vind je op www.vpro.nl/deverschrikkelijkmooiemigratie.
playlist_add
Dec 25, 2022
Het Spoor Terug: Op de vlucht voor de geuzen
Een documentaire van David de Boer en Mathijs Deen
1572, dit jaar 450 jaar geleden, namen de geuzen Den Briel in. De ene stad na de andere koos daarop de kant van de opstand tegen Spanje. Katholieke geestelijken voelden zich onveilig. Velen vluchtten het land uit, of naar Amsterdam, de stad die nog steeds de kant van de opstand niet gekozen had. Een van die geestelijken was de augustijner monnik Wouter Jacobsz. Hij zocht zijn toevlucht in Amsterdam en hield daar een dagboek bij, waarin hij een beeld schetst van een overvolle stad vol wanhopige vluchtelingen.
Mathijs Deen maakte in samenwerking met historicus David de Boer, mede-auteur van De vluchtelingenrepubliek de radiodocumentaire 'Op de vlucht voor de geuzen'. Met de stem van Frits Lambrechts als Wouter Jacobsz.
playlist_add
Dec 18, 2022
Het Spoor Terug: Nooit meer vissen
Een documentaire van Mathijs Deen
Vier van de zeven Noordzeevissers van Texel hebben de moeilijke beslissing genomen op te houden met vissen. Met de komst van Brexit en windmolenparken op zee zijn de visgronden sterk gekrompen. En omdat de energiezuinige manier van vissen met zwevende puls-netten op aandringen van de Fransen is verboden en de prijs van brandstof is gestegen, is het zo ingewikkeld om nog winst te maken dat ze de handdoek in de ring gooienen de overheid hebben gevraagd om hen uit te kopen.
Maar voor families die al generaties lang het grootste deel van het leven op zee doorgebracht hebben, is dat een zure beslissing. Mathijs Deen zocht de vissers op en sprak met hen over de tradities waarin ze zijn opgegroeid en het rusteloze bestaan van jager op zee, waar nu een eind aan komt.
playlist_add
Dec 11, 2022
Het Spoor Terug: Het Waterloopbos
Een documentaire van Marten Minkema
In het Waterloopbos verraden muurtjes, sleuven en metalen resten de geschiedenis van het bos, wat vroeger ‘De Voorst’ heette. Het diende jarenlang als proeflab van het Waterloopkundig Laboratorium in Delft. Nog steeds ligt het bos vol met schaalmodellen van havens, rivieren en waterwerken over de hele wereld: van IJmuiden en de Maasvlakte tot havens in Thailand en Nigeria. Bos en cultuur gaan hier hand in hand.
In de radiodocumentaire Het Waterloopbos spreekt Marten Minkema oud-medewerkers over dit buitenlab. Ook gaat hij naar Deltares in Delft, waar nog steeds met schaalmodellen wordt gewerkt.
playlist_add
Dec 4, 2022
Het Spoor Terug: Het bloedbad van Rawagede
Een documentaire van Jeroen Wielaert
Op 9 december is het 75 jaar geleden dat Nederlandse militairen een bloedbad aanrichtten in het Indonesische dorp Rawagede, even ten noord-oosten van Jakarta. Er vielen 431 slachtoffers in wat eigenlijk een terreuractie was. Een VN-commissie concludeerde al in 1948 dat de actie 'welbewust en meedogenloos' was. In Nederland werd de kwestie geseponeerd en voor de geschiedenis weggemoffeld.
Jeroen Wielaert bezocht het getroffen dorp met de Indonesische historicus Rushdie Hoesein en ontmoette er een overlevende. In Nederland ging hij de inspanningen na voor het inlossen van de ereschuld, het zwijgen voorbij. Toen deze radiodocumentaire in 2007 werd uitgezonden waren er nog geen officieele excuses gemaakt voor dit drama, en deed het veel stof opwaaien. Nu, 75 jaar na dato, is het tijd voor een herhaling van deze inktzwarte geschiedenis. Na de documentaire een gesprek met historica Nicole Immler.
playlist_add
Nov 27, 2022
Het Spoor Terug: Zuur Amsterdam
Een documentaire van Christianne Alvarado
Bij een portie kaas of ossenworst komt in een goed Amsterdams bruin caféook tafelzuur: een ‘augurkie’, of een paar zilveruitjes. Typisch Amsterdams. De stad is namelijk het epicentrum van het Nederlandse zuur, tonen Paul van Ravestein en Monique Mulder in het recent verschenen boek De zure stad.
De augurk blijkt een perspectief te bieden op een verdwenen wereld: die van Joods Amsterdam. Ies en Dick Zwaaf, kinderen van een Joods zuurgeslacht; de laatste zuurfabrikant van Amsterdam Oos Kesbeke met zijn zoon Camiel; en de auteurs van De zure stad vertellen Christianne Alvarado over de geschiedenis van Amsterdam door de ogen van een augurk.
playlist_add
Nov 20, 2022
Het Spoor Terug: Terug naar de Goeverneurstraat
Een documentaire van Cecile Elffers
Wat als je een jaar lang radio maakt in één straat? VPRO-journalisten Roel van Broekhoven, Katrien de Klein en Kees Slager deden dit in 1976 in een volksbuurt in Dordrecht. In De straat hoorde je gewone mensen recht voor z’n raap vertellen wat hen bezighield. De stem des volks in stereo, aldus de drie idealistische radiomakers. En die stem des volks kreeg destijds veel minder media-aandacht dan nu. 46 jaar later keren we terug naar die zo gewone en toch zo bijzondere straat: de J.J.A. Goeverneurstraat in Dordrecht.
Hoe is het daar nu, en hoe kijken de journalisten en de straatbewoners terug op hun radio-avontuur? Je hoort het in deze audiodocumentaire van Cecile Elffers.
playlist_add
Nov 13, 2022
Het Spoor Terug: De fossielen van Dubois #2
Een documentaire van Olaf Oudheusden
De meeste fossielen vangen stof in musea en archieven, de fossielen van de homo erectus niet. In 1892 werden deze gevonden door de Nederlandse paleoantropoloog Eugène Dubois op Java. Zij zijn wereldberoemd geworden. De fossielen zijn als de Nachtwacht voor het Naturalis in Leiden, een pronkstuk dus. Dubois bewees met het schedelkapje, dijbeen en kies dat de mens de aap als gemeenschappelijke voorouder heeft.
In het tweeluik De fossielen van Dubois zoeken we antwoord op twee belangrijke vragen; hoe speelt zijn collectie vandaag de dag nog een rol in het wetenschappelijk onderzoek en waar hoort de collectie thuis? In OVT het historische verhaal waarom Indonesië de homo erectus al zolang wil terughebben en Nederland de fossielen maar niet los kan laten. Deze week deel 2.
playlist_add
Nov 6, 2022
Het Spoor Terug: De fossielen van Dubois #1
Een documentaire van Olaf Oudheusden
De meeste fossielen vangen stof in musea en archieven, de fossielen van de homo erectus niet. In 1892 werden deze gevonden door de Nederlandse paleoantropoloog Eugène Dubois op Java. Zij zijn wereldberoemd geworden. De fossielen zijn als de Nachtwacht voor het Naturalis in Leiden, een pronkstuk dus. Dubois bewees met het schedelkapje, dijbeen en kies dat de mens de aap als gemeenschappelijke voorouder heeft.
In het tweeluik De fossielen van Dubois zoeken we antwoord op twee belangrijke vragen; hoe speelt zijn collectie vandaag de dag nog een rol in het wetenschappelijk onderzoek en waar hoort de collectie thuis? In OVT het historische verhaal waarom Indonesië de homo erectus al zolang wil terughebben en Nederland de fossielen maar niet los kan laten. Deze week deel 1.
playlist_add
Sep 25, 2022
Het Spoor Terug: Rampjaar #4, De uittocht
Het is dit jaar 350 jaar geleden dat ons land werd aangevallen door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen. Dit rampjaar betekende het einde van het regime van Johan de Witt en het herstel van het stadhouderschap van de Oranjes. In zijn boek het Rampjaar 1672 beschrijft historicus Luc Panhuysen de tragedie door de ogen van het gezin van Reede van kasteel Amerongen.
In een vierdelige documentaire gemaakt door Mathijs Deen, kunt u de lotgevallen van onze landgenoten volgen door de ogen van tijdgenoten. Deze week deel 4.
playlist_add
Sep 18, 2022
Het Spoor Terug: Rampjaar #3 De opkomst van Willem III
Het is dit jaar 350 jaar geleden dat ons land werd aangevallen door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen. Dit rampjaar betekende het einde van het regime van Johan de Witt en het herstel van het stadhouderschap van de Oranjes. In zijn boek het Rampjaar 1672 beschrijft historicus Luc Panhuysen de tragedie door de ogen van het gezin van Reede van kasteel Amerongen.
In een vierdelige documentaire gemaakt door Mathijs Deen, kunt u de lotgevallen van onze landgenoten volgen door de ogen van tijdgenoten. Deze week deel 3.
playlist_add
Sep 11, 2022
Het Spoor Terug: Rampjaar #2, De val van De Witt
Het is dit jaar 350 jaar geleden dat ons land werd aangevallen door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen. Dit rampjaar betekende het einde van het regime van Johan de Witt en het herstel van het stadhouderschap van de Oranjes. In zijn boek het Rampjaar 1672 beschrijft historicus Luc Panhuysen de tragedie door de ogen van het gezin van Reede van kasteel Amerongen.
In een vierdelige documentaire, in 2009 gemaakt door Mathijs Deen, kunt u de lotgevallen van onze landgenoten volgen door de ogen van tijdgenoten. Deze week deel 2.
playlist_add
Sep 4, 2022
Het Spoor Terug: Rampjaar #1, De inval
Een documentaire van Mathijs Deen
Het is dit jaar 350 jaar geleden dat ons land werd aangevallen door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen. Dit rampjaar betekende het einde van het regime van Johan de Witt en het herstel van het stadhouderschap van de Oranjes. In zijn boek het Rampjaar 1672 beschrijft historicus Luc Panhuysen de tragedie door de ogen van het gezin van Reede van kasteel Amerongen.
In een vierdelige documentaire, in 2009 gemaakt door Mathijs Deen, kunt u de lotgevallen van onze landgenoten volgen door de ogen van tijdgenoten.
playlist_add
Aug 28, 2022
Het Spoor Terug: 'Mijn route volgt niet de paden' van Anton de Goede
De in Heerlen geboren schrijver-dichter Anton Dautzenberg zette een wandeling uit in het Zuid-Limburgse Gulpdal en besloot die te verbeelden in een gedicht. Het werd een ode aan het landschap, aan zijn jeugd en bovenal aan de verbeelding.
Anton de Goede zocht de dichter op in Schaesberg, het dorp waar Dautzenberg opgroeide, in de Oostelijke Mijnstreek. Samen togen zij daarna naar het Gulpdal, verder wandelend door de natuur, waarbij riskante plekken niet werden gemeden.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 11 mei 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Aug 21, 2022
Het Spoor Terug: 'De geplande commune' van Veerle van Dieren
In de jaren 70 van de vorige eeuw laat de gemeente Utrecht een tiental flats bouwen in de wijk Overvecht. Flats die niet alleen meer ruimte en comfort moeten bieden aan de bewoners, maar die ook een harmonieuzer gezinsleven moeten stimuleren, contactstoornissen moeten tegengaan en een liefdesgemeenschap mogelijk moeten maken. Idealen die zelfs voor die tijd hoog gegrepen lijken.
Bewoner en programmamaker Veerle van Dieren dook in het rijke verleden van de Experimentele Flats. Hoe was het daar toen en wat is daar nu nog van over?
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van september 2021. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Aug 14, 2022
Het Spoor Terug: 'De perfecte amateur' van Marten Minkema
Veelzijdig surrealist Louis Lehmann (1920-2012) is bijna tien jaar dood en daar nog altijd tegen. Hij kon alles - maar alleen op zijn eigen manier.
Louis was danser, tekenaar, vertaler, recensent, musicus, componist en bovendien internationaal erkend scheepsarcheoloog. Maar het meest beroemd is hij als dichter. Al voor de oorlog gold Lehmann als aanstormend poët en wonderkind, bejubeld door Menno ter Braak en Hendrik Marsman.
Zelf zag Louis zijn dichterschap vooral als grote sta-in-de-weg voor een echte baan, die hij inderdaad nooit kreeg. Mensen die dat wel lukte, waren voor hem grote tovenaars die hij benijdde.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 5 januari 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Aug 7, 2022
Het Spoor Terug: 'Ik zag hoe zwart ik was' van Sandra Rottenberg
Het leven van Rosey Pool, geboren in 1905 in Amsterdam en gestorven in 1971 in London, raakte aan vrijwel alle grote gebeurtenissen in de 20e eeuw. Ze bevond zich vaak in het oog van de storm. Als activist, socialist, vervolgde Jodin en lesbische vrouw kwam ze op voor Afro-Amerikaanse dichters en schrijvers. Haar bloemlezingen met door haar vertaalde gedichten vonden een gretig publiek in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. Ze leek vergeten en verdwenen, tot Lonneke Geerlings in 2020 promoveerde op haar biografie.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van december 2021. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 31, 2022
Het Spoor Terug: 'Naar zee!' van Mathijs Deen
Ze gingen soms al voor hun vijftiende naar zee, de matrozen, machinisten, vissers die nu met pensioen zijn. De landrotten die hun dagen op de vaste wal hebben gesleten kunnen zich maar moeilijk voorstellen hoe het voor hun generatiegenoten was om altijd maar op zee te zijn.
In deze documentaire kijken zeevarenden terug op hun werkende leven. Als jonge, vaak rebelse jongens lieten ze het vertrouwde leven achter zich. Kleine drijvende gemeenschappen, strikte discipline, verre havens, ruzies en vriendschap, stormen en schipbreuk, orde, regelmaat, doodsangst en verveling. De zee kreeg ze in haar greep en liet ze nooit meer los.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 26 januari 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 24, 2022
Het Spoor Terug: 'De Mallemolen' van Jan Maarten Deurvorst
Op een autovrij hofje in Den Haag met piepkleine huurwoningen werden talloze grootheden geboren. Jonge kunstenaars in alle disciplines kwamen vanaf de jaren vijftig op de Mallemolen wonen en bouwden er een gemeenschap zonder regels, waar woest werd gedronken en wild gevochten en waar de creativiteit moest ontstaan uit totale vrijheid.
De Mallemolen. Hier leefden schrijvers als Jan Cremer en Helga Ruebsamen, beeldend kunstenaar Lotti van der Gaag, cabaretier Paul van Vliet en F.B. Hotz, die later de P.C. Hooftprijs zou winnen, te midden van inbrekers en ander gajes, om zich volledig te wijden aan de kunst. Sommigen van hen waren van goede komaf, maar daar wilden ze niets meer van weten, want ook rijkdom werd gezien als beknellend voor de vrije geest. Jan Maarten Deurvorst maakte een portret van dit hofje.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van januari 2021. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 17, 2022
Het Spoor Terug: 'Nagekomen verhalen' van Sandra Rottenberg
Van de razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam hebben veel mensen wel eens gehoord. Ze vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een moedig protest tegen de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Maar wie waren die 400 mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de naziterreur overleefde? Historica Wally de Lang begon een intensieve speurtocht en heeft de levens van bijna al deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren in een boek en een tentoonstelling.
Tot haar verrassingmeldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto’s, brieven en verhalen. Aan de hand van deze geschiedenissen en ander uniek bronnenmateriaal maakte Sandra Rottenberg deze documentaire.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 9 februari 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 10, 2022
Het Spoor Terug: 'Sporen van drugs' van Emmie Kollau
Iedereen doet wel eens wat stoms in zijn jeugd, maar wat als je daden uit het verleden je je hele leven blijven achtervolgen? In Sporen van Drugs zoekt Emmie Kollau drie overlevers op van de heroïne-epidemie van de jaren zeventig en tachtig.
Toen heroïne in 1972 in Nederland op de markt kwam, volgde in razend tempo een explosie van gebruik. Na krap tien jaar later waren er naar schatting dertigduizend mensen zwaar verslaafd, de zogenoemde 'junks' hingen rond op inmiddels berucht geworden plekken als de Amsterdamse Zeedijk en de Rotterdamse Kruiskade - straten waar weinig anderen zich nog waagden.
Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 6 april 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 3, 2022
Het Spoor Terug: Een halve eeuw interrail
Interrail viert dit jaar zijn vijftigjarig bestaan. Het kleine boekje dat de bezitter een maand lang vrij reizen gaf over het Europese spoorwegennet, heeft in die halve eeuw honderdduizenden jonge Europeanen laten kennismaken met alle uithoeken van het continent. Zijn dit ook allemaal overtuigde Europeanen geworden? Mathijs Deen, die zelf drie keer op interrail ging, kijkt terug.
playlist_add
Jun 26, 2022
Het Spoor Terug: de Hunebedbouwer
Toen Hendrik Gommer voor de zoveelste keer werd afgewezen voor een vaste aanstelling op de universiteit, gooide hij het roer om. Hij reisde in Ierland langs de talrijke neolithische grafkamers die wij kennen als hunebedden, zette zijn universitaire ambities overboord en deed gewoon waar hij zin in had: hunebedden bestuderen.
De enorme stenen gaven Gommer niet alleen nieuwe energie, maar ook inzicht in hoe mensen 7000 jaar geleden Europa binnentrokken, het land in cultuur brachten, vee gingen houden en hun doden bijzetten in onwrikbare bouwwerken van zwerfkeien. Een radiodocumentaire van Mathijs Deen.
playlist_add
Jun 19, 2022
Het Spoor Terug: Schoremstad
Op een industrieterrein in Amsterdam-Noord staat een oud, wit poortgebouw. Het is de enige herinnering aan Asterdorp, de woonschooldie in 1927 opende om 'ontoelaatbare' en 'onmaatschappelijke' gezinnen te huisvesten en op te voeden.
Wat bezielde de gemeente om mensen weg te stoppen in een ommuurd dorp? Ignace Schoot en Mandula van den Berg duiken in de geschiedenis van dit vergeten dorp en zien de gevolgen van het doorgeslagen maakbaarheidsideaal. Wat gebeurt er als beleidsmakers huisvesting gebruiken om goede burgers te kneden?
playlist_add
Jun 12, 2022
Het Spoor Terug: Dr. Rat - Het korte leven van een graffiti artiest
Op 6 mei j.l. werd een gerestaureerd stukje graffiti uit 1978 van Dr. Rat onthuld. OVT maakte een portret van Dr. Rat, ofwel Ivar Vics, in 2012, dat nu wordt herhaald.
Vics werd in 1960 geboren en behoorde daarmee tot de lost generation. Hij groeide op in de jaren 70: de overgangstijd van softe hippiemuziek naar rauwe punk, van wiet naar harddrugs. Vanaf de opkomst van de punk ging hij helemaal op in de nieuwe tegencultuur, met niet alleen eigen muziek, maar bijvoorbeeld ook eigen cafés in kraakpanden en eigen media. Ivar legde zich al snel toe op vormgeving en graffiti, en zijn signatuur werd Dr. Rat. In de zomer van 1981 overleed hij aan een overdosis. Samenstelling: Paul van der Gaag.
playlist_add
Jun 5, 2022
Het Spoor Terug: Hekserij op het platteland
De betovergrootmoeder van journalist Nienke Zoetbrood was een heks. Ze vloog op een bezemsteel en kon in een kat veranderen, dat wist iedereen in het dorp. Als je appels uit haar boomgaardje probeerde te stelen, bevroren je voeten op de grond. Althans, dat zijn de anekdotes die verzamelaar Dam Jaarsma (1914-1991) over haar optekende.
Hoe groot was het geloof in hekserij, eind 19e eeuw? En waarom werd juist Nienkes betovergrootmoeder als heks gezien?
playlist_add
May 29, 2022
Het Spoor Terug: De zaak Eibert Meester
Een radiodocumentaire van René Oomen
Eibert Meester, senator voor de PvdA, komt in 1973 op de sofa van professor Bastiaans in Oegstgeest terecht om zich onder invloed van LSD te laten behandelen voor zijn oorlogstrauma’s. Als oud-verzetsman heeft hij dan ook nogal wat voor zijn kiezen gekregen.
Opsluiting in de koepelgevangenis in Arnhem, ontsnapping aan het vuurpeloton van kamp Amersfoort, en gewelddadige ondervragingen bij de SD in Amsterdam, om maar wat te noemen. Journalist Wim Wennekes, zelf aanwezig bij de LSD-sessies, schrijft er het boekje Allemaal rottigheid allemaal ellende over. Maar kloppen de fantastische verhalen van Meester wel? Ondertussen ontvangt hij een verzetspensioen van 3000 gulden per maand.
Als zijn rancuneuze ex-echtgenote het boekje onder ogen krijgt en weekblad Panorama een onthullend artikel publiceert, sluit zich langzaam het net.
playlist_add
May 22, 2022
Het Spoor Terug: 'Moslima' #2, Wie lost het op?
Een vormeloze jas, bloemetjeshoofddoek, lopend op de markt met een boodschappenwagentje, op de rug van afstand met lange lens geschoten. Het is een bekend beeld van ‘de moslimvrouw’ in de Nederlandse media. Prijswinnend fotograaf Cigdem Yuksel, die zelf Turkse roots heeft, stoort zich al jaren aan dit stereotype en trekt ten strijde. Maar hoe versla je als eenling een systeem dat al decennia bestaat?
In het tweeluik 'Moslima' onderzoekt Cigdem Yuksel samen met podcastmaker Maartje Duin hoe de beeldvorming van ‘de moslima’ door de jaren heen is ontstaan, en welk beeld een nieuwe generatie makers hier tegenover wil zetten.
In deel twee leert Cigdem dat beeldvorming hardnekkig is, en moeilijk te veranderen. Ze begint met het fotograferen van de eerste generatie Turkse migrantenvrouwen. Ze verzamelt hun familiealbums om ons visueel archief te verrijken. Maar een systeem verander je niet alleen, dus gaat ze op zoek naar bondgenoten onder collega-fotografen en beeldredacteuren. Een…
playlist_add
May 15, 2022
Het Spoor Terug - 'Moslima' #1, We hebben een probleem
In het tweeluik 'Moslima' onderzoekt Cigdem Yuksel samen met podcastmaker Maartje Duin hoe de beeldvorming van ‘de moslima’ door de jaren heen is ontstaan, en welk beeld een nieuwe generatie makers hier tegenover wil zetten.In deel één gaan Cigdem en Maartje langs bij collega-fotografen, beeldbank ANP en beeldredacteuren van kranten om te kijken hoe het beeld van de moslima minder eenzijdig kan worden. Beeldvorming, zo wordt duidelijk, is een gelaagd systeem waarin alle spelers verantwoordelijkheid hebben. Lukt het Cigdem om anderen daarvan te overtuigen? Meer info over ‘Moslima’ op vpro.nl.moslima.
playlist_add
May 8, 2022
Het Spoor Terug: PTSS #2. Over de paradoxale combinatie van oorlogstrauma en vredesmissies
De oorlog in Oekraïne duurt voort. In Het Spoor Terug herhalen we een tweeluik uit 2013 over psychische trauma’s na oorlog.
De Griekse held Ajax pleegde zelfmoord nadat hij in een flashback aan de oorlog een kudde schapen had aangevallen. Tegenwoordig had hij wellicht gediagnosticeerd kunnen worden met PTSS: posttraumatisch stresssyndroom. Eeuwenlang werd er geen enkele aandacht besteed aan oorlogstrauma's. Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog verschenen de eerste medische teksten over het zogenaamde soldier’s heart en in de eerste wereldoorlog werd de term shellshock gebruikt; maar van een redelijke behandeling was nog lang geen sprake. Pas in 1980 werd de nieuwe term PTSS opgenomen in het DSM.
Deel 2 van een tweeluik over oorlogstrauma's en de behandeling daarvan.
In samenwerking met productiebureau Prospektor, maker van de interactieve videoclip Hidden Wounds met de Vlaamse band dEUS.
Samenstelling: Laura Stek en Eefje Blankevoort.
playlist_add
May 1, 2022
Het Spoor Terug: PTSS #1, Mannen huilen niet
De Griekse held Ajax pleegde zelfmoord nadat hij in een flashback aan de oorlog een kudde schapen had aangevallen. Tegenwoordig had hij wellicht gediagnosticeerd kunnen worden met PTSS: posttraumatisch stresssyndroom. Eeuwenlang werd er geen enkele aandacht besteed aan oorlogstrauma's. Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog verschenen de eerste medische teksten over het zogenaamde soldier’s heart en in de eerste wereldoorlog werd de term shellshock gebruikt; maar van een redelijke behandeling was nog lang geen sprake. Pas in 1980 werd de nieuwe term PTSS opgenomen in het DSM.
Herhaling van een tweeluik uit 2013, over oorlogstrauma's en de behandeling daarvan.
In samenwerking met productiebureau Prospektor, maker van de interactieve videoclip Hidden Wounds met de Vlaamse band dEUS.
Samenstelling: Laura Stek en Eefje Blankevoort.
playlist_add
Apr 24, 2022
Het Spoor Terug: De man met de rammelaars #2
Wat beweegt een volwassen man om een verzameling van bijna duizend rammelaars aan te leggen? Als podcastmaker Lotte van Gaalen op zoek gaat naar het antwoord op deze vraag, stuit ze op het wonderlijke levensverhaal van Heinz Keijser: de man met de rammelaars. Deel twee van dit verhaal begint na de bevrijding. Heinz en zijn geliefde hebben de oorlog overleefd maar zijn er niet ongeschonden uit gekomen. Ook speelt zich in hun persoonlijk leven een tragedie af. Heinz vindt houvast in onverwachte hoek. Een hobby die een obsessie lijkt te worden en een manier om het leven weer zin te geven.
playlist_add
Apr 17, 2022
Het Spoor Terug: De man met de rammelaars #1
Wat beweegt een volwassen man om een verzameling van bijna duizend rammelaars aan te leggen? Als podcastmaker Lotte van Gaalen op zoek gaat naar het antwoord op deze vraag, stuit ze op het wonderlijke levensverhaal van Heinz Keijser: de man met de rammelaars. Een verhaal dat begint in het Duitsland van de jaren '20 en eindigt in een naoorlogs Nederland, in een huis dat tot aan het plafond is gevuld met rammelaars
playlist_add
Apr 10, 2022
Het Spoor Terug, Roermond als epicentrum
Roermond als epicentrum
Een documentaire van Pieter-Bas van Wiechen
Pieter-Bas van Wiechen gaat op zoek naar de aardbeving die hem dertig jaar geleden uit zijn bed in Roermond schudde. Op 13 april 1992 werd Nederland opgeschrikt door de zwaarste aardbeving uit de nationale geschiedenis: 5,8 op de schaal van Richter met Roermond als epicentrum.
In deze radiodocumentaire hoor je verhalen over de aardbeving en over de bijzondere manier waarop lokale ondernemers de schadeafwikkeling zelf ter hand namen omdat de overheid veel te traag zou zijn.
playlist_add
Apr 2, 2022
Het Spoor Terug, Revolutie in de muziek
Het Spoor Terug: Oude Muziek
Een documentaire van Michal Citroen
Vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw vond er een revolutie plaats in de uitvoeringspraktijk van barokmuziek. Pioniers bliezen de muziek nieuw leven in met oude instrumenten en aangepaste bezettingen. De revolutionairen deelden de wens om te weten hoe het ooit had geklonken: hoe had bijvoorbeeld Bach zijn Matthäus Passion zelf willen horen, en hoe werd het toen uitgevoerd?
In 2018 klonk de ongekend populaire Matthäus rond Pasen in Nederland wel 187 keer. Een traditie die in gang werd gezet door dirigent Willem Mengelberg, elk jaar in het Concertgebouw en rechtstreeks op de radio. Ook dit jaar, op zondag 3 april, wordt het stuk in het Concertgebouw uitgevoerd door La Petite Bande en Sigiswald Kuijken. Mengelberg gebruikte op zijn hoogtepunt 1650 musici en zangers. In plaats daarvan is de Matthäus van Sigiswald Kuijken van het andere uiterste. Een minimaal aantal musici, geen dirigent en de acht solozangers zijn ook het…
playlist_add
Mar 27, 2022
Het Spoor Terug: de Hovenier
Ze deden meer dan alleen grasmaaien, bomen snoeien en onkruid schoffelen: de tuinbazen die in dienst van de adel de parken, moestuinen, kassen, kwekerijen en bossen van de Nederlandse landgoederen beheerden. Ze bouwden vanaf de 17e eeuw een indrukwekkend vakmanschap op.
Tuinhistorica Lenneke Berkhout onderzocht voor haar boek over de geschiedenis van het tuinieren in Nederland drie generaties Gussekloo, die vanaf de jaren 30 van de 19e eeuw tot halverwege de 20e eeuw als tuinbaas de tuinen, parken en bossen van landgoed Duivenvoorde beheerden. Het is een verhaal van vakmanschap, bloei en uiteindelijke teloorgang. Een documentaire van Mathijs Deen.
playlist_add
Mar 20, 2022
Het Spoor Terug: Het gezicht van de trein
Thuis kan je alles naar eigen smaak inrichten. Maar reis je met de trein, dan zit je in het interieur van Niels Greif en zijn team. Greif was bijna een halve eeuw designer bij de Nederlandse Spoorwegen en schreef daarover het boek Treinen ontwerpen. Radiomaker Marten Minkema spreekt Greif en wil alles weten over de perfecte treinstoel, kunst in de trein en de eeuwige strijd tussen design en techniek.
Over de trein valt veel te vertellen! Via deze link vindt u drie interviews ter aanvulling op de radiodocumentaire: www.vpro.nl/vpronl/programmas/ovt/lees/nieuws/2022/Het-Spoor-Terug--treindesign.html.
playlist_add
Mar 6, 2022
Het Spoor Terug: Independence: een eigen gasinstallatie voor Litouwen
In Het Spoor Terug herhalen we deze week de reportage ‘Independence: een eigen gasinstallatie voor Litouwen.’
Sinds de oorlog in Oekraïne maken veel Europese landen zich grote zorgen over de afhankelijkheid van Russisch gas. Diezelfde ongerustheid was er in 2014 al, na de annexatie van de Krim. Litouwen leek toen als eerste met een eigen drijvende LNG-terminal het energie-monopolie van Moskou te doorbreken. Met de terminal, niet toevallig tot 'Independence' gedoopt, kan Litouwen zelf vloeibaar aardgas importeren uit Noorwegen en het bovendien doorverkopen aan de andere Baltische landen en Finland. Een reportage uit 2014 van Laura Stek i.s.m. Ligita Pucetaite voor Bureau Buitenland; over energie onafhankelijkheid en de trauma’s uit het Sovjet-verleden.
playlist_add
Feb 27, 2022
Als geschiedenis in je opstaat, #3, De Nachtzeereis
Iris heeft het gevoel steeds beter te begrijpen waarom en hoe de geschiedenis in haar opstond. Maar er is één ding dat ze nog niet begrijpt: Die angst die ze voelde toen ze maanden geleden bij een lichaamscoach was en die ze zonder erbij na te denken verbond met haar oma en haar vader. Alsof het een herinnering van hen was die op de een of andere manier bij haar terecht kwam. Kun je je iets van een ander herinneren? En zo ja, hoe werkt dat dan?
playlist_add
Feb 27, 2022
Het Spoor Terug: Lemberg, Lvov, Lwow, Lviv. Eén stad, vele gezichten
'Lemberg, Lvov, Lwow, Lviv. Eén stad, vele gezichten'. Lviv, de meest westelijke stad van Oekraïne, zit ingeklemd tussen Oost- en West-Europa en heeft daarvan de gevolgen ondervonden. Alleen al in de afgelopen eeuw veranderde Lviv negen keer van bewind. Habsburgers, Polen, Russen en Oekraïners zwaaiden er de scepter. De oude binnenstad staat als uniek cultuurgoed niet voor niets op de monumentenlijst van de Unesco. Samenstelling: Hans Olink en Michiel Driebergen.
Deze week herhalen we deze documentaire, die in 2012 in Het Spoor Terug te horen was, over de stad Lviv in Oost-Oekraïne. In de huidige situatie luisteren we met hernieuwde aandacht naar deze roerige geschiedenis.
playlist_add
Feb 20, 2022
Het Spoor Terug: Als geschiedenis in je opstaat #2
Hoe werken trauma's uit het koloniale verleden door in het heden? Marjolein van Heemstra maakte daar met Iris van Santen in het kader van de tentoonstelling 'Revolusi!, Indonesië onafhankelijk' in het Rijksmuseum (t/m 5 juni 2022) een driedelige podcast over. In Het Spoor Terug de tweede aflevering.
playlist_add
Feb 13, 2022
Het Spoor Terug: Als geschiedenis in je opstaat #1
Hoe werken trauma's uit het koloniale verleden door in het heden? Marjolein van Heemstra maakte daar met Iris van Santen in het kader van de tentoonstelling 'Revolusi!, Indonesië onafhankelijk' in het Rijksmuseum (t/m 5 juni 2022) een driedelige podcast over. In Het Spoor Terug de eerste aflevering.
playlist_add
Jan 30, 2022
Het Spoor Terug: Russische Avant-garde en de Revolutie
Een documentaire van Michal Citroen. 29 januari opent de Hermitage Amsterdam haar deuren voor Russische avant-garde - Revolutie in de kunst. Documentairemaker Michal Citroen was ter voorbereiding van deze tentoonstelling in St. Petersburg. Daar gebeurde in 1917 iets heel opmerkelijks: een groep zeer radicale kunstenaars - onder wie Kandinsky, Malevitsj en Tatlin - brak met elke gangbare opvatting over de kunst en het leven. Deze kunstenaars kregen een centrale rol toebedeeld in de frontlinie van de revolutionaire beweging. Een documentaire over hoe boodschappen van bolsjewieken door de avant-garde werden vormgegeven op materiaal van de tsaren, zoals de volksvijandige theepot van Kazimir Malevitsj.
Russische Avant-garde en de Revolutie is een documentaire
van Michal Citroen met de stemmen van Mathijs Deen, Gerard Leenders en
Eric Arends. Berry Kamer verzorgde de montage. De tentoonstelling in de
Hermitage, Russische Avant-garde, Revolutie in de Kunst is tot januari 2023 te zien.
playlist_add
Jan 23, 2022
Het Spoor Terug: Bloody Sunday in Roermond #4 De brief
Een documentaire van Frans Pollux. In 1990 vond een IRA-aanslag in Roermond plaats, een nooit opgehelderde vergismoord waarbij twee jonge Australische toeristen midden op de Markt werden doodgeschoten. Vier verdachten werden aangehouden, maar ondanks overweldigend bewijs ook weer vrijgesproken. De Limburgse podcastmaker Frans Pollux spreekt betrokkenen van toen, brengt de verdachten in beeld en duikt in de rafelranden van het verhaal. In Het Spoor Terug deze week de vierde en laatste aflevering: De brief. Online gaat de zoektocht van Frans Pollux verder. Aflevering 5 Kat in 't bakkie? verschijnt binnenkort en is te beluisteren in de podcast.
Bloody Sunday in Roermond is een productie van de VPRO en De Limburger, in samenwerking met filmproducent (Pupkin) Pieter Kuijpers van The Spectacular. De podcastserie bestaat uit vier afleveringen. Deze zijn wekelijks te horen in OVT op NPOradio1 en in de OVT-podcast.
playlist_add
Jan 16, 2022
Het Spoor Terug: Bloody Sunday in Roermond #3 Domme terroristen
Een documentaire van Frans Pollux. In 1990 vond een IRA-aanslag in Roermond plaats, een nooit opgehelderde vergismoord waarbij twee jonge Australische toeristen midden op de Markt werden doodgeschoten. Vier verdachten werden aangehouden, maar ondanks overweldigend bewijs ook weer vrijgesproken. De Limburgse podcastmaker Frans Pollux spreekt betrokkenen van toen, brengt de verdachten in beeld en duikt in de rafelranden van het verhaal. In Het Spoor Terug deze week de derde aflevering: Domme terroristen.Bloody Sunday in Roermond is een productie van de VPRO en De Limburger, in samenwerking met filmproducent (Pupkin) Pieter Kuijpers van The Spectacular. De podcastserie bestaat uit vier afleveringen. Deze zijn wekelijks te horen in OVT op NPOradio1 en in de OVT-podcast.Beluister hier de bonusaflevering waarin de geschiedenis van de IRA besproken wordt met historicus Joost Augusteijn.
playlist_add
Jan 9, 2022
Het Spoor Terug: Bloody Sunday in Roermond #2 Dood spoor
Een documentaire van Frans Pollux. In 1990 vond een IRA-aanslag in Roermond plaats, een nooit opgehelderde vergismoord waarbij twee jonge Australische toeristen midden op de Markt werden doodgeschoten. Vier verdachten werden aangehouden, maar ondanks overweldigend bewijs ook weer vrijgesproken. De Limburgse podcastmaker Frans Pollux spreekt betrokkenen van toen, brengt de verdachten in beeld en duikt in de rafelranden van het verhaal. In Het Spoor Terug deze week de tweede aflevering Dood spoor.
Bloody Sunday in Roermond is een productie van de VPRO en De Limburger, in samenwerking met filmproducent (Pupkin) Pieter Kuijpers van The Spectacular. De podcastserie bestaat uit vier afleveringen. Deze zijn wekelijks te horen in OVT op NPOradio1 en in de OVT-podcast.
playlist_add
Jan 2, 2022
Het Spoor Terug: Bloody Sunday in Roermond #1: Ratatata in Roermond
Een documentaire van Frans Pollux. In 1990 vond een IRA-aanslag in Roermond plaats, een nooit opgehelderde vergismoord waarbij twee jonge Australische toeristen midden op de Markt werden doodgeschoten. Vier verdachten werden aangehouden, maar ondanks overweldigend bewijs ook weer vrijgesproken. De Limburgse podcastmaker Frans Pollux spreekt betrokkenen van toen, brengt de verdachten in beeld en duikt in de rafelranden van het verhaal. In Het Spoor Terug deze week de eerste aflevering: Ratatata in Roermond.
Bloody Sunday in Roermond is een productie van de VPRO en De Limburger, in samenwerking met filmproducent (Pupkin) Pieter Kuijpers van The Spectacular. De podcastserie bestaat uit vier afleveringen. Deze zijn wekelijks te horen in OVT op NPOradio1 en in de OVT-podcast.
playlist_add
Dec 26, 2021
Het Spoor Terug, Bloody Sunday in Roermond #1 Ratatata in Roermond
In 1990 vond een IRA-aanslag in Roermond plaats, een nooit opgehelderde vergismoord waarbij twee jonge Australische toeristen midden op de Markt werden doodgeschoten. Vier verdachten werden aangehouden, maar ondanks overweldigend bewijs ook weer vrijgesproken. De Limburgse podcastmaker Frans Pollux spreekt betrokkenen van toen, brengt de verdachten in beeld en duikt in de rafelranden van het verhaal.
Bloody Sunday in Roermond is een productie van de VPRO en De Limburger, in samenwerking met filmproducent (Pupkin) Pieter Kuijpers van The Spectacular. De podcastserie bestaat uit vier afleveringen. Deze zijn wekelijks te horen in OVT vanaf zondag 26 december op NPOradio1 en in de OVT-podcast en te vinden in uw favoriete podcastapp.
Aflevering 1: De aanslag. Van verschillende ooggetuigen en met archiefmateriaal horen we gedetailleerd wat er op die zondagavond in Roermond gebeurde. Voor de ooggetuigenverslagen brengen de aanslag van toen naar vandaag - zij lopen nog steeds rond met wat ze…
playlist_add
Dec 19, 2021
Het Spoor Terug: 'Chanel Nº 5: spiegel van de tijd'
Een documentaire van Laura Stek.
Geen parfum is zo beroemd als Chanel Nº 5. Sinds het ontstaan in 1921 doen er veel verhalen de ronde over het parfum. Dat Marilyn Monroe 's nachts een paar druppels droeg bij wijze van onzichtbare nachtjapon, dat er wereldwijd iedere 30 seconden een fles wordt verkocht, dat Coco Chanel de geur liet maken om het verdriet over haar verongelukte minnaar te verwerken.
Samen met vier kenners probeert documentairemaker Laura Stek de ontstaansgeschiedenis te achterhalen en feit van fictie te scheiden. Zo stuit ze op verhalen over de positie van de vrouw aan het begin van de twintigste eeuw, over modernisering in de parfumindustrie, maar ook op de zwarte bladzijden van Chanels biografie. Met kunsthistoricus en geurwetenschapper Caro Verbeek, geurontwerper Frank Bloem, 'Perfume Professor' Jessica Murphy en boekontwerper en Chanel Nº 5-drager Irma Boom.
playlist_add
Dec 12, 2021
Het Spoor Terug: Gedwongen - Op weg, maar waarheen?
Een documentaire van Tjitske Mussche.
In de podcastserie Gedwongen vertellen de laatste getuigen over de Arbeitseinsatz tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zondag 12 december de Aflevering Op weg, maar waarheen? De vijf jongens zijn verspreid over Duitsland terecht gekomen en worden tewerkgesteld. Hoe gaan ze om met de dwang? Werken ze mee of tegen? Intussen rukken de geallieerden op en hoewel dat goed nieuws is, betekent het ook eindeloze bombardementen.
Gedwongen- tewerkgesteld in Duitsland is een podcast van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei, het NIOD en Aldus’ producties, geregisseerd door Tjitske Mussche met muziek van Darius Timmer. Alle afleveringen en meer info hier.
playlist_add
Dec 5, 2021
Het Spoor Terug: Gedwongen
Een documentaire van Tjitske Mussche.
Bevel! Miljoenen Europese mannen moesten zich tijdens de Tweede Wereldoorlog melden om dwangarbeid te doen voor Duitsland. Na thuiskomst werd er vaak nauwelijks nog over gesproken. In de serie Gedwongen vertellen de laatste getuigen over de Arbeitseinsatz. In de negentig zijn ze inmiddels. Ze vertrokken als tiener en werden maanden-, soms jarenlang tewerkgesteld. Zo werden ze volwassen in de snelkookpan van de oorlog. Voor welke dilemma’s kwamen ze te staan? En wat doet dwang met een mens?
Gedwongen- tewerkgesteld in Duitsland is een podcast van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei, het NIOD en Aldus’ producties, geregisseerd door Tjitske Mussche met muziek van Darius Timmer. Alle afleveringen en meer info hier.
playlist_add
Nov 28, 2021
Het Spoor Terug: Mayflower
Een documentaire van Remy van den Brand
De Pilgrims die in 1620 met het befaamde schip 'The Mayflower' in Amerika arriveerden, worden gezien als de grondleggers van de Amerikaanse democratie. Thanksgiving voert terug op hun eerste oogstfeest, dat ze vierden met inheemse bewoners, deze maand 400 jaar geleden.
De inheemse bevolking ziet de komst van de Pilgrims als begin van het einde, in de vorm van genocide en verlies van land. Thanksgiving noemen zij daarom een ‘national day of mourning’. In Het Spoor Terug meer over deze Pilgrims, hun tijd in Nederland en de overgang van nationale trots naar schaamte en afkeer. Een documentaire van Remy van den Brand.
playlist_add
Nov 21, 2021
Het Spoor Terug: De Sint-Elisabethsvloed
Een documentaire van Michal Citroen.
Deze week zeshonderd jaar geleden, in de nacht van 18 op 19 november 1421, tijdens een heftige storm, brak in de buurt van Dordrecht een van dijken van de Grote Waard door. De 'graanschuur van Holland' kwam van zee tot aan Brabant onder water te staan. De middeleeuwers waren niet in staat de boel te redden en veel van het land ging voor lange tijd verloren en werd een uitstekend visgebied.
In de overlevering kreeg de Sint-Elisabethsvloed mythische proporties. Door deskundigen wordt deze vreselijke overstroming vergeleken met wat ons in de toekomst mogelijk te wachten staat. Over de mythe en het ware verhaal van de Elisabethsvloed maakte Michal Citroen deze aflevering van Het Spoor Terug.
playlist_add
Nov 14, 2021
Het Spoor Terug: De wereld van Petrus Camper
Een documentaire van Katz Laszlo
Het denken over ras en de betekenis van ras voor de wetenschap is diep in de Nederlandse geschiedenis geworteld. Maar hoe is het concept van ras binnen de biologie eigenlijk ontstaan? En wat voor invloed heeft die 18e -eeuwse wetenschap op hoe wij de wereld nú begrijpen? Met historica Jennifer Tosch duikt radiomaker Katz Laszlo de geschiedenis van ras in de biologie in, via het werk van vergeten wetenschapper Petrus Camper.
playlist_add
Nov 7, 2021
Het Spoor Terug: Het schriftje uit Bor
Wanneer Hongaarse dorpelingen in 1946 een massagraf delven, vinden ze tot hun verbazing een schriftje in de binnenzak van een vergane jas. Op het schutblad schreef de eigenaar zijn naam: 'Dit schriftje bevat de gedichten van de Hongaarse dichter Miklós Radnóti'. In het geheim droeg Radnóti het schriftje bij zich. Eerst als Joodse gevangene in een werkkamp in de Servische stad Bor en vervolgens tijdens een lange dwangmars richting Hongarije. ’s Nachts noteerde hij er zijn laatste gedichten in.
Nu het Schriftje uit Bor voor het eerst in het Nederlands vertaald is, reist Marian van der Pluijm naar Boedapest om te begrijpen wat er met Radnóti is gebeurd. Hoe het kan dat een man, tijdens zijn leven vervolgd en gemarginaliseerd, na zijn dood uitgroeide tot een van Hongarijes allergrootste dichters.
Met dank aan het Nederlands Letterenfonds en Radnóti’s vertalers Orsolya Réthelyi en Arjaan van Nimwegen.
playlist_add
Sep 26, 2021
Het Spoor Terug: Jammerlijke rijmelarij?
Een documentaire van Michal Citroen.
230 jaar geleden op 30 september 1791 was de première van de populairste opera ooit: Die Zauberflöte van W.A. Mozart. Mozart was dolgelukkig met de volle zalen voor z’n, zou later blijken, laatste opera. Maar de ontvangst was gemengd: schitterende muziek; waardeloos en onbegrijpelijk sprookje. Er volgden meer dan 2 eeuwen vol verbazing, ongeloof en onbegrip voor het libretto, de tekst, van Mozarts librettist Schikaneder. Maar dankzij het levenswerk van geesteswetenschapper Tjeu van den Berk is het raadsel van het ‘sprookje’ nu ontsluierd.
In het Spoor Terug volgt Michal Citroen een verhaal over symbolen, rituelen, geheime boodschappen en verboden gezelschappen in Wenen in de tijd vlak na de Franse Revolutie.
playlist_add
Sep 19, 2021
Het Spoor Terug: Vreemde klanken
Een documentaire van Laura Stek Dichteres en vertaalster Jana Beranová (1932) ontvluchtte in 1948 het communistische Tsjechoslowakije. Ze maakte naam als vertaalster van onder andere Milan Kundera en was in 2009-2010 stadsdichter van Rotterdam. Afgelopen week verschenen twee van haar gedichten in de Rotterdamse publieke ruimte. Laura Stek sprak met haar over gemis en ontworteling, de rode draad in haar werk.
playlist_add
Sep 12, 2021
Het Spoor Terug: Het oor van miljoenen
'Het Oor van Miljoenen', over de geschiedenis van de microfoon. Radiomaker Marten Minkema trok een tijdje op met microfoon-expert Marco C. van der Hoeven, die één van de mooiste microfoon-verzamelingen ter wereld bezit. Sommige microfoons zijn wel een eeuw oud, veel doen het nog en ze klinken allemaal anders. Maar bovenal: ze hebben allemaal een verhaal: ze vertellen de geschiedenis van de twintigste eeuw. Van der Hoeven maakte een opstelling van een aantal exemplaren, waaronder de legendarische Reisz-microfoon en microfoons gebruikt door Hitler en koningin Wilhelmina. Ook reisden Minkema en Van der Hoeven naar Duitsland, op zoek naar de historie van de microfoon. Techniek: Alfred Koster. Wilt u nog meer microfoongeschiedenis horen: bij dit Spoor hoort ook een 'Spoor Terug extra' podcast, met een wandeling langs de microfoonverzameling van Beeld en Geluid in Hilversum.
playlist_add
Sep 11, 2021
Het Spoor Terug extra bij 'Het oor van miljoenen': wandeling Beeld en Geluid
Het Spoor Terug extra, een wandeling langs de microfoonverzameling van Beeld en Geluid in Hilversum, met Rob de Bie van Beeld en Geluid en Marco C. van der Hoeven.
playlist_add
Sep 5, 2021
Het Spoor Terug: De man die de keizer een hand gaf
Een documentaire van Mathijs Deen
Iedere familie kent haar eigen geheimen en geruchten. De vraag, 'hoe zat het nou precies?', door elke generatie opnieuw gesteld, komt bijna altijd te laat. Maar moeten familiegeheimen eigenlijk wel onthuld worden? Misschien is het beter om een mythe intact te laten want onder de oppervlakte kunnen zich pijnlijke of beschamende herinneringen bevinden.
In deze radiodocumentaire gaat Mathijs Deen op zoek naar de waarheid over Lambert Deen, de broer van zijn grootvader. Lambert zou als jongeman in Wilhelmshaven de keizer hebben ontmoet, maar niemand weet er het fijne van.
De man die de keizer een hand gaf werd oorspronkelijk uitgezonden door DOCS op 7 april 2021. Benieuwd naar meer documentaires? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Aug 29, 2021
Het Spoor Terug: Coby
Wisse Beets was in een kringloopwinkel op zoek naar leuke muziekcassettes om te draaien in zijn oude Fiat Panda. Naast klappers als 'het beste van de top 40 van 1987' vond hij ook een heel persoonlijk bandje met gedichten van Coby uit de Jordaan.
De gedichten zijn aangrijpend en laten Wisse niet meer los. Hij besluit om het Verhaal van Coby uit te zoeken en gaat op pad. Als een amateur-detective loopt hij wekenlang met een microfoon door de Jordaan en bezoekt kroegen, bejaardenhuizen, archieven en de lokale media. Hij verdwaalt compleet maar maakt intussen wel een warm portret van de Jordaan, vervlogen tijden, nieuwe inzichten en natuurlijk het leven van Coby. Een documentaire van Wisse Beets.
Dit is een herhaling van de Radio Doc van 14 november 2019. Benieuwd naar meer documentaires van DOCS? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Aug 22, 2021
Het Spoor Terug: De laatste woorden van Anton Mussert
Een documentaire van Djuna Kramer en Misha Melita.
Julius Caesar kon nog net uitbrengen “Ook gij Brutus?”, voor hij stierf. En Willem de Zwijger zei: “Mijn god heb medelijden met dit arme volk”. Ook Anton Mussert, leider van de NSB, schijnt nog iets gezegd te hebben voordat hij in mei 1946 werd geëxecuteerd. Iets dat nu, 75 jaar later, pas openbaar wordt. Wat zou hij de wereld nog hebben willen meegeven? Kunnen we zijn daden door die woorden beter begrijpen?
In de documentaire De laatste woorden van Anton Mussert gaan journalisten Djuna Kramer en Misha Melita op zoek naar de laatste woorden van de NSB-leider. En dat verloopt heel anders dan ze hadden verwacht.
Dit is een herhaling van DOCS van 19 mei. Benieuwd naar meer documentaires? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Aug 15, 2021
Het Spoor Terug: De boerenkinderen uit de klas
Een documentaire van Mathijs Deen.
Toen Mathijs Deen afgelopen jaar de beelden zag van protesterende boeren en de boze reacties in de media, moest hij denken aan de boerenkinderen in de klas waar hij zelf in gezeten heeft, op de dorpsschool in Twente, eind jaren 60, begin jaren 70. Die boze boeren in het nieuws: zijn dat de kinderen van zijn oude schoolvrienden, daar op die traktoren?
Deen ging terug naar Boekelo en zocht ze op: de klasgenoten die boer waren geworden. Hoe is het ze vergaan?
De boerenkinderen uit de klas is een documentaire over een wereld die veranderde en over een zoektocht van mensen die willen blijven doen waar ze met hart en ziel van houden: boer zijn.
Dit is een herhaling van de Radio Doc van 20 december 2020. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 15, 2021
Leven volgens K. Schippers
Absurdist Ronald Snijders (1975) in gesprek met zijn vriend en voorbeeld schrijver K. Schippers (1936) over diens ziekte, Laurel & Hardy, toeval, de geluiden in zijn hoofd en zijn misschien wel op handen zijnde verdwijning. Een licht-ontregelend, filosofisch, vrolijk-ernstig portret vol jazz en dada.
playlist_add
Jul 11, 2021
Het Spoor Terug: Wat ervan overbleef
Een documentaire van Lara Nuberg
Na het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid op 17 augustus 1945, kwamen tot eind jaren zestig zo'n 350.000 mensen uit de voormalige kolonie Nederlands-Indië naar Nederland. Onder hen bevond zich ook de grootmoeder van Lara Nuberg. Zij was gemengd, Indo-Europees, maar opgevoed in een Europees georiënteerde familie.
In deze documentaire onderzoekt Lara waarom zoveel Indo-Europeanen eigenlijk voor Nederland kozen. Hoe zien betrokkenen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië verleden, heden en toekomst van Indisch Nederland?
Dit is een herhaling van de Radio Doc van 12 juli 2020. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.
playlist_add
Jul 4, 2021
Het Spoor Terug: Kassiewijle #6 Het leven is een sigaret, de epiloog
Een 6-delige podcast van Laura Stek en Babs Bakels.
Deze week de zesde en laatste aflevering van de podcastserie Kassiewijle.
Kunstenaar en funerair specialist Babs Bakels is van jongs af aan mateloos gefascineerd door de dood. Radiomaker Laura Stek, die haar sterfelijkheid juist graag negeert, raakte geïntrigeerd: waarom omringt iemand zich constant met eindigheid en verval? Kan zij ons iets leren over onze complexe verhouding met de dood?
Aflevering 6, 'Het leven is een sigaret, de epiloog', eindigt zoals alles uiteindelijk eindigt: met de dood.
playlist_add
Jun 27, 2021
Het Spoor Terug: Kassiewijle #5 Doorleven
Een 6-delige podcast van Laura Stek en Babs Bakels
Deze week de vijfde aflevering van de podcastserie Kassiewijle.
Kunstenaar en funerair specialist Babs Bakels is van jongs af aan mateloos gefascineerd door de dood. Radiomaker Laura Stek, die haar sterfelijkheid juist graag negeert, raakte geïntrigeerd: waarom omringt iemand zich constant met eindigheid en verval? Kan zij ons iets leren over onze complexe verhouding met de dood?
Aflevering 5, 'Doorleven', gaat over onze groeiende drang naar oneindigheid. We willen graag voortleven in de herinnering van nabestaanden, maar inmiddels kun je ook het sperma van een overledene invriezen voor nageslacht. Wanneer durven we de levenslijn dan nog echt door te knippen? Babs viert nieuwjaar met haar oma, die vanuit haar bed het vuurwerk bekijkt.
playlist_add
Jun 22, 2021
Het Spoor Terug: Kassiewijle #4 Het Afscheid
Een 6-delige podcast van Laura Stek en Babs Bakels. Deze week de vierde aflevering van de podcastserie Kassiewijle: https://www.vpro.nl/programmas/kassiewijle.html Kunstenaar en funerair specialist Babs Bakels is van jongs af aan mateloos gefascineerd door de dood. Radiomaker Laura Stek, die haar sterfelijkheid juist graag negeert, raakte geïntrigeerd: waarom omringt iemand zich constant met eindigheid en verval? Kan zij ons iets leren over onze complexe verhouding met de dood? In aflevering 4, 'Het afscheid', kijken Babs en Laura naar onze veranderende afscheidsrituelen. De koffie en cake worden vervangen voor wraps en bubbels en de aula voor het partycentrum: de uitvaart als spectaculair evenement is in opkomst. Maar werken nieuwe rituelen wel als niet iedereen ze begrijpt? Babs is druk in de weer met oma Jel, die wordt opgenomen in het ziekenhuis vanwege gezondheidsklachten.
playlist_add
Jun 9, 2021
Kassiewijle - Aflevering 3: Het dode lichaam
Laura en Babs onderzoeken de complexe positie van het lijk. Wat moeten en wat mogen we ermee? Babs presenteert het kunstwerk This Body that once was you, waarin de bezoeker zijn eigen verval visualiseert. Van koud lichaam tot botstof. Ondertussen helpt Babs haar oma met het opstellen van een euthanasieverklaring, mocht het ooit zover komen.
playlist_add
Jun 6, 2021
Het Spoor Terug: Kassiewijle #2 De laatste adem
Een 6-delige podcast van Laura Stek en Babs Bakels
Deze week de eerste aflevering van de nieuwe podcastserie Kassiewijle.
Kunstenaar en funerair specialist Babs Bakels is van jongs af aan mateloos gefascineerd door de dood. Radiomaker Laura Stek, die haar sterfelijkheid juist graag negeert, raakte geïntrigeerd: waarom omringt iemand zich constant met eindigheid en verval? Kan zij ons iets leren over onze complexe verhouding met de dood?
Aflevering 2, 'De laatste adem', gaat over het moment tussen leven en dood. Voor de stervende is de laatste adem een gebeurtenis van niks, maar op de achterblijvers heeft het een enorme impact.
Wat doen we om het sterfproces voor de nabestaanden zo prettig mogelijk te laten verlopen? En zitten er ook grenzen aan hoe clean de dood mag zijn? In deze aflevering vertelt Babs over een gebeurtenis uit haar jeugd, die leidde tot haar fascinatie voor de dood.
playlist_add
May 30, 2021
Het Spoor Terug: Kassiewijle #1 Doodsangst
Kunstenaar en funerair specialist Babs Bakels is van jongs af aan mateloos gefascineerd door de dood. Radiomaker Laura Stek, die haar sterfelijkheid juist graag negeert, raakte geïntrigeerd: waarom omringt iemand zich constant met eindigheid en verval? Kan zij ons iets leren over onze complexe verhouding met de dood?
In aflevering 1 'Doodsangst' ontmoet Laura Stek de eigenzinnige Babs Bakels, die al sinds haar jeugd bang is voor de dood. Samen besluiten ze onze relatie met de dood onder de loep te nemen. De dood is steeds minder zichtbaar geworden in onze maatschappij, maar is onze doodsangst daardoor ook minder groot? En heeft de coronaepidemie iets veranderd? We maken ook kennis met Jel, de 88-jarige oma van Babs. Jel speelt een bijzondere rol in Babs’ leven.
Benieuwd naar de volgende aflevering van Kassiewijle? Abonneer je op de podcast, dan krijg je elke donderdag al een nieuwe, langere aflevering. Vind het op www.vpro.nl/kassiewijle of in je eigen podcastapp.
playlist_add
May 23, 2021
Het Spoor Terug: De geschiedenis van het vrouwelijk orgasme
Een documentaire van Lotte van Gaalen.
Rond de anatomie en de seksualiteit van de vrouw hebben altijd misverstanden en mysteries bestaan. Is de clitoris een normaal orgaan, of is de clitoris gecreëerd door de duivel? Zijn vrouwen ten diepste seksloze wezens of zijn ze juist slaaf van hun driften?
Radiomaker Lotte van Gaalen vroeg zich af hoe het eigenlijk komt dat kennis over de anatomie van de vrouw zo lang vaag en incorrect is gebleven. Ze belandde in een wirwar van ongelofelijke mythes en misverstanden over het vrouwenlijf.
In de documentaire worden fragmenten gebruikt uit de film Hysteria (2011) van Tanya Wexler.
playlist_add
May 16, 2021
Het Spoor Terug: De laatste overval
“Een vreemd bericht komt uit het land van waar alle vreemde berichten komen – Amerika. Holzhay, bijgenaamd ‘Zwarte Bart’, een roover van een zekere vermaardheid, die de staten van Wisconsin en Michigan in voortdurende benauwdheid hield door zijn verbazende struikrooverscapaciteiten, is door een operatie van zijn misdadige neigingen genezen.”
Dat meldt de Rotterdamsche Courant in 1906. Deze "roover van een zekere vermaardheid" blijkt familie van Tanja Holzhey. Samen met Gabri van Tussenbroek schreef ze een boek: De laatste overval. Het onwaarschijnlijke leven van Reimund Holzhey. Daarin gaan ze op zoek naar het verhaal van deze laatste postkoetsovervaller van Michigan, die van zijn criminaliteit genezen werd.
Een radiodocumentaire van Christianne Alvarado.
playlist_add
May 9, 2021
Het Spoor Terug: Napoleons laatste eiland
Een documentaire van Marian van der Pluijm en Mathijs Deen
Dat het laatste kanonschot van Waterloo het begin van de Napoleon-mythe zou inluiden, dat hadden de overwinnaars niet verwacht. Ja, Napoleon had de slag verloren, en werd verbannen naar het afgelegen eiland St. Helena, maar die plek zou hij benutten om zijn memoires te schrijven. Zorgvuldig dicteerde hij hoe hij herinnerd wilde worden: als de held die de idealen van de Franse Revolutie redde.
Naar aanleiding van Napoleons 200ste sterfdag maakte Mathijs Deen met Napoleonkenners Lotte Jensen, Bart Funnekotter en Bart van Loo een Spoor Terug. Over het laatste eiland van de keizer.
playlist_add
Apr 25, 2021
Het Spoor Terug: Eva Schloss over het ‘mirakel’ van Auschwitz overleven #1
Een documentaire van Julie Blussé
Eva Schloss en Anne Frank werden allebei in 1929 geboren. Beide zijn Joods, en beide vluchtten met hun familie naar Nederland. Allebei werden gedeporteerd naar de concentratiekampen. Anne Frank naar Bergen-Belsen, Eva Schloss naar Auschwitz.
Ze hebben kortom veel met elkaar gemeen. Maar er is één letterlijk levensgroot verschil: Eva overleefde, en Anne niet. Julie Blussé sprak met Eva Schloss voor een tweedelige radioserie.
Deze week deel 1: hoe Eva op miraculeuze wijze Auschwitz overleefde. Volgende week deel 2: een gesprek over het leven ná Auschwitz. Daarin zou Anne Frank postuum een belangrijke rol spelen, omdat Eva’s moeder met Otto Frank hertrouwde.
playlist_add
Apr 18, 2021
Het Spoor Terug: 'Dit onzegbaar lugubere Duivelseiland'
Een documentaire van René Oomen
Van eind 1914 tot maart 1917 stond op het eiland Urk in de Zuiderzee een barak omheind met prikkeldraad. Het was een interneringskamp voor Belgische en Engelse officieren die vanuit het front de grens van het neutrale Nederland waren over gekomen om uit handen van de Duitsers te blijven.
Volgens het Vredesverdrag van 1907 was Nederland verplicht om deze officieren vast te houden tot het einde van de oorlog. Daar zaten de officieren dan opeens, gestrand op een eilandje in Nederland. Al snel maakte de dagelijkse verveling plaats voor één overheersende gedachte: ontsnappen!
Over hetzelfde onderwerp verschijnt op 23 april bij uitgeverij Atlas Contact het boek Duivelseiland. Een interneringskamp, het eiland Urk en de Eerste Wereldoorlog van Mandy van Dijk.
playlist_add
Apr 11, 2021
Het Spoor Terug: 'U wordt door niemand verwacht' - deel 2
Een documentaire van Michal Citroen
De oorlog was niet voor iedereen in mei 1945 afgelopen. Voor veel joden die uit de kampen en onderduik terugkwamen, begon toen pas een groot deel van de ellende.
In een tweedelige serie van het Spoor Terug laat Michal Citroen ooggetuigen van deze pijnlijke nasleep van de oorlog aan het woord. Gegrepen uit de nieuwste en uitgebreide versie van haar gelijknamige boek U wordt door niemand verwacht en de eerdere radioserie.
Deze week deel 2: Thuis komen en weer verder.
playlist_add
Apr 4, 2021
Het Spoor Terug: 'U wordt door niemand verwacht' #1
Een documentaire van Michal Citroen
De oorlog was niet voor iedereen in mei 1945 afgelopen. Voor veel joden die uit de kampen en onderduik terugkwamen, begon toen pas een groot deel van de ellende.
In een tweedelige serie van het Spoor Terug laat Michal Citroen ooggetuigen van deze pijnlijke nasleep van de oorlog aan het woord. Gegrepen uit de nieuwste en uitgebreide versie van haar gelijknamige boek U wordt door niemand verwacht en een eerdere radioserie.
Deze week deel 1: de bevrijding en terugkeer naar huis.
playlist_add
Mar 28, 2021
Het Spoor Terug: 'Tijd zal ons leren'
Een documentaire van Maartje Duin en Wederik de Backer
‘Het waren de kolonisten die de geschiedenis schreven, niet de verzetsstrijders’, weet Romana Vrede. Dat moet anders.
In Tijd zal ons leren gaat de acteur en theatermaker samen met muzikant en performance artist OTION op zoek naar de onbekende, bijna-vergeten en verzwegen geschiedenis van ruim honderd zwarte, bruine en witte verzetsstrijders ten tijde van de transatlantische en de Indische slavernij.
Tijd zal ons leren is een productie van Romana Vrede en OTION voor het Nationale Theater. Klik hier om op de hoogte te blijven van dit stuk. Voor deze radiodocumentaire liep Maartje Duin mee met het repetitieproces.
playlist_add
Mar 21, 2021
Het Spoor Terug: Bloemenhove - de politieke strijd rond abortus
Een documentaire van Lemke Kraan
In mei 1976 hielden honderden vrouwen dik tien dagen de abortuskliniek Bloemenhove in Heemstede bezet. Dit om te voorkomen dat minister Dries van Agt de kliniek zou laten sluiten. Abortus was namelijk tot 1981 bij de wet verboden.
Documentairemaker Lemke Kraan reconstrueerde de reuring rondom Bloemenhove en de abortuswetgeving en maakte voor het Spoor Terug de documentaire Bloemenhove: de politieke strijd rond abortus.
Ter gelegenheid van het 50 jaar bestaan van deze kliniek herhalen we deze documentaire.
playlist_add
Mar 14, 2021
Het Spoor Terug: wie kent Corry Tendeloo?
Een documentaire van Nienke Zoetbrood.
Wie kent Corry Tendeloo? Met die vraag peilt journalist Nienke Zoetbrood (29) haar generatiegenoten. Niemand, zo blijkt. En ook de vrouwenrechten waarvoor ze streed zijn nauwelijks bekend. Wie wist dat getrouwde vrouwen tot zestig jaar geleden net als kinderen en geesteszieken ‘handelingsonbekwaam’ waren?
Het Spoor Terug duikt in de geschiedenis van vrouwenrechten in de jaren vijftig. Rechten die vandaag de dag zó vanzelfsprekend lijken dat de generatie dertigers er geen weet van heeft. Net zo min als van de vrouw die haar hele leven streed voor deze rechten: politica Corry Tendeloo. Hoe kan het dat we deze geschiedenis vergeten zijn?
playlist_add
Feb 28, 2021
Het Spoor Terug: De dienstplicht, deel 4
Een documentaire van Michal Citroen
In 1996 ging onze dienstplicht op de schop. Hoewel de militaire dienstplicht in ons land officieel niet is afgeschaft, is het 25 jaar geleden dat de laatste dienstplichtigen daadwerkelijk werden opgeroepen.
In een vierdelige serie van Het Spoor Terug schetst Michal Citroen de geschiedenis van de dienstplicht aan de hand van archiefmateriaal, oude dagboekfragmenten en nieuwe interviews. Deze week het vierde en laatste deel van de serie.
playlist_add
Feb 21, 2021
Het Spoor Terug: De dienstplicht, deel 3
In 1996 ging onze dienstplicht op de schop. Hoewel de militaire dienstplicht in ons land officieel niet is afgeschaft, is het 25 jaar geleden dat de laatste dienstplichtigen daadwerkelijk werden opgeroepen.
In een vierdelige serie van Het Spoor Terug schetst Michal Citroen de geschiedenis van de dienstplicht aan de hand van archiefmateriaal, oude dagboekfragmenten en nieuwe interviews. Deze week deel 3: 'Het echte van een oorlog kan je niet oefenen'.
playlist_add
Feb 14, 2021
Het Spoor Terug: De dienstplicht, deel 2
Een documentaire van Michal Citroen
In 1996 ging onze dienstplicht op de schop. Hoewel de militaire dienstplicht in ons land officieel niet is afgeschaft, is het 25 jaar geleden dat de laatste dienstplichtigen daadwerkelijk werden opgeroepen.
In een vierdelige serie van Het Spoor Terug schetst Michal Citroen de geschiedenis van de dienstplicht aan de hand van archiefmateriaal, oude dagboekfragmenten en nieuwe interviews. Deze week deel 2: 'De plicht van iedere jongen'.
playlist_add
Feb 7, 2021
Het Spoor Terug: de dienstplicht, deel 1
Een documentaire van Michal Citroen - In 1996 ging onze dienstplicht op de schop. Hoewel de militaire dienstplicht in ons land officieel niet is afgeschaft, is het 25 jaar geleden dat de laatste dienstplichtigen daadwerkelijk werden opgeroepen.In een vierdelige serie van Het Spoor Terug schetst Michal Citroen de geschiedenis van de dienstplicht aan de hand van archiefmateriaal, oude dagboekfragmenten en nieuwe interviews.
playlist_add
Jan 24, 2021
Het Spoor Terug: een portret van Marius Monkau
Een documentaire van Paul van der Gaag - Vijftig jaar geleden maakte hij furore in de musical Hair: zanger en acteur Marius Monkau. 83 jaar is hij nu, de geboren Amsterdammer van Surinaamse afkomst, die zijn hart verpand heeft aan het Groningse platteland. Hij werkte voor talloze tv-programma’s en heeft als zanger 15 singles uitgebracht, waarvan er één een hit werd: Juanita. Niet in Nederland, maar in Suriname: het geboorteland van zijn vader, waar hij zelf nog nooit geweest is.
playlist_add
Jan 10, 2021
Het Spoor Terug: dubbelspion George Blake (deel 2)
Een documentaire van Hans Olink - Twee weken geleden werd bekend dat George Blake in Moskou is overleden. Deze in Rotterdam geboren zoon van een Nederlandse moeder en Engelse vader wilde aanvankelijk dominee worden. Maar hij werd spion in Engelse dienst en nadat hij in 1950 door de Noord-Koreanen gevangen wordt genomen biedt hij zijn diensten aan aan de KGB, waarna hij – na zijn vrijlating in 1953 – verdergaat als dubbelspion. 20 jaar geleden zonden wij een vierdelig portret van deze dubbelspion George Blake uit. In de uitzending hoort u deel 2. De rest vindt u door hier te klikken.
playlist_add
Dec 27, 2020
Het Spoor Terug: Kaps Clean
De legendarische meestergoochelaar Fred Kaps (1926-1980) overleed veertig jaar geleden. Als enige ter wereld werd hij drie keer wereldkampioen en hij trad op in nationale en internationale shows.Een documentaire van Laura Stek uit 2012.
playlist_add
Dec 10, 2020
Het Spoor Terug: Help jezelf, de geschiedenis van het zelfhulpboek
Als er een jaar was dat nieuwe levensvragen opriep, dan was het 2020 wel. En dat is goed nieuws voor het zelfhulpboek. Titels als Master your mindset, De moed van imperfectie en Hoe de fuck vind ik geluk, worden geminacht en gevreten. Kennelijk laten we ons graag voorschrijven hoe we een betere versie van onszelf worden, met meer geld en minder zorgen. Wat zegt deze zelfhulpliteratuur over ons en de veranderende tijdgeest?
Met historicus Maarten van den Heuvel, die een boek schrijft over Nederlandstalige zelfhulpboeken vanaf de jaren zeventig tot nu – sociologe Micki McGee, die de Amerikaanse maatschappij bekijkt via de bril van de zelfhulpliteratuur en cabaretier en fervent zelfhulpboekenlezer Kasper van der Laan, die werkt aan zijn voorstelling ‘De weg naar SuccesGeluk’. Een radiodocumentaire van Laura Stek.
playlist_add
Nov 29, 2020
Het Spoor Terug: de vergeten dam naar Ameland
Op het wad onder Ameland liggen de resten van een dam die halverwege de negentiende eeuw is aangelegd, tussen het eiland en de vaste wal. Tien jaar heeft hij er gelegen, tot een storm hem wegspoelde. De eilanders zijn vergeten wie eraan gewerkt heeft. Voor de jonkheer die hem aanlegde, Pieter Tedfing van Berkhout, was het een mislukt levenswerk. Voor de wadlopers van nu is het een welkome bestemming om naartoe te lopen.
Het Spoor Terug vertelt deze week de geschiedenis van de vergeten dam naar Ameland. De maker van deze documentaire is Mathijs Deen.
playlist_add
Nov 22, 2020
Het Spoor Terug: Parapsychologie
Uitzonderlijke claims vereisen uitzonderlijk bewijs. Dat is in het kort het struikelblok voor de parapsychologie. Het vakgebied is bijna verdwenen, maar de vragen blijven. Want meldingen van telepathie, voorspellende dromen en berichten van gene zijde zijn van alle tijden, of je er in gelooft of niet.
Het Spoor Terug gaat op bezoek bij het Johan Borgman Fonds, dat zoveel mogelijk parapsychologische archieven redt van de vuilstort. Daarnaast reizen we naar Freiburg, waar het grootste parapsychologisch instituut van het continent floreert. In Groningen breekt psycholoog Jacob Jolij intussen een lans voor hernieuwd onderzoek in eigen land.
De maker van deze documentaire is Marten Minkema.
playlist_add
Nov 15, 2020
Het Spoor Terug: Montessori-onderwijs, deel 2
Deze week in Het Spoor Terug: deel twee van een tweeluik over het Montessori-onderwijs in Nederland.Het is dit jaar 150 jaar geleden dat Maria Montessori geboren werd. 50 jaar later opende de eerste Montessorischool in ons land. Historisch heeft Nederland een unieke plek in het Montessori-universum. Als enige land in de wereld is het gedachtegoed van de pedagoge Maria Montessori geïntegreerd in ons onderwijssysteem. Van hieruit waaierde het gedachtegoed over de persoonlijke vrijheid en ontwikkeling van kinderen uit over de hele wereld: zelfs naar plekken waar je de 'roze toren' en 'gouden kralen' niet direct zou verwachten, zoals communistisch China.Michal Citroen maakte er een tweeluik over.
playlist_add
Nov 15, 2020
Uur 2: IDFA-docu’s, Het Spoor Terug: Montessori deel 2, OVT 15-11-2020
Felix Rottenberg recenseert zijn favoriete historische IDFA-documentaires en in Het Spoor Terug: deel 2 over Montessori-onderwijs.
playlist_add
Sep 21, 2020
Het Spoor Terug: Ouders van toen en nu, deel 1
'Ik heb twee dochters, ben vier keer zwanger geweest, heb er diverse programma’s over gemaakt, dus ik dacht: over kinderen krijgen weet ik toch wel iets!', aldus radiomaker en kersverse oma Michal Citroen. Maar al in de eerste maanden na de geboorte van haar kleinzoon ontdekte ze dat ouders van nu voor heel andere problemen staan dan zij in haar tijd. Elk kind blijkt een zorgenkindje, van de ouders, de omgeving en de samenleving.Michal Citroen ging op ontdekkingstocht naar de huidige zwangerschapsbeleving en maakte een tweedelige documentaire over de ouders van toen en nu.
playlist_add
Sep 20, 2020
Het Spoor Terug: De Spoetnik-kijker
Journalist Nienke Zoetbrood vindt telegrammen die haar grootvader 60 jaar geleden ontving. Ze komen uit Moskou, in codetaal. Waarom kreeg hij midden in de Koude Oorlog telegrammen uit Moskou? En wat staat erin?In deze radiodocumentaire gaat ze op zoek naar het verhaal achter de telegrammen. Terug naar een tijd voordat de eerste mens op de maan stond, terug naar dat ene beslissende moment: de dag dat de Russen de Spoetnik lanceerden.Ze reist af naar coördinaten die ze in haar grootvaders brieven vindt. Naar de plek waar zich Kunstmaanstation Nummer 807 moet bevinden: het huis van haar opa.
playlist_add
Sep 13, 2020
Het Spoor Terug: Doel. Een Vlaamse thriller aan de Schelde
Na ruim 20 jaar strijd heeft de Vlaamse overheid besloten dat het Scheldedorp Doel tóch mag blijven voortbestaan. Het dorp onder de rook van Antwerpen staat al tientallen jaren op de nominatie om van de kaart te verdwijnen. Het zou plaats moeten maken voor de uitbreiding van de Antwerpse haven, maar het actiecomité Doel 2020 weet via rechtszaken steeds weer sloop van de resterende huizen te voorkomen.Inmiddels telt het onttakelde dorp nog een handjevol inwoners en oogt het als een oorlogsgebied. Niemand weet hoe het nu verder moet en de vraag is of het nog te redden is. Een documentaire over de strijd tussen economisch belang en dorpsbewoners, die alleen maar verliezers lijkt te kennen. René Oomen ging op onderzoek uit.
playlist_add
Sep 6, 2020
De ware aard #8: De Gutmensch
De Zomerserie van 2020. “De menselijke natuur toont zich ten tijde van een ramp als veerkrachtig, vindingrijk, gul, empathisch en dapper.” Dat schreef de Amerikaanse schrijver Rebecca Solnit in 2008, in haar instant-klassieker A Paradise built in Hell. In dat boek ontdekte ze dat rampen – van een aardbeving in San Francisco in 1906, via 9/11 in New York en tenslotte Orkaan Katrina in New Orleans in 2005 – mensen niet tot beestachtige bruten maken, zoals we gewend zijn te denken, maar juist het beste in ze naar boven halen. En ze vroeg zich af: wat leert ons dat over de menselijke natuur in het algemeen? We bespreken dit hoopvolle boek over de mens-in-crisis met directeur van Urgenda Marjan Minnesma en onze vaste gast Thomas Muntz, filosoof. Deugt de mens een beetje en wat is er nodig om hem beter maken? In de 8-delige serie ‘De ware aard’ onderzoeken Jos Palm en Julie Blussé met filosoof Thomas Muntz en 8 uitgelezen gasten 8 teksten die ons mensbeeld bepaalden. Dit was het…
playlist_add
Sep 3, 2020
Het Spoor Terug: 75 jaar na de bevrijding #6
Deel 6: de blik vooruit: solex, de wegenwacht, kamperen en ontspanning
Vijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de voedsel en brandstofsituatie desastreus, de woningnood ongekend groot, een deel van de landbouwgrond stond onder water en flink wat steden lagen nog in puin. Waar moest de moed, de energie en het vermogen vandaan komen om de boel te herstellen. “Wat was de vrede mooi toen het nog oorlog was”. Ooggetuigen spreken over de eerste jaren na de oorlog.
Interviews voor het grootste deel uit de 17 afleveringen van de Spoor-serie Cheerio uit 1989; aangevuld met interviews uit andere VPRO-radiodocumentaires over de Hongerwinter, de Wederopbouw van Rotterdam en de Terugkeer en een gesprek met Wim Daniëls, au…
playlist_add
Aug 23, 2020
Het Spoor Terug: 75 jaar na de bevrijding #5
Deel 5: geldzuivering en MarshallhulpVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de voedsel en brandstofsituatie desastreus, de woningnood ongekend groot, een deel van de landbouwgrond stond onder water en flink wat steden lagen nog in puin. Waar moest de moed, de energie en het vermogen vandaan komen om de boel te herstellen. “Wat was de vrede mooi toen het nog oorlog was”. Ooggetuigen spreken over de eerste jaren na de oorlog.
playlist_add
Aug 16, 2020
Het Spoor Terug: 75 jaar na de bevrijding #4
Deel 4: (huis)vrouwen na de oorlogVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de voedsel en brandstofsituatie desastreus, de woningnood ongekend groot, een deel van de landbouwgrond stond onder water en flink wat steden lagen nog in puin. Waar moest de moed, de energie en het vermogen vandaan komen om de boel te herstellen. “Wat was de vrede mooi toen het nog oorlog was”. Ooggetuigen spreken over de eerste jaren na de oorlog.
playlist_add
Aug 9, 2020
Het Spoor Terug: 75 jaar na de bevrijding #3
Deel 3: wederopbouw in de haven van Rotterdam en de mijnen van LimburgVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de voedsel en brandstofsituatie desastreus, de woningnood ongekend groot, een deel van de landbouwgrond stond onder water en flink wat steden lagen nog in puin. Waar moest de moed, de energie en het vermogen vandaan komen om de boel te herstellen. “Wat was de vrede mooi toen het nog oorlog was”. Ooggetuigen spreken over de eerste jaren na de oorlog.
playlist_add
Aug 2, 2020
Het Spoor Terug: 75 jaar na de bevrijding #2
Deel 2: honger, woningnood en het herstel van de dijken van WalcherenVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de voedsel en brandstofsituatie desastreus, de woningnood ongekend groot, een deel van de landbouwgrond stond onder water en flink wat steden lagen nog in puin. Waar moest de moed, de energie en het vermogen vandaan komen om de boel te herstellen. “Wat was de vrede mooi toen het nog oorlog was”. Ooggetuigen spreken over de eerste jaren na de oorlog.
playlist_add
Jul 19, 2020
Het Spoor Terug: de plantage van onze voorouders - deel 8
Na het bezoek aan de plantage in Suriname valt de Nederlandse realiteit Peggy en Maartje rauw op het dak. Anti-zwart racisme is anderhalve eeuw na de afschaffing van de slavernij nog steeds niet uit de Nederlandse samenleving verdwenen. Het maakt dat Peggy zich hier steeds minder thuis voelt. Terwijl zij wacht op de uitslagen van haar DNA-test, worstelt Maartje met de verantwoordelijkheid voor het koloniale verleden. Moeten er excuses komen? Herstelbetalingen? De twee besluiten hun families samen te brengen om erover te praten.
playlist_add
Jul 17, 2020
De plantage van onze voorouders - Aflevering 8: Wat nu?
Na hun Surinaamse reis valt de Nederlandse realiteit Peggy en Maartje rauw op het dak. Ruim anderhalve eeuw na de afschaffing van de slavernij is anti-zwart racisme nog steeds niet uit de samenleving verdwenen.
Het maakt dat Peggy zich hier steeds minder thuis voelt. Terwijl zij wacht op de uitslagen van haar DNA-test, worstelt Maartje met de verantwoordelijkheid voor het koloniale verleden. Moeten er excuses komen? Herstelbetalingen? Van wie dan, en voor wie?
De twee brengen hun families samen in Museum van Loon om over hun gedeelde geschiedenis te praten.
playlist_add
Jul 12, 2020
Het Spoor Terug: de plantage van onze voorouders - deel 7
De plantage zelf Maartje’s moeder komt aan in Suriname en begrijpt weinig van het verdriet over het slavernijverleden. De verwaarloosde staat van het historisch erfgoed in Paramaribo helpt niet mee om het invoelbaar te maken. Toch gaan Maartje en haar moeder samen met Peggy, haar tante en oudoom mee naar Tout Lui Faut. Op een vroege, warme woensdagmorgen gaan ze op pad: drie generaties nazaten van tot slaafgemaakten en twee generaties nazaten van een slaveneigenaar. Wat zou er over zijn van de plantage? Een Prospektor / VPRO / NPO Radio 1 productie van Maartje Duin i.s.m. Peggy Bouva, met ondersteuning van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
playlist_add
Jun 28, 2020
Het Spoor Terug: de plantage van onze voorouders - deel 5
Hoe gaan we om met wat niet staat geschreven? Is iets pas waar als het zwart op wit staat op papier? En in hoeverre kunnen we de geschiedenis herschrijven? Peggy en Maartje stuiten bij hun onderzoek steeds op hetzelfde probleem: over de plantage-eigenaren zijn veel geschreven bronnen, over de tot slaafgemaakten bijna niets. Hun naam en identiteit werd ze afgenomen bij de verscheping vanuit Afrika. Kan Peggy er ooit achter komen tot welk volk haar voorouders behoorden? Een wandeling door Den Haag en een bezoek aan het Nationaal Archief leveren verrassende nieuwe inzichten op.
playlist_add
Jun 19, 2020
De plantage van onze voorouders - Aflevering 4: Een gedeeld verhaal
Peggy vindt het prima dat Maartje een podcast maakt over hun gedeeld verleden. Maar de titel moet echt anders. Ook binnen hun beide families roept het onderwerp heftige reacties op. De een wil niet als dader worden gezien, de ander niet als slachtoffer. Maartje schiet in een totale kramp. Kan het wel, een geschiedenis vertellen vanuit meerdere perspectieven?
Voor bronnen, leestips en napraten met de makers: vpro.nl/deplantage4
playlist_add
May 23, 2020
Spoor terug: Nederlandse suikerfabrieken in Ethiopië deel 2
Deel 2 van een tweeluik over de geschiedenis van een Nederlandse suikerplantage in Ethiopië. Nadat de Indonesische onafhankelijkheid eind 1949 een feit was, ging een aantal Nederlandse bedrijven die in ‘ons Indië’ actief waren geweest, op zoek naar nieuwe tropische locaties. In 1952 kwam op die manier de Handelsvereniging Amsterdam in Ethiopië terecht. Ze vestigde daar een al snel bloeiende suikeronderneming, die het tot 1974 zou volhouden. Toen moesten ze ook daar, na de revolutie van Mengistu vertrekken. Henk van Middelaar ging met oud HVA-er René van Sloten terug naar Ethiopië. Dit is een bewerkte herhaling.
playlist_add
May 17, 2020
Het Spoor Terug: Een suikeroom in Ethiopië - deel 1
Deel 1 van een tweeluik over de geschiedenis van een Nederlandse suikerplantage in Ethiopië.Nadat de Indonesische onafhankelijkheid eind 1949 een feit was, ging een aantal Nederlandse bedrijven die in ‘ons Indië’ actief waren geweest, op zoek naar nieuwe tropische locaties. In 1952 kwam op die manier de Handelsvereniging Amsterdam in Ethiopië terecht. Ze vestigde daar een al snel bloeiende suikeronderneming, die het tot 1974 zou volhouden. Toen moesten ze ook daar, na de revolutie van Mengistu vertrekken. Henk van Middelaar ging met oud HVA-er René van Sloten terug naar Ethiopië. (bewerkte herhaling)
playlist_add
May 10, 2020
Het Spoor Terug: Operatie Onthechting - deel 2
In 2012 erft de Amsterdamse fotograaf Marianne Ingleby het archief van haar Amerikaanse opa Bruce Elkus. Als fotograaf in dienst van het Amerikaanse leger legde hij in 1945 het staartje van de Tweede Wereldoorlog vast op het Japanse eiland Iwo Jima. De rauwe en heftige foto's geven een heel ander beeld van de oorlogsstrijd dan de wereldberoemde heroïsche foto Raising the Flag on Iwo Jima. In deel 2 probeert Marianne dichter bij de oorlogservaring van haar opa te komen via gesprekken met stokoude veteranen die de slag op Iwo Jima meemaakten.
playlist_add
May 3, 2020
Het Spoor Terug: Operatie Onthechting, deel 1
In 2012 erft de Amsterdamse fotograaf Marianne Ingleby het archief van haar Amerikaanse opa Bruce Elkus. Als fotograaf in dienst van het Amerikaanse leger legde hij in 1945 het staartje van de Tweede Wereldoorlog vast op het Japanse eiland Iwo Jima. De rauwe en heftige foto's geven een heel ander beeld van de oorlogsstrijd dan de wereldberoemde heroïsche foto 'Raising the Flag on Iwo Jima'. In deel 1 vraagt Marianne zich af: hoe uniek is het archief van mijn opa eigenlijk? Een coproductie van VPRO & Prospektor, gemaakt door Laura Stek i.s.m Marianne Ingleby, onder eindredactie van Eefje Blankevoort. Eindmix: Arno Peeters. Projectleiding: Laura Verduijn. Stemacteurs: Maarten Heijmans en Dafne Holtland. Mede mogelijk gemaakt door het NPO-fonds.Deel 1 van Operatie Onthechting terugluisteren én kijken? Dat kan hier.
playlist_add
Apr 26, 2020
Het Spoor Terug: Hilary Mantel
Met het verschijnen van De spiegel & het licht, het derde deel van Hilary Mantels trilogie over het leven van Thomas Cromwell, komt een einde aan 15 jaar schrijven en historisch onderzoek. De eerste twee delen leverden Mantel twee Man Booker prijzen op, een unicum. Haar boeken brengen Thomas Cromwell heel erg dichtbij, en toch bevindt haar verhaal zich in het niemandsland tussen literatuur en geschiedenis.In een interview met Mantel zelf en in gesprekken met Nelleke Noordervliet, Helmer Helmers en Ton Hoenselaars verkent Mathijs Deen de vraag wat ons meer over het verleden leert: de geschiedschrijving of de literatuur.
playlist_add
Apr 19, 2020
Het Spoor Terug: Het grote kinderspel
Op 25 april 2020 verschijnt Het grote kinderspel, een boek over de onderduik van joodse kinderen, waaronder Ed van Thijn en Max Arian. Auteur Bert Jan Flim schreef al eerder het indringende boek Onder de klok over het verzet en georganiseerde hulp aan joodse kinderen. Flim werkte ook mee aan een vierdelig Spoor Terug in 2011 over onderduiken van programmamaker Michal Citroen. Dit nieuwe, niet eerder vertelde, bijzondere verhaal van Het grote kinderspel is het onderwerp van Het Spoor Terug.
playlist_add
Apr 5, 2020
Het Spoor Terug: Apostelkind
Wat als je opgroeit in een parallelle wereld: een gesloten geloofsgroep met een eigen taalgebruik, aparte rituelen en een absolute leider? In het Spoor Terug probeert schrijfster Renske Doorenspleet haar verleden te doorgronden door zich in de onbekende geschiedenis van het Apostolisch Genootschap te storten. Ze volgt het spoor naar 1830 en eindigt bij haar eigen jeugd, waar ‘de Apostel’, een gewone man met een ongewone positie, nog altijd de scepter zwaait.Een documentaire op basis van het net verschenen boek Apostelkind. Maker: Laura Stek.
playlist_add
Mar 22, 2020
Het Spoor Terug: Bulletje verboden
Als studenten in 1969 het Maagdenhuis bezetten, rommelt het ook al onder scholieren. Zo wordt er dat jaar een scholierenvakbond opgericht. En als in Utrecht de alternatieve schoolkrant Bulletje wordt verboden, wordt begin 1970 het Gemeentelijk Atheneum door de leerlingen bezet. Ditmaal in Het Spoor Terug: 'Bulletje verboden. Een terugblik op de eerste schoolbezetting', samengesteld door Paul van der Gaag.
playlist_add
Mar 1, 2020
Het Spoor Terug: Ouders van toen en nu, deel 2: De nieuwe baby
'Ik heb twee dochters, ben vier keer zwanger geweest, heb er diverse programma’s over gemaakt, dus ik dacht: over kinderen krijgen weet ik toch wel iets!', aldus radiomaker en kersverse oma Michal Citroen. Maar al in de eerste maanden na de geboorte van haar kleinzoon ontdekte ze dat ouders van nu voor heel andere problemen staan dan zij in haar tijd. Elk kind blijkt een zorgenkindje, van de ouders, de omgeving en de samenleving.Michal Citroen ging op ontdekkingstocht naar de huidige zwangerschapsbeleving en maakte een tweedelige documentaire over de ouders van toen en nu.
playlist_add
Feb 16, 2020
Het Spoor Terug: Ischa Solo
De deze week 25-jaar geleden overleden Ischa Meijer was journalist, maar wilde entertainer zijn. Hij profileerde zich dan ook als acteur onder de naam Izzy M. Tom Rooduijn gingen de gangen na van de toneelspeler en zelfbenoemd cabaretier Ischa Meijer en maakte er de documentaire Ischa solo over.
playlist_add
Feb 9, 2020
Het Spoor Terug, Dolle Mina's, deel 2
Afgelopen 24 januari was het 50 jaar geleden dat de Dolle Mina’s de voorpagina’s haalden van alle kranten. In binnen én buitenland was ruim aandacht voor de ludieke acties waarmee ze gelijke rechten eisten voor mannen en vrouwen.Tien jaar geleden sprak Michal Citroen met zeven Dolle Mina’s van het eerste uur over de acties, hun eigen leefwereld en hoe Dolle Mina die veranderde. deel 2 van het tweeluik: Zeven Dolle Mina’s.
playlist_add
Feb 2, 2020
Het Spoor Terug: Zeven Dolle Mina's, deel 1
Afgelopen 24 januari was het 50 jaar geleden dat de Dolle Mina’s de voorpagina’s haalden van alle kranten. In binnen én buitenland was ruim aandacht voor de ludieke acties waarmee ze gelijke rechten eisten voor mannen en vrouwen.Tien jaar geleden sprak Michal Citroen met zeven Dolle Mina’s van het eerste uur over de acties, hun eigen leefwereld en hoe Dolle Mina die veranderde. Zondag is het eerste deel van het tweeluik: Zeven Dolle Mina’s.
playlist_add
Jan 26, 2020
Het Spoor Terug: Mijn naam is Selma, deel 3
Selma van de Perre werd in 1922 in Amsterdam geboren uit volledig geassimileerde joodse ouders Barend Velleman en Fem Spier. Nu, op haar 97e, kijkt ze in haar autobiografie terug op haar leven.Haar boek vertelt het verhaal hoe het leven in alle onschuld begon, en hoe de geschiedenis haar al gauw op een genadeloze manier duidelijk maakte dat haar joodse afkomst en identiteit haar levensloop zou bepalen. Nadat haar vader was weggevoerd, hielp ze haar zusje en moeder onderduiken, nam ze een valse identiteit aan en ging in het verzet. In 1944 werd ze gearresteerd, maar omdat haar valse identiteit stand hield, belandde ze niet in Auschwitz, maar in Ravensbrück, het vrouwenkamp dat ze wist te overleven.In het driedelige Spoor Mijn Naam is Selma, vertelt ze hoe de wereld eruit zag toen haar leven begon, hoe langzaam duidelijk werd dat de geschiedenis het roer van haar wilde overnemen, hoe ze besloot zich daartegen te verzetten, en hoe ze de gevolgen van dat moedige besluit door toeval, geluk…
playlist_add
Jan 12, 2020
Het Spoor Terug: Mijn naam is Selma, deel 2
Selma van de Perre werd in 1922 in Amsterdam geboren uit volledig geassimileerde joodse ouders Barend Velleman en Fem Spier. Nu, op haar 97e, kijkt ze in haar autobiografie terug op haar leven.Haar boek vertelt het verhaal hoe het leven in alle onschuld begon, en hoe de geschiedenis haar al gauw op een genadeloze manier duidelijk maakte dat haar joodse afkomst en identiteit haar levensloop zou bepalen. Nadat haar vader was weggevoerd, hielp ze haar zusje en moeder onderduiken, nam ze een valse identiteit aan en ging in het verzet. In 1944 werd ze gearresteerd, maar omdat haar valse identiteit stand hield, belandde ze niet in Auschwitz, maar in Ravensbrück, het vrouwenkamp dat ze wist te overleven.In het driedelige Spoor Mijn Naam is Selma, vertelt ze hoe de wereld eruit zag toen haar leven begon, hoe langzaam duidelijk werd dat de geschiedenis het roer van haar wilde overnemen, hoe ze besloot zich daartegen te verzetten, en hoe ze de gevolgen van dat moedige besluit door toeval, geluk…
playlist_add
Jan 5, 2020
Het Spoor Terug, Mijn naam is Selma, deel 1
Selma van de Perre werd in 1922 in Amsterdam geboren uit volledig geassimileerde joodse ouders Barend Velleman en Fem Spier. Nu, op haar 97e, kijkt ze in haar autobiografie terug op haar leven.Haar boek vertelt het verhaal over hoe het leven in alle onschuld begon, maar hoe de geschiedenis haar al gauw op een genadeloze manier duidelijk maakte dat haar joodse afkomst en identiteit haar levensloop zou bepalen. Nadat haar vader was weggevoerd, hielp ze haar zusje en moeder onderduiken, nam een valse identiteit aan en ging in het verzet. In 1944 werd ze gearresteerd, maar omdat haar valse identiteit stand hield, belandde ze niet in Auschwitz, maar in Ravensbrück, het vrouwenkamp dat ze wist te overleven. In het driedelig spoor Mijn Naam is Selma, vertelt ze hoe de wereld eruit zag toen het leven begon, hoe langzaam duidelijk werd dat de geschiedenis het roer van haar wilde overnemen, hoe ze besloot zich daartegen te verzetten, en hoe ze de gevolgen van dat moedige besluit door toeval, ge…
playlist_add
Dec 29, 2019
Het Spoor Terug: Vuurwerk, een uitgevonden traditie
Ieder jaar weer vallen er doden en zwaargewonden door het overmatig en ondoordacht afsteken van vuurwerk. Komt er een verbod op consumentenvuurwerk? En komt daarmee een eind aan een lange Nederlandse traditie met Oud&Nieuw? Maar zo oud is die traditie niet. Radiomaker Marten Minkema zoekt naar de oorsprong en spreekt met ooggetuigen.
playlist_add
Dec 22, 2019
Het Spoor Terug: De Poolse Bevrijders
25 jaar geleden werd de Poolse generaal Maczek tussen zijn oude strijdmakkers begraven. Dat gebeurde op 23 december 1994 op de Poolse erebegraafplaats in Breda. De stad die 50 jaar eerder, eind oktober 1944, door de mannen van Maczeks 1e Poolse pantserdivisie was bevrijd. Dat een groot deel van Nederland door Polen bevrijd is, wordt nogal eens vergeten. Enkelen van hen vertelden hun verhaal in 1995.Paul van der Gaag maakte een actuele bewerking van de documentaire.
playlist_add
Dec 15, 2019
Het Spoor Terug: De jongens van Soekaboemi, deel 2
Drie oude mannen, alledrie dik in de negentig. Alledrie met een Nederlandse vader en een Indische moeder, en alledrie opgegroeid in een opvoedingsgesticht op West-Java. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verlaten de jongens het gesticht. De een gaat bij het KNIL, de ander bij de Marine, en de derde is nog te jong om het leger in te gaan.Documentairemaker Gerard Leenders volgde met deze mannen op leeftijd het spoor terug en maakte de documentaire ‘De jongens van Soekaboemi’. In deze uitzending hoort u het eerste deel.
playlist_add
Dec 8, 2019
Het Spoor Terug: De jongens van Soekaboemi, deel 1
Drie oude mannen, alledrie dik in de negentig. Alledrie met een Nederlandse vader en een Indische moeder, en alledrie opgegroeid in een opvoedingsgesticht op West-Java. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verlaten de jongens het gesticht. De een gaat bij het KNIL, de ander bij de Marine, en de derde is nog te jong om het leger in te gaan.Documentairemaker Gerard Leenders volgde met deze mannen op leeftijd het spoor terug en maakte de documentaire ‘De jongens van Soekaboemi’. In deze uitzending hoort u het eerste deel.
playlist_add
Dec 1, 2019
Het Spoor Terug: De spitz, martelwerktuig en heiligdom
Het moet haast wel de meest gehate en de meest geliefde schoen ter wereld zijn: de spitz. De balletschoen met harde neus die ballerina's onhoorbaar kon laten zweven, als engelen in de hemel. Zo'n tweehonderd jaar geleden zag de spitz het levenslicht. Wat betekende dat voor de balletkunst en voor de positie van de ballerina? Laura Stek volgt het spoor van het martelschoentje.
playlist_add
Nov 24, 2019
Het Spoor Terug: Ruimtevragen
Deze week is het de week van de podcast op Radio 1. OVT nodigde podcastmaker Hens Zimmerman uit om een extra lange historische aflevering te maken van zijn podcast Zimmerman in Space. Samen met dochter Gloria dook Hens in de geschiedenis van de ruimtevaart en maakte de documentaire Ruimtevragen.Benieuwd geraakt naar meer Zimmerman in Space? Zijn podcast wordt uitgezonden in het nachtprogramma Focus op Radio 1 en is hier als podcast terug te luisteren.
playlist_add
Nov 17, 2019
Het Spoor Terug: Domela Passie
Op 18 November is het een eeuw geleden dat Domela Nieuwenhuis overleed. De socialistische voorman was bij leven al een legende. Hij kreeg mede vanwege zijn profetische voorkomen onder de arbeiders in het noorden van het land de bijnaam ‘Onze Verlosser’, 'Us Verlosser' in het Fries.Zoals Bach het leven van Christus met meerdere passies herdacht, zo heeft zanger, historicus en componist Meindert Talma nu ook over Domela een muziekstuk geschreven: de Domela Passie. Een muzikale Spoor Terug, gemaakt door Mathijs Deen, naar het leven en lijden van 'Us Verlosser'
playlist_add
Nov 10, 2019
Het Spoor Terug: Ernest Shackleton naar Antarctica, deel 2
Wat zoekt een Ier begin 20ste eeuw op Antarctica? En waarom wordt de Ier in kwestie, Ernest Shackleton, een eeuw later nog altijd vereerd, heeft hij een eigen fanclub, genootschap en museum? Laura Stek ging op zoek naar het verhaal en de cultus rond de Ierse poolreiziger en maakte er een tweedelige documentaire over. In deze uitzending hoor je deel 2, eerder uitgezonden in 2014.
playlist_add
Nov 3, 2019
Het Spoor Terug: Ernest Shackleton naar Antarctica, deel 1
Wat zoekt een Ier begin 20ste eeuw op Antarctica? En waarom wordt de Ier in kwestie, Ernest Shackleton, een eeuw later nog altijd vereerd, heeft hij een eigen fanclub, genootschap en museum? Laura Stek ging op zoek naar het verhaal en de cultus rond de Ierse poolreiziger en maakte er een tweedelige documentaire over. In deze uitzending hoor je deel 1, eerder uitgezonden in 2014.
playlist_add
Sep 22, 2019
Het Spoor Terug: De Grote Suriname-tentoonstelling
Ondanks de etnische verdeeldheid, is Suriname één grote familie. Zo wordt de geschiedenis van de voormalige kolonie gepresenteerd in de Grote Suriname- tentoonstelling. Het verhaal van het land wordt in deze tentoonstelling verteld door de inwoners zelf. De expositie is van 5 oktober 2019 tot 2 februari 2020 in de Nieuwe Kerk in Amsterdam te zien.In Het Spoor Terug reist Michal Citroen naar Suriname en spreekt ze met Stanley Raghoebarsing, schrijver van de Hindoestaanse familiekroniek Uit de klei van Saramacca, over het land en de werkelijkheid achter de tentoonstelling.
playlist_add
Sep 15, 2019
Het Spoor Terug: 100 jaar radio, deel 2
Op 6 november 1919 begon de allereerste Nederlandse radio-uitzending. De radio is dus bijna honderd jaar. Maar wie stonden aan de wieg ervan? Wie waren de pioniers, welke uitvindingen deden ze en wat werd uitgezonden?
Michal Citroen en Jan Westerhof maakten twee documentaires over een eeuw radio. Zondag wordt het tweede deel uitgezonden over de invloed van Philips op het nieuwe massamedium.
playlist_add
Sep 8, 2019
Het Spoor Terug: 100 jaar radio
Op 6 november 1919 begon de allereerste Nederlandse radio-uitzending. De radio is dus bijna honderd jaar. Maar wie stonden aan de wieg ervan? Wie waren de pioniers, welke uitvindingen deden ze en wat werd uitgezonden?Michal Citroen en Jan Westerhof maakten twee documentaires over een eeuw radio. Zondag wordt het eerste deel uitgezonden over de invloed van de Eerste Wereldoorlog en het werk van Idzerda
playlist_add
Aug 25, 2019
Het Spoor Terug, de-moord-brand-buurt
Amsterdam veryupt. De stad groeit met 10.000 inwoners per jaar en is vooral in trek bij jonge witte hoogopgeleiden. Ze trekken de oude arbeidersbuurten in. Daar is niet iedereen blij met hun komst. Radiomaker Maartje Duin kocht een huis in de Spaarndammerbuurt, van oudsher de bakermat van de sociale woningbouw. Ze zoekt haar buren op en doet een poging tot verzoening. (een herhaling uit Radio Doc van 17 april 2016)
playlist_add
Aug 18, 2019
Het Spoor Terug, Altijd Oorlog
“Wat je ook doet, val nooit Afghanistan binnen”, deze wijze woorden werden in 1963 gesproken door de Britse Prime Minister Harold Wilson.Niet snel daarna, is die wijsheid al weer verloren gegaan. Want sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt het land constant geteisterd door oorlogsgeweld.De Vlaamse radiomaakster Hadewijch Vanhaverbeke zocht uit hoe het zover heeft kunnen komen met Afghanistan en in hoeverre het westen daar een rol in speelde.
playlist_add
Aug 4, 2019
Het Spoor Terug, Schimmenspel
Filmregiseur Frans Weisz kent u wellicht van films als De Inbreker of Charlotte, of van de verfilming van Bij nader inzien.De vader van Frans, Geza Weisz, was in Berlijn een komisch acteur.In 1933 vluchtte hij naar Nederland, waar vijf jaar later Frans geboren werd.Na een hectisch bestaan als filmacteur en fotograaf, moest Geza tijdens de tweede wereldoorlog onderduiken, vanwege de Jodenvervolging.Samen met Tom Rooduijn, ging Frans Weisz op een zoektocht naar het levensverhaal van zijn vader Geza. Door de verwevenheid van hun beider familiegeschiedenissen, is het een intiem persoonlijk verhaal geworden.
playlist_add
Jul 14, 2019
Het Spoor Terug: Een jurk voor Hannah
Hannah is 26, een millenial. Ze groeide op in Nederland en Schotland, haar vrienden komen uit verschillende landen, ze is politiek bewust, ze is feminist, ze heeft een druk leven. Dus, toen Hannah een aanzoek kreeg van haar Amerikaans/Britse vriend om te gaan trouwen, begon ze zich allerlei vragen te stellen. Kan dat wel, trouwen? Hoe moet dat dan? Wat vindt mijn nog ongetrouwde vriendenkring daarvan? Hoe kan je zoiets traditioneels doen zonder je idealen van gelijkheid, zelfstandigheid en eigenheid geweld aan te doen? En wat moet je dan aan?Hannah ging te rade bij haar grootmoeders, haar moeder en stiefmoeder. Hoe trouwden zij? Wat geloofden ze? Wat beloofden ze? Wat droegen ze? Wat betekende dat voor ze?De radiodocumentaire Een Jurk voor Hannah maakt een tocht door drie generaties getrouwde vrouwen op zoek naar wat bleef en wat verdween.
playlist_add
Jul 7, 2019
Het Spoor Terug, Tempo Doeloe, een knellende omhelzing
Tempo Doeloe betekent letterlijk ‘de tijd van vroeger’ in Nederlands-Indie. Maar het is vooral de geheimzinnige plek 'waar je herinneringen leven aan een niet meer bestaand land in een niet meer bestaande tijd'. Die hoef je zelfs niet te hebben meegemaakt, want tempo doeloe lift mee door de generaties heen. Freriks (geboren in 1954 te Djakarta) wil die bijzondere nostalgie vieren en loskoppelen van de Nederlandse koloniale misdaden. Maar kan dat wel? Radiomaker Marten Minkema spreekt Kester Freriks en zijncriticasters.dit is een herhaling uit Radio Doc van 4 november 2018
playlist_add
Jun 30, 2019
Het Spoor Terug: Lichtschepen
25 jaar geleden werd het laatste Nederlandse lichtschip, de Noord-Hinder van haar positie bij de Noord Hinder bank, naar Rotterdam gesleept. Daarmee kwam een einde aan het melancholieke bestaan van de Nederlandse lichtschepen: vaartuigen met een vuurtoren midscheeps, die gedoemd waren altijd voor anker te liggen. Vijf opvarenden kijken terug in deze documentaire gemaakt door Mathijs Deen.
playlist_add
Jun 23, 2019
Het Spoor Terug: Een vreemde eend tussen de kippen
Het Spoor Terug: Een vreemde eend tussen de kippen
playlist_add
Jun 16, 2019
Het Spoor Terug: De fotograaf van Apocalypse Now
De Nederlandse fotograaf Chas Gerretsen was erbij toen Francis Ford Coppola zijn klassieker ‘Apocalypse Now’ maakte. Coppola wilde namelijk een echte oorlogsfotograaf op zijn set. Als voorbeeld voor de gestoorde fotograaf uit het filmscript Dennis Hopper. En dat werd dus Chas Gerretsen. De fotograaf kijkt met documentairemaker Lejo Siepe terug op de film en zijn leven.
playlist_add
Jun 2, 2019
Het Spoor Terug: Mannen met baarden, over Ernest Hemingway
Dit jaar is het 120 jaar geleden dat Ernest Hemingway werd geboren. Vandaar dat er een extra bijzondere editie van de Hemingway look-a-like contest in Florida plaatsvindt. Ieder jaar verzamelen 150 mannen zich in het zuidelijkste puntje van Florida om te strijden om de titel van best lijkende Hemingway. Laura Stek ging eerder naar Key West om te zien hoe de deelnemers zich met de schrijver identificeren, welk beeld ze van Hemingway hebben en hoe dat beeld gecreëerd is. Want Hemingway, zo blijkt uit de documentaire ‘mannen met baarden’, was niet alleen een groot schrijver, maar ook een groot mediawonder.
playlist_add
May 26, 2019
Het Spoor Terug: Bommen op Den Helder
‘En toen hoorde ik voor het eerst dat meest sinistere, meest satanische geluid dat de schepping ooit gekend heeft: het gieren van neerkomende bommen.’ Een citaat van schrijver Anthony van Kampen over het eerste Duitse bombardement op Den Helder op 14 mei 1940, een paar uur na de capitulatie. Er zullen nog meer dan 150 bombardementen volgen, maar dan door geallieerde vliegtuigen. En dat al vanaf eind mei 1940. Daarmee is Den Helder veruit de meest gebombardeerde stad van Nederland. Een spookstad ook, want de meeste inwoners vluchten naar dorpen buiten Den Helder om de bombardementen te ontlopen. Kinderen van toen vertellen hun herinneringen. Een documentaire in Het Spoor Terug, gemaakt door Gerard Leenders en Erik Willems.
playlist_add
May 19, 2019
Het Spoor Terug: De Duiven
Het was ‘een kleine wereld in een grote’: het nieuwe burgerweeshuis dat in 1960 in Amsterdam aan het IJsbaanpad in gebruik genomen werd. Architect Aldo van Eyck creëerde een complex dat oogde als een kashba of een labyrint. Wezen, maar ook uit huis geplaatste kinderen werden er onderverdeeld in verschillende groepen: de meeuwen, de merels, de duiven en de eagles. Hoe hebben zij hun verblijf ervaren? En wat waren de idealen achter het complex?
playlist_add
May 12, 2019
Het Spoor Terug: De Windrevolutie
Nederland zit midden in een windrevolutie, want windmolens zijn het helemaal. Maar hoe zit het met de idealen van begin jaren zeventig toen het motto was: ‘bouw zelf je eigen windmolen’? Documentairemaker Marten Minkema ging op zoek naar pioniers en theologen van de windmolens uit vroegere alternatieve tijden en maakte de documentaire: de windrevolutie.
playlist_add
May 5, 2019
Het Spoor Terug: Zuchthaus Siegburg
De student Theo Vogels uit Hilvarenbeek weigerde in april 1943 de zogeheten loyaliteitsverklaring van de bezetter te ondertekenen. In plaats daarvan ging hij bij het verzet. Hij werd gepakt, naar Duitsland getransporteerd en overleed in een kleine cel in een gevangenis in Siegburg, een paar dagen voor de bevrijding. Documentairemaker Rene Oomen reconstrueerde zijn verzetsdaden, gevangenneming en laatste jaren en maakte daar de documentaire Zuchthaus Siegburg over.
playlist_add
Apr 28, 2019
Het Spoor Terug: Karl Marx Universiteit
De eerste bezetting door studenten was niet die van het Maagdenhuis, maar was de bezetting van Katholieke Economische Hogeschool in Tilburg in het voorjaar van 1969. Al voor die tijd hadden studenten de letters Karl Marx Universiteit op de gevel van het lesgebouw gekalkt. Die tekst op de muur zou de opstandige studenten tot in lengte van dagen achtervolgen. Want noch in het rode Nijmegen, noch in het hippe Amsterdam verwezen actievoerders zo direct naar de oervader van hun opstandigheid. Paul van der Gaag maakte een reconstructie van de vijftig jaar oude bezetting.
playlist_add
Apr 14, 2019
Het Spoor Terug: De A1
De A1, de weg door de Veluwe, over de IJssel naar de grens met Duitsland gaat op de schop. De weg wordt verbreed en er komen ijzeren poorten met verkeersbegeleiding. Ooit werd de weg aangelegd om ons patriottisme aan te wakkeren. Want wie langs de Veluwe en andere landschappen raasde, zou vanzelf een goede vaderlander worden; dromend van brede rivieren door traag oneindig landschap en de handen vast aan het stuur. Maar wat is er straks nog over van die natuur-patriottistische educatie? Mathijs Deen maakte de documentaire over de A1.
playlist_add
Mar 31, 2019
Het Spoor Terug: Vrouwen van Staal
Enorme stoomwolken, gloeiend ijzererts, blokken staal en vooral zwetende stoere gespierde mannen. Dat was de uitstraling van de staalfabriek aan de IJmond, de Hoogovens. Dat er ook vrouwen werkten is minder bekend. Maar naast de koffiejuffrouwen en secretaresses waren ze er ook, de vrouwen van staal, die zwoegden en zweten tussen de mannen. Gerard Leenders maakte een documentaire over de vrouwen van Hoogovens.
Samenstelling Gerard Leenders en Pauline van Vliet, gemonteerd door Alfred Koster. Met dank aan Ed Bosma, Mieke Jansen van het Hoogovenmuseum, Robert Moens, het TataSteel Orkest en Stichting Kist.
playlist_add
Mar 24, 2019
Het Spoor Terug: De Schaamte Voorbij
‘De schaamte voorbij’ was de feministische klassieker bij uitstek. Meer dan een half miljoen vrouwen lazen het vrouwenzelfhulpboek voor lichaam en geest, en bij menig man lag het boek op het nachtkastje. Bij het veertigjarig jubileum in 2016 maakte Michal Citroen een documentaire over de feministische vrouwenbijbel. In deze boekenweek met als thema ‘de moeder de vrouw’ een herhaling van deze documentaire over het vaderlandse vrouwenboek.
playlist_add
Mar 17, 2019
Het Spoor Terug: De wonderbaarlijke Rembrandts
Ze waren de lievelingen van de laatste Poolse koning, er werd om hen gevochten door Hitler en Goring en even leken ze in een grote brand verloren te zijn gegaan. Tot ze in 1994 opeens weer opdoken: de twee Rembrandtschilderijen ‘Meisje in een schilderijlijst’ en ‘Geleerde aan zijn lessenaar’. Nu hangen ze in het Koninklijk Paleis in Warschau. Laura Stek maakte een documentaire over de wonderbaarlijke reis en tijdelijke verdwijning van de twee Rembrandts.
playlist_add
Mar 10, 2019
Het Spoor Terug: Onze jongens in Libanon, deel 2
Precies veertig jaar geleden vertrokken onze jongens naar Libanon om daar als UNIFIL-soldaat de vrede te bewaken. Wat als een ‘makkie’ werd voorgesteld voor een vakantieleger, bleek een zeer zware opgave. In totaal zouden 6.000 blauwhelmen afreizen naar het precaire vredesgebied om daar de Dutch Approach te ontwikkelen. Vandaag deel twee van ‘Onze jongens in Libanon’, gemaakt door Michal Citroen voor Het Spoor Terug.
playlist_add
Mar 3, 2019
Het Spoor Terug: Onze jongens in Libanon, deel 1
Precies veertig jaar geleden vertrokken onze jongens naar Libanon om daar als UNIFIL-soldaat de vrede te bewaken. Wat als een ‘makkie’ werd voorgesteld voor een vakantieleger, bleek een zeer zware opgave. In totaal zouden 6.000 blauwhelmen afreizen naar het precaire vredesgebied om daar de Dutch Approach te ontwikkelen. Michal Citroen maakte voor Het Spoor Terug ‘Onze jongens in Libanon’.
playlist_add
Feb 17, 2019
Het Spoor Terug: Mary Pos
Mary Pos, kent u haar nog? Deze documentaire gaat over deze bekendste reisjournaliste uit de jaren ‘30 en ‘40. Destijds doorbrak ze taboes door in haar eentje de wereld over te reizen en de groten der aarde te interviewen. Maar haar liefde voor grote leiders bracht haar uiteindelijk ook in de problemen. Zo kon ze ‘t wel érg goed vinden met de Italiaanse fascistenleider Benito Mussolini...
Deze documentaire is mede mogelijk gemaakt met ondersteuning van het Reint Laan Fonds van het Gemeentearchief Zaanstad.
playlist_add
Feb 12, 2019
Het Spoor Terug, de Bourgondiers, deel 1 Filips de Stoute
Negen januari was het 555 jaar geleden dat in Brugge de Staten Generaal voor het eerst bij elkaar kwamen. De vergadering was in het leven geroepen door Filips de Goede, hertog van Bourgondië, de oervader van de Nederlanden. Met Filips de Goede bereikte het huis van Bourgondië het toppunt van haar macht en welvaart. Op zoek naar de identiteit en de lotgevallen van dit huis van Bourgondië, maakt Mathijs Deen samen met Bart van Loo, schrijver van het boek ‘De Bourgondiërs’, een rondreis langs de Vlaamse en Nederlandse knooppunten van de 14e en 15e eeuw. Vandaag deel 1 van De Bourgondiërs: Filips de Stoute.
playlist_add
Jan 13, 2019
Het Spoor Terug: De Peperklip
Het was bij de oplevering in 1982 het grootste sociale wooncomplex van Nederland. De Peperklip van architect Carel Weeber kreeg de naam die past bij de vorm. Binnen een jaar was ‘de Klip’, op de nog kale Kop van Zuid in Rotterdam, een modern getto vol criminaliteit, vandalisme, ellende en overlast. Tot eind vorige eeuw de sloop dreigde met de allerlaatste reddingsactie voor het monumentale gebouw en bewoners van meer dan 50 nationaliteiten. Michal Citroen maakte met Carel Weeber, bewoners en verhuurders een documentaire over De Peperklip.
playlist_add
Dec 30, 2018
Het Spoor Terug, Smithsonian Folkways
Ze hebben alle geluiden denkbaar bij het Amerikaanse Smithsonian Folkways: van kwakende brulkikkers tot Indianen die de Pow Wow doen en jankende cowboys. Een gesprek met Huib Schippers. De Nederlandse directeur van het fameuze muziekarchief kijkt terug op 70 jaar verzamelwoede van exotische klanken en bespreekt de vroege Amerikaanse volksmuziek. Met fragmenten van Woody Guthrie, Mississipi John Hurt, Clarence Ashley (The Coo Coo Bird) en met een onbekende opname van de nog zeer jonge Bob Dylan.
playlist_add
Nov 18, 2018
Het Spoor Terug: Polderpunk
Punk verovert Nederland in 1977 in rap tempo, maar wordt eind 1978 in de pers alweer dood verklaard. Voorbarig. Want in de jaren daarna ontstaat in Nederland pas echt een bloeiende punkcultuur. Een documentaire van Paul van der Gaag.
playlist_add
Nov 4, 2018
Het Spoor Terug: Schotse oorlogsveteraan zonder oorlog
Op 11 november 1918, een uur na afloop van de Eerste Wereldoorlog, stierf de Schotse Gilbert McMicking in Den Bosch. Vier jaar eerder was hij een paar uur na het uitbreken van de oorlog krijgsgevangen genomen in Duitsland. Michal Citroen maakte een documentaire over zijn oorlogsverhaal en de zoektocht naar de vraag hoe hij in Den Bosch terechtkwam.
playlist_add
Sep 23, 2018
Het Spoor Terug, Anne Frank en het vernietigde plaatje
‘De tekst was ronduit smakeloos en wekte reacties van afkeer op. Platenmaatschappij Dureco heeft besloten de Anne Franksmartlap niet op de markt te brengen. De geperste platen zijn vernietigd.’ Zo maar een zinnetje uit een krant uit februari 1967. Er ontstond commotie over een liedje, gezongen door twee Brabantse meisjes, wat werd veroorzaakt door tientallen criticasters die het vooral gemunt hadden op de tekst van rockster Peter Koelewijn. Er zou sprake zijn van een vercommercialiseren van het leed van Anne Frank. Maar hoezo dan? Gerard Leenders zocht het uit.
playlist_add
Sep 16, 2018
Het Spoor Terug, De Friezen in opstand
Een halve eeuw voordat de Bataven onder leiding van Julius Civilis rebelleerden tegen de Romeinen, kwamen de Friezen al in opstand. Hun opstand werd beschreven door de geschiedschrijver Tacitus. Aanleiding voor het vroege verzet was de eis van de Romeinen dat de Friezen oerossen zouden leveren aan het machtigste leger ter wereld. Dat als compensatie voor de Romeinse wellevendheid tegenover de dikwijls toen al koppige Friezen. Mathijs Deen maakte voor Het Spoor Terug de documentaire ‘De Friezen in opstand’.
playlist_add
Sep 9, 2018
Het Spoor Terug, Max Heymans, couturier
De Joodse couturier Max Heymans zou dit jaar honderd zijn geworden. Vanwege zijn liefde voor de mode in Parijs en zijn excentrieke verschijning werd hij Madame Chanel genoemd. De ene keer was hij uitzinnig gekleed, de andere keer ging hij in spijkerbroek. Geld was voor hem niet belangrijk, als het maar ‘très haute couture’ was. Op zijn honderdste geboortejaar zenden wij een herhaling uit van de documentaire die Laura Stek in 2013 over de eigenzinnige modekoning maakte.
playlist_add
Sep 2, 2018
Het Spoor Terug: Het jaar na de kroningsrellen
30 april 1981: Koninginnedag in Breda, één jaar na de kroningsrellen in Amsterdam en het eerste jaar waarin koningin Beatrix als kersverse vorstin het land in gaat. Burgemeester Merkx is bang dat het ook in zijn stad uit de hand gaat lopen en laat 148 demonstranten preventief oppakken, voornamelijk op basis van uiterlijk. Een leren jasje of button is voldoende voor een lange dag in een veel te krappe politiekooi, zonder eten en drinken of sanitaire voorzieningen. Het leidt tot heftige protesten, schadevergoedingen, een flinke politieke staart en uiteindelijk een omslagpunt in het denken over preventief arresteren.
In het Spoor Terug: Preventief vastzetten: een radiodocumentaire van René Oomen & Yvonne Ton.
playlist_add
Aug 26, 2018
Bart van der Schelling, de zingende Hollander
De beroemdste verzameling liederen over en uit de Spaanse Burgeroorlog ( 1936-1939) is te vinden op twee Folkways Record platen uit 1961 en 1962. Folkways was het label van het politieke lied. Naast de namen van beroemde Amerikaanse folksingers als Woody Guthrie en Pete Seeger – en de niet minder beroemde Duitse zanger Ernst Busch – prijkt op de hoes groot de naam van een Nederlandse zanger: Bart van der Schelling. In het boekje bij de platen een foto van deze in Nederland volledig onbekende Bart. Hij staat er zingend op maar het opmerkelijkste is de zware band die hij onder zijn kin draagt en die het zingen er niet makkelijker op lijkt te maken. Het bijbehorende schrijven meldt dat hij in 1892 geboren werd in Rotterdam maar in Spanje vocht met de vermaarde Abraham Lincoln Brigade. Daar raakte hij zwaar gewond....Wie was Bart van der Schelling en wat bracht hem in Amerika, in Spanje en vervolgens in Mexico, op vlucht voor de FBI? Hoe werd de zanger schilder? Yvonne Scholten recon…
playlist_add
Aug 19, 2018
Het Duitsland van Reinhard Mey
Als kind viel de Oost-Duitse Christine in slaap bij de heimelijk opgenomen liederen van Reinhard Mey. De muziek van Mey was verboden in de DDR omdat hij regelmatig de vrijheid bezong. “Was ich noch zu sagen hätte …” een zin uit het lied Gute Nacht Freunde van Reinhard Mey is het thema van de Boekenweek 2016 waarin Duitsland centraal staat. Maar voor welke Duitsland staat Reinhard Mey?In zijn Heimat is hij al 50 jaar een nationaal instituut. Nederlandstalige Duitsers vertellen In “Het Duitsland van Reinhard Mey” over hun band met de Duitse Liedermacher en de nog altijd ingewikkelde relatie met hun afkomst. Mey werd in1942 te Berlijn geboren, maakte furore tijdens de ruige jaren ‘70, was verboden in de DDR, maar is ook gecensureerd in het Duitsland van de jaren ’90. Mey draagt de geschiedenis van zijn land mee en bezingt die op kritische, komisch een kwetsbare wijze. Een programma van Joost Wilgenhof.
Oorspronkelijke uitzending 21 februari 2016. Radio Doc.
playlist_add
Jul 8, 2018
Het hek geopend
Nederland is het meest behekte land ter wereld. Hoe is dat zo gekomen? Waarom vinden we hekken zo belangrijk? Marten Minkema sprak met de grootste hekkenkenners van Nederland, waaronder hekkenmaker Frans Ruigrok, hekkensocioloog Herman Vuijsje en hekkenschrijver Peter Meijer, auteur van 'Hekken in Nederland', met wie hij langs landgoederen aan de Vecht loopt. Daar is het hek territoriumbegrenzer èn statussymbool. Weelderige, antieke hekken die vaak nog meer hebben gekost dan het huis dat ze afschermen. Wie dus dacht dat een hek gewoon een hek is, komt bedrogen uit. Meer dan dat: tijdgeest en volksaard worden perfect weerspiegeld in de hekcultuur van een land.
Deze documentaire werd eerder uitgezonden bij de RVU op 13 juni 2003
playlist_add
Jul 1, 2018
Het Spoor Terug: De Slag bij Vlaardingen
Wie kent het nog: Dikkie, Dikkie, Arnout,
Dikkie, Dikkie, Flo,
Dikkie, Flo,
Dikkie, Flo,
Dikkie, Ada, Wimpie, Flo,
Wimpie, Flo, Jan.
Gezongen of opgedreund, als geheugensteuntje, om de graven van Holland te onthouden. De derde Dikkie was Dirk III, graaf van West-Frisia die in 1018 in de Slag bij Vlaardingen het leger van de Duitse keizer versloeg en daarmee de grondslag legde voor het gewest Holland. Dit jaar is het 1000 jaar geleden en de slag wordt groots herdacht in Vlaardingen. Maar wat gebeurde er nu eigenlijk? Hoe leefden de mensen? Wat aten ze? Waarop zijn de verhalen van de Slag van Vlaardingen gebaseerd? Gerard Leenders en Lars van der Bel probeerden het uit te zoeken en maakten de documentaire ‘De slag bij Vlaardingen’.
playlist_add
Jun 24, 2018
Het Spoor Terug: De Eend wordt zeventig
Zeventig jaar geleden, tijdens de Salon de l'Automobile introduceerde Citroën de deux chevaux, oftewel 2CV, een kleine, goedkope auto voor de Fransman met de krappe beurs. 41 jaar bleef de auto in productie. Meer dan 5 miljoen Eenden verlieten de fabriek. Wat begon als een goedkoop, goed verend werkpaard op wielen, geschikt voor de slechte landwegen van het Franse platteland, groeide uit tot een sleutel voor de vrijheid van talloze jonge automobilisten in Europa. Nu, 70 jaar nadat het eerste model aan de wereld getoond werd, is het een voertuig van nostalgie geworden, vaak duurder dan hij ooit geweest is, vaak voor welgestelde nostalgische zestigers. Een documentaire van Mathijs Deen.
playlist_add
Jun 10, 2018
Het Spoor Terug: Veertig jaar IKEA, 2
In 1978 werd in Sliedrecht de eerste Nederlandse IKEA-vestiging geopend. Niemand kon zich op dat moment voorstellen dat de gemiddelde Nederlandse huiskamer en slaapkamer binnen een tiental jaren IKEA-drachtig zou blijken. Ons Nederlandse woonlandschap is sinds 1978 definitief veranderd. Zo laat documentairemaker Michal Citroen horen in ‘Veertig jaar IKEA en de democratisering van de smaak’. Deze zondag is het tweede deel te horen.
playlist_add
Jun 3, 2018
Het Spoor Terug: Veertig jaar IKEA
In 1978 werd in Sliedrecht de eerste Nederlandse IKEA-vestiging geopend. Niemand kon zich op dat moment voorstellen dat de gemiddelde Nederlandse huiskamer en slaapkamer binnen een tiental jaren IKEA-drachtig zou blijken. Ons Nederlandse woonlandschap is sinds 1978 definitief veranderd. Zo laat documentairemaker Michal Citroen zien in ‘Veertig jaar IKEA en de democratisering van de smaak’. Deze zondag is het eerste deel te zien.
playlist_add
May 20, 2018
Het Spoor Terug: Het bonte leven na de dood
Dieren opzetten is in. Steeds meer mensen volgen een cursus en preparateurs hebben het druk. Toch was het vak bijna uitgestorven. Radiomaker Marten Minkema bezocht het eeuwfeest van Bouten en Zoon in Venlo, het oudste taxidermiebedrijf in Nederland, waar stier Herman en nijlpaard Tanja uit Artis levensecht zijn geconserveerd. Tussen de opgezette tijgers, roodborstjes, ijsberen en hamsters doet Minkema verslag van een oud ambacht.
playlist_add
May 13, 2018
Het Spoor Terug: Mei ‘68
Vijftig jaar geleden leek het er even op dat in Parijs de verbeelding werkelijk aan de macht zou komen. Studenten hadden de straten in bezit genomen, miljoenen arbeiders het werk neergelegd en president De Gaulle bleef lang angstvallig stil. Een terugblik van vier ooggetuigen.
Een documentaire van Paul van der Gaag, gemonteerd met Alfred Koster.
playlist_add
May 6, 2018
Het Spoor Terug: Rittergut Schakenhof
Een zoon van een lappenkoopman uit Capelle aan den IJssel bracht het tot eigenaar van een landgoed, in Oost-Pruisen. Toen de oorlog kwam stortte zijn droom en landgoed in elkaar, en bleek hij de treurige bezitter van het berooide ‘Rittergut Schakenhof’. Documentairemaker Mathijs Deen maakte op basis van persoonlijke briefwisselingen van de familie de documentaire ‘Ons gaat het in ieder geval nog goed’. Een verhaal over een familie die vermalen werd door de oorlog.
playlist_add
Apr 22, 2018
Het Spoor Terug: De secretaresse
Deze donderdag is het weer Nationale Secretaressedag. En dat terwijl het begrip secretaresse nauwelijks nog wordt gebruikt, en bijna niemand meer weet wat Schoevers, het opleidingsinstituut voor assistent-juffrouwen van de directeur, ook weer eens was.
In Het Spoor Terug een herhaling van een documentaire uit 2013, toen het secretaresse-instituut Schoevers 100 jaar oud was. Gemaakt door Laura Stek.
playlist_add
Apr 15, 2018
Het Spoor Terug: De meid, de vader en de daad
In 1902 schoot dienstbode Neeltje Lokerse uit Yerseke op het Haagse Binnenhof met een pistool op de vader van haar onwettige zoon. Ze was bij hem in dienst geweest, verliefd geworden, en verloor haar laatste spaarcenten aan het kind dat ze van hem had overgehouden toen ze eenmaal op straat stond.
Marlies Allewijn schreef over Neeltje de roman ‘De meid’. Michal Citroen maakte er de documentaire ‘De meid, de vader en de daad’ over.
playlist_add
Apr 8, 2018
Het Spoor Terug: De weg van de waanzin
Het is begin 2013 als Rein Hannik veertig dozen van zijn moeder Coef erft. En dat terwijl hij nog zo opgelucht was van haar waanzin verlost te zijn. Maar haar nalatenschap blijkt te uniek om bij het grofvuil te zetten; hij stuit op dagboeken, foto’s, geluidsopnamen, tekeningen en schilderijen uit verschillende fases van haar leven. Over Indië, het Jappenkamp, haar worstelingen met psychoses en de roemruchte LSD-therapieën bij psychiater Jan Bastiaans. ‘Wie was zij eigenlijk?’, vraagt Hannik zich af. Een radiodocumentaire van Laura Stek, op basis van het boek ‘Coef: de weg van de waanzin’ van Rein Hannik.
playlist_add
Apr 1, 2018
Het Spoor Terug, Bloed&Bier in Rwanda
Bier brouwen tijdens een volkenmoord. Heineken deed dat in 1994 in Rwanda. Terwijl 800.000 Tutsi's werden uitgeroeid, spoelden Hutu-moordenaars hun gewetensbezwaren weg met vers pils uit de Heineken-brouwerij.
Journalist Olivier van Beemen, schrijver van het boek 'Bier voor Afrika', onderzocht hoe dat heeft kunnen gebeuren en maakte voor OVT en Follow the Money een Spoor Terug.
playlist_add
Mar 25, 2018
Het Spoor Terug: Maria Austria, leven voor de fotografie
In het Joods Historisch Museum is tot en met 2 september een tentoonstelling te zien over de beroemde Oostenrijkse-Amsterdamse fotografe Maria Austria. Radiomaker Michal Citroen leerde de fotografe kennen toen deze foto’s maakte van het gezin Citroen en van haar jong overleden moeder.
Voor Het Spoor Terug maakte zij een portret van Maria Austria met onder andere Vincent Mentzel, een leerling van Maria.
playlist_add
Mar 18, 2018
Het Spoor Terug: ‘Duurzamer dan sneeuw: de speelplaatsen van Aldo van Eyck’
De aluminium klimkoepel, de duikelrekjes en de betonnen zandbak: het speeltuig van de architect en ontwerper Aldo van Eyck sierde Amsterdam tot diep in de jaren '80. Talloze naoorlogse kinderen groeiden ermee op en vielen zich er buil na buil aan. In totaal ontwierp Van Eyck meer dan 700 zogeheten iconische speelplaatsen. Documentairemaker Tjitske Mussche maakte voor Het Spoor Terug: ‘Duurzamer dan sneeuw: de speelplaatsen van Aldo van Eyck’.
playlist_add
Mar 11, 2018
Het Spoor Terug: Moederheil
Het was de plek waar ‘gevallen vrouwen’ oftewel zwangere ongehuwde meisjes hun spruit ter wereld brachten: Moederheil. Het doorgangshuis was een treurnis voor de moeders die hun kind nooit meer terug zagen na de geboorte. Doorgang betekende in de praktijk adoptie: de baby ging bijna rechtstreeks vanuit de baarmoeder naar een nieuwe moeder.
Rene Oomen maakte voor Het Spoor Terug een documentaire over het katholieke baby- en moedertehuis.
playlist_add
Mar 3, 2018
Het Spoor Terug: Nederlanders in een Chinees Jappenkamp
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd China bezet door Japan, en verwerd de Amsterdamse familie de Jongh uit het kosmopolitische Shanghai plots tot een ongelukkige pion in een wereldwijd conflict. De familie belandde in een Jappenkamp in het noorden van China. Radiomaker Gerard Leenders sprak met Anneke Knüppe-de Jongh, de dochter uit het gezin, over haar herinneringen aan haar tijd in het kamp. Met hulp van Mieke Melief, auteur van Hier in het Oosten alles wel: een Amsterdamse familie in China maakte hij een documentaire voor Het Spoor Terug.
playlist_add
Feb 24, 2018
Het Spoor Terug, De Migrant - een vogel op de vlucht
playlist_add
Feb 4, 2018
Het Spoor Terug: Herodotus, vader van de geschiedenis
Hij wordt nog altijd beschouwd als de vader van de geschiedschrijving, maar eigenlijk was hij een soort verslaggever: Herodotus. Hij reisde de hele toenmalige geciviliseerde wereld rond en vroeg zich bij het zien van de piramides af of de Egyptenaren die zulke bouwwerken maakten wel tot de beschaafde mensensoort konden worden gerekend.
Mathijs Deen maakte voor Het Spoor Terug een documentaire getiteld: De vader van de geschiedenis.
playlist_add
Jan 28, 2018
Het Spoor Terug: het Tholen van Kees Slager
Geestelijk vader van de documentaire serie Het Spoor Terug en van OVT is journalist en schrijver Kees Slager. Ook al wordt Kees Slager dit jaar tachtig, hij is nog steeds volop aan het werk. Onlangs verscheen van hem een bijzonder boek over zijn geboorte-eiland Tholen. 688 pagina’s, duizenden foto’s en een geschiedenis van de prehistorie tot het heden. Een magnum opus van 5 kilo over de helden, schurken, noeste werkers en schuinsmarcheerders van het eiland.
Voor Het Spoor Terug trok Michal Citroen naar Tholen en maakte zij samen met Kees Slager een tocht over het eiland langs de historische plekken die ook te vinden zijn in het boek.
playlist_add
Jan 7, 2018
Het Spoor Terug: Een tijd van daarvoor en een tijd van daarna
Op 16 juli 1957 vond de Nederlandse vliegramp met het toestel de Neutron plaats in Biak, Nieuw Guinea. Aan boord tropenarts Dick Leiker met zijn vrouw en vier jonge kinderen. Hij is op weg naar Nederland om te promoveren op lepra. Samen met tien andere inzittenden wordt dokter Leiker gered door Papoea’s die met hun prauwen de brandende zee op zijn geroeid. Het dramatische verlies van zijn gezin weerhoudt hem er niet van om zijn leven in dienst te stellen van de leprabestrijding en in 1967 richt hij samen met anderen de Leprastichting op. Wineke van Muiswinkel maakte een radiodocumentaire over dit bijzondere verhaal, eerder uitgezonden in RadioDoc.
playlist_add
Dec 31, 2017
Het Spoor Terug: Gliphoeve
Rond de onafhankelijkheid in 1975 kwamen veel Surinamers naar Nederland, waar nauwelijks huisvesting was geregeld. Het kraken van Bijlmerflat Gliphoeve werd een van de eerste uitingen van zwart activisme in Nederland. Oud-bewoners en betrokkenen blikken terug op het roemruchte verleden van de flat. Een radiodocumentaire van Maartje Duin en Daan Dekker, oorspronkelijk gemaakt voor Radiodoc. Bekijk hier ook de multimediale productie:https://www.vpro.nl/programmas/gliphoeve.html
playlist_add
Dec 24, 2017
Het Spoor Terug: Mascottes van de Biafraanse oorlog
De oorlog in Biafra duurde van 1967 tot 1970; tussen de eenen drie miljoen mensen vonden de dood, vooral door hongersnood. Broodmagerekinderen met opgezette buikjes waren voor het eerst op tv te zien en dat leiddetot het idee om deze uitgehongerde kinderen naar Nederland te halen om zealhier te laten aansterken. Uiteindelijk zouden slechts tien kinderen inderdaadnaar Nederland komen, maar zelfs met dit kleine aantal kinderen liep het nietallemaal goed af. Een verhaal over de keerzijde van goede bedoelingen. Een documentaire van Gerard Leenders. Hij sprak onder andere met Marie Louise Schipper, die over deze episode een boek schreef getiteld Goede bedoelingen. De onvoorziene gevolgen van internationale noodhulp.
playlist_add
Dec 17, 2017
Het Spoor Terug: Een vergeten Indische kampgeschiedenis
Het verhaal van de Indisch-Japanse familie Hiraki. Zij werden na de aanval op Pearl Harbor in 1941 hardhandig door de Nederlandse Koloniale overheid in Indië opgepakt en geïnterneerd, een geschiedenis die ze langs vier kampen in drie verschillende landen zou leiden. Een documentaire van Pieter-Bas van Wiechen.
playlist_add
Dec 3, 2017
Het Spoor Terug: De Afsluitdijk
Met de afsluiting van de waterkering tussen Noord-Holland en Friesland In 1932 werd de Zuiderzee het IJsselmeer. Een project waarvan toen werd gedacht dat het nooit zou worden gerealiseerd!De Afsluitdijk van 32 kilometer is intussen al 85 jaar oud en het symbool van onze strijd tegen water en Nederlands vernuft en inventiviteit, is toe aan een opknapbeurt. Ontwerper Daan Roosegaarde kreeg de opdracht de Afsluitdijk te verfraaien. In het archief van het Spoor Terug vonden we een programma van 30 jaar geleden met interviews met de mannen die de Afsluitdijk maakten tussen 1927 en 1932. In Het Spoor Terug van Michal Citroen een vergelijkbare opknapbeurt van het oude programma vernieuwd met de geschiedenis vanaf 1932 en de actuele gebeurtenissen.
playlist_add
Nov 26, 2017
Het Spoor Terug: De weg van Hester
In 1638 opende op de Keizersgracht in Amsterdam de eerste officiële Schouwburg haar deuren. De grote vraag was nu: wat moeten we spelen. De stukken die Vondel, Hooft en Bredero maakten, waren redelijk populair, maar het publiek werd pas echt wild enthousiast toen de eerste Spaanse stukken werden opgevoerd, uit het land waarmee de Nederlanden nog in oorlog waren.Een paar weken geleden voerde theatergroep Kwast een van de populairste stukken opnieuw op: Hester, van de toneelschrijver Lope de Vega. In Spanje geschreven, door Sefardische vluchtelingen meegenomen naar Amsterdam en meer dan een eeuw lang opgevoerd. De weg van Hester, gemaakt door Mathijs Deen, gemonteerd met Berry Kamer.
playlist_add
Nov 19, 2017
Het Spoor Terug: Hittegolf deel 2
In het enorme archief van Jan Wolkers vond biograaf Onno Blom een laatje met de titel Hittegolf. Erin een stapeltje krantenknipsels, een aantekeningenboekje en dertig pagina's typoscript met een onafgemaakt en dus ook onbekend verhaal van de schrijver. Hittegolf zou een liefdesgeschiedenis worden tegen de achtergrond van de Amsterdamse hete zomer van 1966. Een zomer die Wolkers en zijn vrouw Karina volop meebeleefden en ook nauwgezet documenteerden. Zij waren erbij toen na maanden onrust op 13 en 14 juni in Amsterdam de vlam in de pan sloeg. Bouwvakkers hadden bij een demonstratie een collega verloren. De revolutietegen het gezag leek te zijn uitgebroken.De geschiedenis rond de mislukte, gelijknamige en onbekende roman van Wolkers, verhalen van ooggetuigen en betrokkenen over de rellen, en de verstrekkende gevolgen van de hete zomer van 1966.Het tweede en laatste deel van een documentaire-tweeluik van Michal Citroen.
playlist_add
Nov 12, 2017
Het Spoor Terug: Hittegolf deel 1
In het enorme archief van Jan Wolkers vond biograaf Onno Blom een laatje met de titel Hittegolf. Erin een stapeltje krantenknipsels, een aantekeningenboekje en dertig pagina's typoscript met een onafgemaakt en dus ook onbekend verhaal van de schrijver. Hittegolf zou een liefdesgeschiedenis worden tegen de achtergrond van de Amsterdamse hete zomer van 1966. Een zomer die Wolkers en zijn vrouw Karina volop meebeleefden en ook nauwgezet documenteerden. Zij waren erbij toen na maanden onrust op 13 en 14 juni in Amsterdam de vlam in de pan sloeg. Bouwvakkers hadden bij een demonstratie een collega verloren. De revolutie tegen het gezag leek te zijn uitgebroken.De geschiedenis rond de mislukte, gelijknamige en onbekende roman van Wolkers, verhalen van ooggetuigen en betrokkenen over de rellen, en de verstrekkende gevolgen van de hete zomer van 1966.Een documentaire-tweeluik van Michal Citroen.
playlist_add
Nov 5, 2017
Het Spoor Terug: Ons laatste oerbos
Afgelopen zomer was het veel in het nieuws: ons laatste relict van de oorspronkelijke Europese laaglandoerbossen, wordt deels gekapt met goedkeuring van de Poolse overheid. Hoe zit dat precies? En wat is de culturele en historieke waarde van het bos? Laura stek trok de bossen in en reisde langs Poolse koningen, Russische tsaren en Görings heckrunderen.
playlist_add
Sep 24, 2017
Het Spoor Terug, 40 jaar No Future
Als begin januari 1977 de Sex Pistols hun eerste concerten in Nederland geven, is er nog nauwelijks publiek. Punk is in Nederland nog een onbekend fenomeen. Daar komt in de loop van het jaar verandering in. Vanaf september ‘77 zijn er steeds meer punk en new wave bands uit Engeland en Amerika te zien en ook de eerste Nederpunkbandjes. En als de Sex Pistols in december weer naar Nederland komen zijn alle concerten razendsnel uitverkocht. Een documentaire van Paul van der Gaag
playlist_add
Sep 17, 2017
Het Spoor Terug: De Hafakker, erfdrager van Nieuw-Dennendal?, deel 2
Ze werden idioten, debielen en imbecielen genoemd, de zwakzinnigen van de psychiatrische inrichting Sint Bavo in Noordwijkerhout. Om ze een beetje bezig te houden mochten ze bollen pellen, tot dat nieuwe psychiatrische inzichten hen tot nietsdoen aanzette, als behandelmethode. Ze kregen een plek in de mensenmaatschappij in een zogenoemde verdunningswijk.Gerard Leenders maakte voor het Spoor Terug de documentaire: De Hafakker, erfdrager van Nieuw-Dennendal? (deel 2 van 2)
playlist_add
Sep 10, 2017
Het Spoor Terug: De Hafakker, erfdrager van Nieuw-Dennendal?, deel 1
Ze werden idioten, debielen en imbecielen genoemd, de zwakzinnigen van de psychiatrische inrichting Sint Bavo in Noordwijkerhout. Om ze een beetje bezig te houden mochten ze bollen pellen, tot dat nieuwe psychiatrische inzichten hen tot nietsdoen aanzette, als behandelmethode. Ze kregen een plek in de mensenmaatschappij in een zogenoemde verdunningswijk.Gerard Leenders maakte voor het Spoor Terug de documentaire: De Hafakker, erfdrager van Nieuw-Dennendal? (deel 1 van 2)
playlist_add
Sep 3, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 9
Deze zomer zonden wij in de tijd het spoor terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het negende en laatste deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. Met daarin de vernietiging van drieduizend jaar oude kunstschatten door IS.
playlist_add
Aug 27, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 8
Deze zomer zenden wij in de tijd het spoor terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het achtste deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. Daarin aandacht voor het protest van activisten de laatste jaren tegen de aanwezigheid van monumenten die aan het koloniale verleden herinneren zoals de ruiterstandbeelden van Leopold II.
playlist_add
Aug 20, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 7, Barnett Newman
Deze zomer zenden wij in de tijd het spoor terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het zevende deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. In 1986 werd het pronkstuk van het Stedelijk Museum met een mes aan flarden gereten door een abstracte- kunst-hater.
playlist_add
Aug 13, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 6
Deze zomer zenden wij een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het zesde deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. Tijdens de jaren dertig droomden de Nazi’s van het Derde Rijk en daar hoorde een aparte esthetiek bij. De moderne kunst werd als het tegendeel gezien van het Nazistisch ideaal en als ontaard beschouwd.
playlist_add
Aug 6, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 5
Deze zomer zenden wij in de tijd het spoor terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Deze week het vijfde deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. Soms is een beeldenstorm de actie van één enkele persoon. In deze aflevering een uitzonderlijk strijdbare vrouw die een onvergetelijk statement wil maken.
playlist_add
Jul 30, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 4
Deze zomer zenden wij in de tijd het spoor terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het vierde deel van de reeks programma’s gemaakt door SaraDebroey over Beeldenstormen. We gaan in tijd naar de 18e eeuw. De Franse Revolutie kende een grootschalige beeldenstorm. Alles wat aan het ancien régime herinnerde moest eraan geloven.
playlist_add
Jul 23, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 3
Deze zomer zenden wij in de tijd het spoor terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het derde deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. In de 8ste eeuw brak in het oude Byzantium een beeldenstorm uit. De discussie werd beslecht door de regels voor religieuze kunst vast te leggen. De orthodoxe schilderkunst, de icoonschilderkunst, ontwikkelde daardoor anders dan de westerse schilderkunst.
playlist_add
Jul 16, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 2
Deze zomer zenden wij een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Vandaag het tweede deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. In de 16de eeuw voerden katholieken en protestanten niet alleen felle discussies over het gebruik van beelden in de kerk. Met de beeldenstorm van 1566 keerden de protestanten zich ook met geweld tegen de beelden in de kerken en kloosters. En we horen hoe de Habsburgers reageren op deze voor hun onbegrijpelijke explosie van bruutheid.
playlist_add
Jul 9, 2017
Het Spoor Terug: Beeldenstormen afl. 1 , Beeldenstorm in de Nederlanden
Deze zomer zenden wij in de tijd van Het Spoor Terug een serie uit van onze Belgische collega’s van Radio Klara. Deze week het eerste deel van de reeks programma’s gemaakt door Sara Debroey over Beeldenstormen. In de zomer van 1566, nu ruim 450 jaar geleden, brak de beeldenstorm uit in de Nederlanden. Waar en waarom deze beeldenstorm begon, is het onderwerp van deze eerste aflevering.
playlist_add
Jul 2, 2017
Het Spoor Terug, Vrouwenvoetbal
Bij een EK of WK liggen de wuppies en vuvuzela’s al weken van tevoren klaar en elk café in elk gat, dorp of stad kleurt Oranje. In de aanloop naar het EK Vrouwenvoetbal valt een dergelijk dolzinnig enthousiasme nergens te bespeuren. Vrouwelijke voetballers en vrouwenvoetbal zijn, kortom, in Nederland nauwelijks zichtbaar. Terwijl onze dames in tegenstelling tot onze heren onze nationale trots hooghouden. Zij gaan dat doen vanaf 16 juli op het EK, ook nog eens in eigen land. Wies Bakker dook in de historie van het vrouwenvoetbal dat lang door de heren der schepping werd tegengewerkt. Ze maakte voor Het Spoor Terug de documentaire ‘Onze Oranje-vrouwen’.
playlist_add
Jun 18, 2017
Het Spoor Terug: Harddrugs in Heerlen
Ooit, in de hoogtijdagen van de mijnbouw, was Heerlen een trotse welvarende stad. In de jaren zeventig van de vorige eeuw was dat helemaal omgeslagen en was ‘Heerlen’ synoniem voor ‘harddrugs’ geworden. Hoe kwam dat? Door de mijnsluiting? Of hadden de Amerikanen van de NAVO-basis ermee te maken, die dit jaar precies 50 jaar geleden, in het nabijgelegen Brunssum, werd geopend? Danielle Emans en Geert van de Wetering onderzochten het. En maakten voor het Spoor Terug een documentaire over de slikkende danwel snuivende soldaten.
playlist_add
Jun 11, 2017
Het Spoor Terug: de Zesdaagse Oorlog in Nederland, deel II
Deze week is het vijftig jaar geleden dat de Zesdaagse oorlog tussen Israël en de Arabische staten werd uitgevochten. Een halve eeuw geleden was bijna iedereen in Nederland nog onbekommerd pro-Israël. Vandaar dat zich vele vrijwilligers aanmeldden om het land van Golda Meir en Moshe Dayan te helpen, en vandaar dat er in Nederland gedemonstreerd werd voor Israël en tegen de Arabieren.Michal Citroen maakte een documentaire over Nederlands solidariteit van toen met Israël. Zondag het tweede deel van het eerder uitgezonden tweeluik: ‘de Zesdaagse oorlog in Nederland’
playlist_add
Jun 4, 2017
Het Spoor Terug: de Zesdaagse Oorlog in Nederland
Deze week is het vijftig jaar geleden dat de zogeheten Zesdaagse oorlog tussen Israël en de Arabische staten uitbrak. Een halve eeuw geleden was bijna iedereen in Nederland nog onbekommerd pro-Israël. Vandaar dat zich vele vrijwilligers aanmeldden om het land van Golda Meir en Moshe Dayan te helpen, en vandaar dat er in Nederland gedemonstreerd werd voor Israël en tegen de Arabieren.Michal Citroen maakte een documentaire over Nederlands solidariteit van toen met Israël. Zondag het eerste deel van het eerder uitgezonden tweeluik: ‘de Zesdaagse oorlog in Nederland’
playlist_add
May 21, 2017
Het Spoor Terug: de laatste zusters achter het slot
Altijd maar bidden en zwijgen. En nooit meer je vader, moeder, zusje, broertje, opa of oma zien. Dat was de toekomst van de honderden katholieke meisjes die zich aanmeldden voor een leven in een zogeheten slotklooster. Weggestopt achter tralies, verdwenen ze voor altijd uit zicht. Totdat de deuren en de ramen van de kerk in de jaren zestig opengingen en de zusters naar buiten mocht, zo nu en dan.Radiomaker Gerard Leenders sprak met een paar slotzusters en maakte: ‘Voor God alleen. De laatste zusters achter slot.’
playlist_add
May 7, 2017
Het Spoor Terug: Bloemenhove - de politieke strijd rond abortus
In mei 1976 hielden honderden vrouwen dik tien dagen de abortuskliniek Bloemenhove in Heemstede bezet. Dit om te voorkomen dat minister Dries van Agt de kliniek zou laten sluiten. Abortus was namelijk tot 1981 bij de wet verboden. Documentairemaker Lemke Kraan reconstrueerde de reuring rondom Bloemenhove en de abortuswetgeving en maakte voor het Spoor Terug de documentaire Bloemenhove: de politieke strijd rond abortus.
playlist_add
Apr 30, 2017
Het Spoor Terug: de Amerikaantjes - Zwarte kinderen in blank katholiek Limburg
In 1945 worden in Limburg de eerste bevrijdingskinderen geboren. Een deel van hen is duidelijk herkenbaar als ‘Amerikaantjes’ – hun biologische vaders zijn zwarte Amerikaanse soldaten. In het witte katholieke Limburg zijn zij de eerste groep die er opgroeit met een afwijkende huidskleur. De vaders werden door de Limburgers als bevrijders omarmd, maar de acceptatie van de kinderen verliep minder vlekkeloos. Laura Stek en Wies Bakker ontmoetten twee van deze kinderen en spraken met schrijfster Mieke Kirkels. Zij schreef het boek: Kinderen van zwarte bevrijders dat deze maand is uitgekomen.
playlist_add
Apr 23, 2017
Het Spoor Terug: OVT in OVP - 40 jaar Oostvaardersplassen (deel 2 van een tweeluik)
De Oostvaardersplassen kennen we dankzij de bioscoop hit uit 2013 de Nieuwe Wildernis. Goed gefilmde ‘oer-natuur’ : Een landschap zoals duizenden jaren geleden is vanuit de trein elke dag tussen Lelystad en Almere te bewonderen.Grote kuddes grazende edelherten, wilde paarden en runderen die het bestaan van 31 uitzonderlijke soorten vogels mogelijk maken met nauwelijks interventie van mensen. Nu een internationaal erkend reservaat voor met uitsterven bedreigde vogels in Europa, zoals de zeearend.Sinds begin dit jaar is het beheer van de Oostvaardersplassen overgedragen aan de Provincie Flevoland. En de provinciale politiek greep onmiddellijk de kans om zich opnieuw te bemoeien met deze 6000 hectare natuur. Met meer of minder goeie bedoelingen lijken economische belangen, boeren, jagers en toerisme volgens kenners een internationaal uniek ecosysteem te bedreigen waar 40 jaar lang voor is gevochten om het zo te krijgen. In het tweeluik ´OVT in OVP, 40 jaar Oostvaardersplassen´ verte…
playlist_add
Apr 16, 2017
Het Spoor Terug: 40 jaar Oostvaardersplassen
De Oostvaardersplassen kennen we dankzij de bioscoop hit uit 2013 de Nieuwe Wildernis. Goed gefilmde ‘oer-natuur’ : Een landschap zoals duizenden jaren geleden is vanuit de trein elke dag tussen Lelystad en Almere te bewonderen. Grote kuddes grazende edelherten, wilde paarden en runderen die het bestaan van 31 uitzonderlijke soorten vogels mogelijk maken met nauwelijks interventie van mensen. Nu een internationaal erkend reservaat voor met uitsterven bedreigde vogels in Europa, zoals de Zeearend.Sinds begin dit jaar is het beheer van de Oostvaardersplassen overgedragen aan de Provincie Flevoland. En de provinciale politiek greep onmiddellijk de kans om zich opnieuw te bemoeien met deze 6000 hectare natuur. Met meer of minder goeie bedoelingen lijken economische belangen, boeren, jagers en toerisme volgens kenners een internationaal uniek ecosysteem te bedreigen waar 40 jaar lang voor is gevochten om het zo te krijgen. In het tweeluik ´40 jaar Oostvaardersplassen´vertellen betrokk…
playlist_add
Apr 9, 2017
Het Spoor Terug: Shakespeare's vluchtelingen
In de British Library in Londen ligt de enige toneeltekst in Shakespeare's handschrift die bewaard gebleven is. En het is een van de weinige van zijn teksten die nooit in het Nederlands zijn vertaald. Het is een toespraak van Thomas More, uit het gelijknamige toneelstuk waaraan Shakespeare op bescheiden schaal heeft meegewerkt. In die speech roept Thomas More de Londenaren op om zich het lot van de vele vluchtelingen in de stad aan te trekken. Het is een overtuigende speech, die de vreemdelingenhaat voor een tijdje tempert. In deze Spoor Terug gaat Mathijs Deen op zoek naar het wonderlijk tijdloze verhaal van Shakespeare en de vluchtelingen. Omdat deze documentaire is genomineerd voor de journalistieke prijs De Tegel herhaalt OVT hem. Vindt u dat we de prijs verdienen? Stem dan hier: www.detegel.info/nominaties
playlist_add
Apr 2, 2017
Het Spoor Terug: De laatste dagen van Standing Rock
Het afgelopen jaar verzamelden duizenden Sioux-indianen, milieu-activisten en steunbetuigers zich in het reservaat Standing Rock in Noord-Dakota. Ze protesteerden tegen de aanleg van de bijna 2000 kilometer lange oliepijpleiding, die vlak langs het reservaat door de Missouririvier loopt. De Sioux vrezen dat het (drink-)water in de rivier wordt vervuild. Bovendien doorkruist de pijpleiding heilige grond, dat hen in een verdrag uit1868 is toegezegd door de federale overheid. Begin 2017 is er nog een kleine groep waterbeschermers ter plaatse. Tammy Howard is daar een van. Samen met haar vrouw Ceci en haar hond Orion besluit ze zo lang mogelijk te blijven. Tot het kamp door het leger wordt ontruimd.Laura Stek maakte een Spoor Terug over Standing Rock, met een historische reflectie op dat andere grote protest uit 1973: Wounded Knee. Daarnaast is er een interactieve versie met audio, fotografie en film te zien op vpro.nl/standingrock. Met dank aan: Tammy Howard, Ceci Pangelinan en Jolanda Ki…
playlist_add
Mar 26, 2017
Het Spoor Terug: Ik Jan Cremer
Het was een ‘verboden vrucht’ en het was een zelfbenoemde bestseller. De helft van Nederland las het met rode oortjes, de andere helft moest er letterlijk van overgeven. De anti-Jannen schreven dreigbrieven naar zijn moeder en maakten stampij bij de verzetsuitgeverij De Bezige Bij die dit vieze boek uitgaf.In het kader van de boekenweek in het Spoor Terug een herhaling van een programma over ‘Ik Jan Cremer’. Besproken door Wim Berkelaar, Xandra Schutte en Bertram Mourits in de zomer van 2007.
playlist_add
Mar 19, 2017
Het Spoor Terug: Goeie Mie
Een verhaal over gifmengster en seriemoordenares Maria Catharina van der Linden-Swanenburg. Ze groeit op in Leiden, de tweede helft van de 19e eeuw. Buurtgenoten roemen haar behulpzaamheid en noemen haar liefkozend Goeie Mie. Maar er schuilt ook een duistere kant in Mie... Dit verhaal is gemaakt door Richard den Haring en René van Es, en maakt onderdeel uit van hun podcastserie 'MakersRadio'. Meer podcasts van MakersRadio vind je op de website makersradio.nl en in de iTunes store.
playlist_add
Mar 12, 2017
Het Spoor Terug: Het Rotanstoeltje
Vrijwel in elk huis stond vroeger wel een rotanstoeltje of een laag rotantafeltje met glazen blad. Tegenwoordig is Rotan hip en duur, maar in de jaren vijftig en zestig betekende het bezit van rotan het huiselijk geluk van Jan Modaal. En het aardige was: deze rotanmeubels waren helemaal niet exotisch. Integendeel, ze werden gefabriceerd in het goed vaderlandse Friese Noordwolde. Gerard Leenders reconstrueerde de fabricage van een oer-Nederlands exotisch product.
playlist_add
Mar 5, 2017
Het Spoor Terug: de ketel van Obelix
De ketel van Obelix bestaat echt. Hij heet officieel: de Ketel van Gundestrup. Op z’n vroegst is de ketel zo’n 150 jaar voor Christus gemaakt. En het wonderbaarlijke is: op de ketel staat een rijtje mannen afgebeeld voor een ketel. Ze worden erin ondergedompeld door een Godin en komen er onoverwinnelijk uit. Het bracht tekenaar Uderzo op het idee voor zijn ketel.Mathijs Deen verdiepte zich in de ketel en tekende zijn veelbewogen geschiedenis op in de documentaire ‘De ketel van Obelix’.
playlist_add
Feb 26, 2017
Het Spoor Terug: Van spaghettivreters en Twentse boeren
In 1960 kwamen de eerste Italiaanse gastarbeiders in het in zichzelf gekeerde Oldenzaal aan. Het was alsof de jongemannen van een andere planeet kwamen. De autochtone Oldenzaalers konden maar moeilijk wennen aan de spaghetti-jongens. Jacqueline Maris blikt in 'Het Spoor Terug' terug op de misverstanden tussen boerenkool- en pizzamensen en maakte de documentaire 'Van spaghettivreters en Twentse boeren.'
playlist_add
Feb 19, 2017
Het Spoor Terug: Dutch Burghers in de vergeten kolonie
In Nederland is er een groeiende groep mensen die vraagt om een herdefiniëring van ons VOC-verleden. Maar in de voormalig Nederlandse kolonie Sri Lanka wordt daar anders tegenaan gekeken. De letters VOC staan daar voor een sterk merk. Laura Stek gaat op zoek naar de zogenaamde Dutch Burghers - afstammelingen van VOC'ers - om te ontdekken hoe zij er tegenover staan. Ze kwam onder andere terecht in een VOC-bejaardentehuis, uitsluitend bedoeld voor Burgher-dames. Ceylon-kenner Lodewijk Wagenaar, die zijn nieuwste boek Kaneel en Olifanten op de Dutch Burger Union presenteerde, geeft context en uitleg.
playlist_add
Feb 5, 2017
Het Spoor Terug, De Romanovs, deel 2
Honderd jaar geleden kwam er met de Russische Revolutie een eind aan meer dan drie eeuwen absolute macht van de Russische Romanov-dynastie. Dit wordt herdacht met een tentoonstelling in de Hermitage in Amsterdam en met een tweeluik in Het spoor terug. Michal Citroen maakte met de Hermitage een reis langs Moskou, Jekaterinenburg en St. Petersburg op onderzoek naar resten van en de hernieuwde belangstelling in het huidige Rusland voor de laatste familie Romanov, tsaar Nicolaas II, zijn vrouw, vier dochters en een dertienjarige erfgenaam. Het inmiddels heilig verklaarde gezin werd in juli 1918 in Jekaterinenburg door de Bolsjewieken geëxecuteerd.
playlist_add
Jan 29, 2017
Het Spoor Terug: De Romanovs, 11.23, deel 1.
Honderd jaar geleden kwam er met de Russische revolutie een eind aan meer dan drie eeuwen overheersing van de Romanovs. De dynastie viel, de tsaristische familie werd vermoord, en Rusland kreeg een nieuwe, nu rode dictator. De drie eeuwen Romanovs worden herdacht met een tentoonstelling in de Hermitage, en met een tweeluik in Het Spoor Terug. Michal Citroen maakte een reis langs Moskou, Jekaterinenburg en Sint Petersburg en ging op zoek naar de resten van en de herinnering aan de Romanovs.Zondag het eerste deel van ‘de Romanovs’.
playlist_add
Jan 15, 2017
Het Spoor Terug, Apollo 1, deel 2, herhaling
Aankomende 27 januari is het precies vijftig jaar geleden dat de bemanning van Apollo 1 omkwam bij een brand in hun capsule. Een rampzalig begin van het ruimtevaartprogramma dat later heel Nederland uit zijn slaap zou houden met urenlang televisiekijken.Hoe kijken de tv- en radiomakers uit die tijd terug op die periode en wat was volgens hen de achterliggende reden voor het enorme succes van Apollo in de polder. Mathijs Deen maakte er een reportage over in 2007 die we nu heruitzenden, tweede en laatste deel.
playlist_add
Jan 8, 2017
Het Spoor Terug, De Apollo 1, deel 1 van 2, herhaling
Aankomende 27 januari is het precies vijftig jaar geleden dat de bemanning van Apollo 1 omkwam bij een brand in hun capsule. Een rampzalig begin van het ruimtevaartprogramma dat later heel Nederland uit zijn slaap zou houden met uren televisie kijken. Hoe kijken de tv- en radiomakers uit die tijd terug op die periode en wat was volgens hen de achterliggende reden voor het enorme succes van Apollo in de polder. Mathijs Deen maakte er een docu over in 2007 die we nu heruitzenden. Vandaag deel 1 van 2
playlist_add
Jan 1, 2017
Het Spoor Terug, Donald de Marcas
Het mannetje van de radio, Een radioportret van Donald de Marcas. Hij is in 1933 geboren. Als ondergedoken joods jochie verblijft hij tijdens de Tweede Wereldoorlog op verschillende adressen, zonder zijn ouders. Studeert na de oorlog Nederlands maar maakt de opleiding niet af. Is vrijwel vanaf het begin lid van AVRO’s Minjon (Miniatuur Jeugd Omroep Nederland). Treedt in 1957 toe tot de hoorspelkern, speelt honderden rollen, wordt freelancer, trouwt met zangeres en kunstenares Sonja Bernd’t, zingt bij Studio Laren en wordt nieuwslezer van het ANP. Samenstelling: Gerard Leenders
playlist_add
Dec 25, 2016
Het spoor terug: 40 jaar de schaamte voorbij 11.10
Veertig jaar geleden, in 1976, verscheen het boek De schaamte voorbij van Anja Meulenbelt. Meer dan een half miljoen exemplaren zijn er van deze feministische klassieker verkocht. Zelf zegt Meulenbelt dat ze nooit had voorzien dat het boek zo’n ophef zou geven. En bovenal, zoveel levens zou beïnvloeden. OVT gaat op zoek naar de opwinding van veertig jaar terug en onderzoekt de draagwijdte van deze ‘Bijbel van het feminisme’.Julie Blussé en Michal Citroen maakten een documentaire over deze Bijbel van het feminisme.
playlist_add
Dec 18, 2016
Het spoor terug: Terug naar Deshima, deel twee, 11.23
Eeuwenlang was Deshima het Japanse venstertje op de wereld, en omgekeerd was het eiland het wereldvenstertje op Japan voor het Westen. En dat was allemaal te danken aan de VOC. In Japan leert ieder kind nog altijd over de VOC en de Hollandse handelspost in Deshima.Marten Minkema toog naar het eiland en maakte een documentaire-tweeluik. Deze zondag deel twee van Terug naar Deshima.