Available episodes
Newest first
Oldest first
4 hours ago
موشک‌شکری
این هفته در قسمت ۱۴۰ پادکست هفتگی فکت‌نامه، هم فکت‌چک اقتصادی داریم، هم عکس و ویدئوهای مربوط به اسرائیل و حماس را فکت‌چک کردهایم و هم درباره سوژه‌هایی جنجالی مثل آزمایش «موشک شکری» به دست یک دانشمند ایرانی صحبت می‌کنیم.
اولین موضوع مربوط به ادعایی است که می‌گوید ایده اولیه کشتار و سوزاندن یهودیان در اردوگاه‌های کار اجباری نازی، از طرف مفتی بیت‌المقدس به هیتلر گفته شده است. توضیح می‌دهیم که چرا این ادعا بی‌اساس و نادرست است. در ادامه فکت‌هایی را درباره استفاده از شکر برای موشک‌ها مرور می‌کنیم که مربوط به ادعای همسر مصطفی احمدی روشن است. او می‌گوید همسرش در خوابگاه دانشجویی، با کمک شکر و روغن، موشک می‌ساخته است.
در ادامه هم یک عکس از تل‌آویو و یک ویدئوی قدیمی از انفجار یک مسجد را بررسی می‌کنیم.
فکت‌چک اقتصادی این هفته، مربوط به سهم بدهی‌های بانک آینده از افزایش پایه پولی است و آخرین سوژه هم، شعاری است که گفته می‌شود در استادیومی در کربلا علیه ایرانی‌ها داده می‌شود؛ ادعایی که نادرست است و ترجمه‌ای غلط از یک شعار فوتبالی است.
در پایان هم برخی از کامنت‌های شنوندگان و مخاطبان را مرور می‌کنیم.
00:02:38 ادعای طرح ایده کشتار یهودیان از سوی مفتی بیت‌المقدس
00:15:44 موشک‌های شکری
00:27:58 تصویر دختر پیش‌خدمت اسرائیلی با اسلحه جنگی
00:32:54 ویدیوی قدیمی انفجار یک مسجد
00:38:17 سهم بدهی‌های بانک آینده از افزایش پایه پولی
00:44:52 ترجمه نادرست روی یک ویدیوی قدیمی از هواداران الهلال
00:51:42 کامنت‌ها
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای طرح ایده کشتار یهودیان از سوی مفتی بیت‌المقدس
موشک‌های شکری
تصویر دختر پیش‌خدمت اسرائیلی با اسلحه جنگی
ویدیوی قدیمی انفجار یک مسجد
سهم بدهی‌های بانک آینده از افزایش پایه پولی
ترجمه نادرست روی یک ویدیوی قدیمی از هواداران الهلال
playlist_add
Nov 23, 2023
خبر ازدواج دوم سلیمانی
این هفته در قسمت ۱۳۹ پادکست فکت‌نامه به سراغ یک شایعه پربازدید یعنی خبر ازدواج دوم قاسم سلیمانی با رفته‌ایم و توضیح دادیم که این شایعه از کجا شروع شد و این روزها چگونه به صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
در این قسمت همچنین درباره «فکت علمی قرآن درباره جرم جو زمین»، ماجرای جاسوسی یک ویدئوی ساختگی بمب‌گذاری، شایعه ممنوع بودن تست دی‌ان‌ای در اسرائیل، ویدئوی سبزرنگ بالگرد اسرائیلی و همچنین آمار نادرست ایجاد اشتغال در ایران صحبت می‌کنیم
00:03:28 شایعه ازدواج دوم قاسم سلیمانی
00:17:01 کاهش جرم جو زمین
00:26:45 ویدیوی ساختگی یک انفجار
00:32:41 ادعای ممنوع بودن تست دی‌ان‌ای در اسرائیل
00:37:19 ویدیوی سبزرنگ بالگرد اسرائیلی
00:41:24 آمار نادرست اشتغال در ایران
00:45:00 کامنت‌ها
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
شایعه ازدواج دوم قاسم سلیمانی
کاهش جرم جو زمین
ویدیوی ساختگی یک انفجار
ادعای ممنوع بودن تست دی‌ان‌ای در اسرائیل
ویدیوی سبزرنگ بالگرد اسرائیلی
آمار نادرست اشتغال در ایران
playlist_add
Nov 16, 2023
نان و نانو و اتوبان
این هفته در قسمت ۱۳۸ پادکست فکت‌نامه، ۱۶ فکت‌چک را مرور می‌کنیم. بخش اول، مربوط به خبرهای نادرستی است که موضوع آنها مستقیم مربوط به ایران است؛ اتوبان‌های ایران، رتبه ایران در علوم نانو، نرخ بیکاری، صادرات غیرنفتی به چین، الگوی مصرف اینستاگرام و همچنین ماجرای زنانی که با لباس‌های مجاهدین خلق در تهران تردد می‌کنند.
در ادامه به سراغ بررسی چند ویدئو و تصویر نادرست و ساختگی مربوط به جنگ اسرائیل و حماس می‌رویم و در پایان هم خبرهایی را مرور می‌کنیم که در این زمینه منتشر شدهاند و ما این هفته در سایت فکت‌نامه، درستی آنها را بررسی کردهایم.
00:02:29 اتوبان‌ها قبل و بعد از انقلاب
00:08:20 رتبه ایران در علوم نانو
00:11:38 زنان با لباس مجاهدین خلق در تهران
00:13:55 تغییر در کاربران تلگرام و اینستاگرام
00:16:41 نرخ بیکاری در استان‌ها
00:20:00 میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
00:24:07 ادعای نادرست درباره افزایش صادرات غیرنفتی ایران به چین
00:28:06 فیلم ورود به خانه‌های مردم در یمن
00:30:47 خالد مشعل و جلد جعلی فوربز
00:33:11 عکس ساختگی سرباز اسرائیلی با میز چای
00:35:28 ویدئوی تظاهرات در اسپانیا
00:37:54 ویدئوی قدیمی از انفجار چند نیروی نظامی
00:40:14 بیانیه پزشکان اسرائیلی
00:45:30 بلاحدید و دیور
00:46:59 شایعه خودکشی روانشناس نتانیاهو
00:50:23 مصاحبه بن‌سلمان درباره اسماعیل هنیه
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
اتوبان‌ها قبل و بعد از انقلاب
رتبه ایران در علوم نانو
زنان با لباس مجاهدین خلق در تهران
تغییر در کاربران تلگرام و اینستاگرام
نرخ بیکاری در استان‌ها
میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
ادعای نادرست درباره افزایش صادرات غیرنفتی ایران به چین
فیلم ورود به خانه‌های مردم در یمن
خالد مشعل و جلد جعلی فوربز
عکس ساختگی سرباز اسرائیلی با میز چای
ویدئوی تظاهرات در اسپانیا
ویدئوی قدیمی از انفجار چند نیروی نظامی
بیانیه پزشکان اسرائیلی
بلاحدید و دیور
شایعه خودکشی روانشناس نتانیاهو
مصاحبه بن‌سلمان درباره اسماعیل هنیه
playlist_add
Nov 9, 2023
توضیحاتی درباره توضیحات
این هفته در پادکست فکت‌نامه بعد از چهار قسمت، بالاخره چند فکت‌چک داریم که مربوط به جنگ اسرائیل و حماس نیستند.
ابتدا ادعای شاخ‌دار روح‌الله مومن‌نسب را مرور می‌کنیم که می‌گوید استفاده از وی‌پی‌ان در آمریکا جرم است و صد میلیون دلار جریمه دارد.
همچنین به سراغ تاریخچه استقلال بحرین می‌رویم و ادعاهایی را درباره ضریب هوشی ایرانیان و تراز تجاری ایران مرور می‌کنیم.
بخش دوم پادکست هم مرور تعدادی از فکت‌چک‌های مربوط به جنگ اسرائیل و حماس است؛ فکت‌چک‌هایی درباره تونل‌های حماس، ماجرای عکسی تاریخی در بندر حیفا، فکت‌چک‌هایی درباره نقشه اسرائیل و فلسطین و خبرهایی درباره سربازان و افسران ارتش اسرائیل.
00:02:34 ادعای نادرست درباره جرم‌بودن استفاده از وی‌پی‌ان در آمریکا
00:07:59 تبریک محمدرضا شاه برای استقلال بحرین
00:16:06 ادعای نادرست درباره ضریب هوشی ایرانیان
00:24:00 ادعای رئیسی درباره تراز تجاری مثبت ایران
00:26:35 خبر ساختگی انتقال نظامیان اسرائیلی به تونل‌های غزه
00:28:35 گزارشی قدیمی از تونل‌های زیرزمینی غزه
00:30:15 ماجرای عکس یک کشتی پناهندگان یهودی در حیفا
00:38:31 آیا چین این روزها نام اسرائیل را از نقشه خود حذف کرده است؟
00:41:07 انیمیشن جعلی درباره نحوه شکل‌گرفتن اسرائیل
00:47:30 ماجرای تی‌‌شرت سربازان اسرائیلی
00:52:30 ادعای نادرست درباره گفته‌های یک افسر اسرائیلی
00:55:25 کامنت‌ها
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای نادرست درباره جرم‌بودن استفاده از وی‌پی‌ان در آمریکا
تبریک محمدرضا شاه برای استقلال بحرین
ادعای نادرست درباره ضریب هوشی ایرانیان
ادعای رئیسی درباره تراز تجاری مثبت ایران
خبر ساختگی انتقال نظامیان اسرائیلی به تونل‌های غزه
گزارشی قدیمی از تونل‌های زیرزمینی غزه
کشتی پناهندگان یهودی در حیفا
حذف نام اسرائیل از نقشه‌های چین
انیمیشن شکل‌گرفتن اسرائیل
تی‌‌شرت سربازان اسرائیلی
گفته‌های یک افسر اسرائیلی
playlist_add
Nov 2, 2023
فکت‌چک‌های پالیوودی
این هفته هم مثل سه هفته گذشته، همه فکت‌چک‌هایی که در پادکست فکت‌نامه مرور می‌کنیم، مربوط به جنگ اسرائیل و حماس است. بخشی از فکت‌چک‌ها، مربوط به فیلم‌ها و عکس‌هایی است که برخی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «پالیوود» منتشر می‌کنند. این کلمه از ترکیب کلمه‌های Palestine و هالیوود درست شده است. ادعا این است که فلسطینی‌ها به صورت نمایشی و ساختگی، فیلم‌ها و عکس‌هایی را از وضعیت خود منتشر می‌کنند. در این قسمت مثال‌های مختلفی را توضیح می‌دهیم که نشان میدهد این ادعاها درست نیستند. مثلا عکس دو فرد مختلف در دو شهر مختلف را با این عنوان منتشر کرده‌اند که او یک نفر و در حال نقش بازی کردن است. یا چهار زن را که هر کدام آدم‌های مختلفی هستند و فرزندان و بستگان خود را از دست داده‌اند، به عنوان دو نفر یکسان در شرایط مختلف معرفی می‌کنند.
00:00:00 مقدمه
00:07:37 ادعای بی‌اساس درباره کوکاکولا و پپسی
00:23:42 گلدا مئیر و گذرنامه فلسطینی
00:34:14 درباره کلمه پالیوود
00:37:59 مرد جوان مجروح، اینفلوئنسر نیست
00:45:59 سه عکس از یک دختر
00:50:38 ادعای نادرست صحنه‌سازی با جسدها
00:53:43 ادعای نادرست تکان خوردن انگشت شهید
00:57:10 چهار زن فلسطینی در دو شهر مختلف
00:02:55 فستیوالی در تبت، ارتباطی به چادرنشینی فلسطینی‌ها ندارد
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای بی‌اساس درباره کوکاکولا و پپسی
گلدا مئیر و گذرنامه فلسطینی
مرد جوان مجروح، اینفلوئنسر نیست
سه عکس از یک دختر
ادعای نادرست صحنه‌سازی با جسدها
ادعای نادرست تکان خوردن انگشت شهید
چهار زن فلسطینی در دو شهر مختلف
فستیوالی در تبت، ارتباطی به چادرنشینی فلسطینی‌ها ندارد
playlist_add
Oct 26, 2023
حماس و اسرائیل؛ شایعه‌ها و ابهام‌ها
قسمت ۱۳۵ پادکست فکت‌نامه، سومین اپیزود پیاپی با موضوع درگیری‌های اسرائیل و حماس است. در این قسمت ابتدا درباره دشواری‌های فکت‌چکینگ در این روزها صحبت می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که فکت‌نامه از چه روش‌هایی برای مواجهه بی‌طرفانه با رویدادهای این روزها استفاده می‌کند.
پس از مقدمه، به سراغ بررسی گزارش‌هایی درباره انفجار یک کاروان غیرنظامی در غزه می‌رویم که خبرساز شده بود و پس از آن دو فکت‌چک را درباره یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های این روزها یعنی انفجار در بیمارستان الاهلی غزه مرور می‌کنیم.
«بریده‌شدن سر چهل نوزاد در اسرائیل» شایعه‌ای است که در این قسمت پادکست نحوه‌ی شکل‌گیری آن را بررسی می‌کنیم و پس از آن هم به سراغ تصاویر و خبرهایی می‌رویم که نادرست بوده‌اند و این روزها در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان دست‌به‌دست می‌شوند.
00:00:00 مقدمه
00:13:20 انفجار کاروان غیرنظامیان در غزه
00:20:04 تشویق مردم برای رفتن به بیمارستان الاهلی
00:24:00 درباره انفجار بیمارستان الاهلی
00:41:50 چهل کودک سربریده؛ بررسی روند همه‌گیرشدن یک شایعه
00:50:45 انهدام خودروی زرهی اسرائیل
00:54:08 آتش‌زدن سفارت اسرائیل در بحرین
00:57:58 تصاویر «زندگی لاکچری رهبران حماس»
01:04:41 عکس چادرهای اسراییلی
01:06:50 انتشار ویدیوی ساختگی از سخنان نتانیاهو
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
انفجار کاروان غیرنظامیان در غزه
تشویق مردم برای رفتن به بیمارستان الاهلی
درباره انفجار بیمارستان الاهلی
چهل کودک سربریده
انهدام خودروی زرهی اسرائیل
آتش‌زدن سفارت اسرائیل در بحرین
عکس چادرهای اسراییلی
تصاویر «زندگی لاکچری رهبران حماس»
انتشار ویدیوی ساختگی از سخنان نتانیاهو
playlist_add
Oct 19, 2023
حماس و اسرائیل؛ ادامه…
این هفته در پادکست فکت‌نامه، بیش از ۱۰ فکت‌چک را مرور می‌کنیم که همگی مربوط به روزهای اول جنگ اسرائیل و حماسند. ابتدا از شرایط خاص خبری این روزها می‌گوییم و در ادامه فکت‌چک‌هایی را درباره عکس‌ها، خبرها، ویدئوها و اسنادی مرور می‌کنیم که برخی نادرستند، برخی جعلی و دستکاری‌شده‌اند و برخی قدیمی‌اند اما در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به عنوان اسنادی مربوط به درگیری‌های روزهای اخیر دست‌به‌دست می‌شوند.
00:00:00 مقدمه و توضیح درباره شرایط این روزها
00:10:21 ادعای نادرست درباره کشتار کودکان فلسطینی
00:13:05 خبر نادرست کمک ۸میلیارد دلاری آمریکا به اسرائیل
00:17:36 عکس مسافران جوان اسرائیلی در هواپیما در راه بازگشت به کشورشان
00:21:40 استفاده سربازان اسرائیلی از چربی خوک برای آلوده کردن گلوله‌های جنگی
00:26:20 عکس اعزام پسر نتانیاهو به جنگ
00:28:29 خبر جعلی تهدید قطر به قطع صادرات گاز
00:33:46 ادعای ساختگی‌بودن گزارش خبرنگار سی‌ان‌ان از درگیری‌های نزدیک غزه
00:38:46 استفاده از یک ویدیوی قدیمی از سوریه به عنوان کشته شدن سربازان اسرائیلی
00:40:49 درباره اصالت یک عکس «بدن سوخته کودک»
00:43:20 درباره ویدیوی شادی کردن اسرائیلی‌ها
00:46:08 تظاهرات بزرگ در لهستان برای اعلام حمایت از اسرائیل
00:47:20 بررسی استفاده اسرائیل از فسفر سفید
00:53:04 ادعای رهبر جمهوری اسلامی و غیرنظامی بودن مناطق اسرائیلی
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای نادرست درباره اعتراف یک مقام دولت‌اسرائیل به برنامه‌ریزی برای کشتار کودکان فلسطینی
خبر نادرست کمک ۸میلیارد دلاری آمریکا به اسرائیل
عکس مسافران جوان اسرائیلی در هواپیما
استفاده سربازان اسرائیلی از چربی خوک
عکس اعزام پسر نتانیاهو به جنگ
خبر جعلی تهدید قطر به قطع صادرات گاز
ادعای ساختگی‌بودن گزارش خبرنگار سی‌ان‌ان
استفاده از یک ویدیوی قدیمی از سوریه
درباره اصالت یک عکس «بدن سوخته کودک»
درباره ویدیوی شادی کردن اسرائیلی‌ها
تظاهرات بزرگ در لهستان برای اعلام حمایت از اسرائیل
بررسی استفاده اسرائیل از فسفر سفید
ادعای رهبر جمهوری اسلامی و غیرنظامی بودن مناطق اسرائیلی
playlist_add
Oct 12, 2023
جنگ حماس و اسرائیل؛ بازار داغ خبرهای جعلی
همزمان با شروع جنگ حماس با اسرائیل، حجم گسترده‌ای از عکس‌ها، ویدئوها و خبرهای نادرست، قدیمی، گمراه‌کننده و جعلی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منتشر می‌شود.
در این قسمت از پادکست فکت‌نامه چند نمونه از این تصاویر و خبرها را مرور می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چگونه این بازار داغ خبرهای جعلی در فضای مجازی می‌تواند بخشی از نبردی باشد که در دنیای حقیقی اتفاق می‌افتد.
00:00:56 مقدمه پادکست
00:19:20 تصاویر نگهداری کودکان در قفس در جنگ اسرائیل و حماس
00:20:39 مروری تصاویر و ویدئوهای جعلی درباره جنگ
00:31:37 ادعای نادرست درباره به‌هم خوردن توافق اسرائیل و عربستان سعودی
00:33:43 ویدیوی صحنه‌سازی و مظلوم‌نمایی اسراییلی‌ها
00:36:37 ویدئوی کشته‌شدن دختر دانش‌آموز فلسطینی به دست سرباز اسرائیلی
00:39:42 ادعای نادرست درباره تسلیحات اوکراین در غزه
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
آیا قطار ۱۳۴ مترو، دوربین مدار بسته ندارد؟
تصاویر نگهداری کودکان در قفس در جنگ اسرائیل و حماس
مروری بر برخی تصاویر و ویدئوهای جعلی درباره جنگ اسرائیل و حماس
ادعای نادرست درباره به‌هم خوردن توافق اسرائیل و عربستان سعودی
ارائه پشت صحنه فیلم به عنوان صحنه‌سازی اسراییلی‌ها
ویدئوی کشته‌شدن دختر دانش‌آموز فلسطینی به دست سرباز اسرائیلی
ادعای نادرست درباره استفاده حماس از تسلیحات نظامی اوکراین
playlist_add
Oct 5, 2023
آی‌کیو و تعطیلات در ایران
این هفته در پادکست فکت‌نامه، موضوعات مختلفی را بررسی می‌کنیم که بیشتر آنها مربوط به آمار، ارقام و گزارش‌ها درباره وضعیت ایران و ایرانیان است. پادکست را با مقایسه وضعیت تعطیلات در ایران و سایر کشورهای جهان شروع می‌کنیم و یک فکت‌چک تاریخی را درباره روزنامه «بحرین ما» مرور می‌کنیم.
در ادامه به سراغ دو گفته از وزیر بهداشت ایران می‌رویم که یکی نادرست است و دیگری شاخ‌دار. اولی درباره متوسط ضریب هوشی ایرانیان و دومی این ادعا که گوشی تلفن همراه را یک ایرانی اختراع کرده است.
همچنین فکت‌چک‌هایی را درباره رشد بخش صنعت، تعداد جمعیت سالمندان در ایران مرور می‌کنیم و در پایان هم می‌شنویم که مخاطبان، پادکست را کجا گوش می‌دهند.
00:12:11 تعطیلات رسمی در ایران و جهان
00:23:01 روزنامه بحرین ما
00:29:50 متوسط ضریب هوشی ایرانیان
00:33:26 ایرانی‌ها موبایل را اختراع کرده‌اند
00:38:29 رشد بخش صنعت
00:43:08 جمعیت سالمند در آينده
00:47:41 فردوس کاویانی
00:50:08 کامنت‌ها
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه نقشه فکتچکرهای جهان
IFCN Signatories تعطیلات رسمی در ایران و جهان
روزنامه بحرین ما
متوسط ضریب هوشی ایرانیان
ایرانی‌ها موبایل را اختراع کرده‌اند
رشد بخش صنعت
جمعیت سالمند در آينده
playlist_add
Sep 28, 2023
گمراه‌کننده‌ی شاخ‌دار
این هفته قسمت ۱۳۱ پادکست فکت‌نامه را با دو به‌روزرسانی درباره سوژه‌هایی شروع می‌کنیم که در قسمت قبل به آنها پرداخته بودیم؛ اطلاعات بیشتر درباره انفجارهای اخیر گرگان و ویدئویی که از ابراهیم رئیسی به صورت تقطیع‌شده منتشر شده است.
دو فکت‌چک دیگر این هفته هم، مربوط به ابراهیم رئیسی است. اولی مربوط به قرآنی است که او در سازمان ملل متحد بالای سر برده و دومی مربوط به گفته‌ای از اوست درباره گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی.
در ادامه گزارشی گمراه‌کننده را درباره استفاده کاربران از دو پیام‌رسان تلگرام و ایتا مرور می‌کنیم و این قسمت را با فکت‌چک دو شایعه به پایان می‌بریم؛ ادعای کشف یک کتابخانه در مغولستان و نامه‌ای که گفته می‌شود وصیت‌نامه مارکز، نویسنده برنده جایزه نوبل است.
در پایان هم می‌شنویم که شنونده‌های پادکست فکت‌نامه، این پادکست را در چه شرایطی می‌شنوند.
00:03:55 به‌روزرسانی انفجارهای گرگان
00:05:13 ویدیوی تقطیع‌شده صحبت‌های رئیسی در نیویورک
00:10:56 رئی سی و قرآن در سازمان ملل
00:18:13 رئیسی و گزارش‌های آژانس اتمی
00:24:43 مقایسه تلگرام و ایتا
00:30:22 شایعه کتابخانه در مغولستان
00:35:46 نامه منتسب به مارکز
00:42:05 کامنت‌ها
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
هیلا نیکو، کاورهای پادکست را طراحی می‌کند، باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته و افشین صدری تهیه‌کننده پادکست فکت‌نامه است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
به‌روزرسانی انفجارهای گرگان
ویدیوی تقطیع‌شده صحبت‌های رئیسی در نیویورک
رئیسی و قرآن در سازمان ملل
رئیسی و گزارش‌های آژانس اتمی
مقایسه تلگرام و ایتا
شایعه کتابخانه در مغولستان
playlist_add
Sep 25, 2023
مستند «دروغ‌های حکومتی در اعتراضات ۱۴۰۱» - فکت‌نامه
با فرا رسیدن سالگرد مهسا امینی و آغاز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، در مستند جدید فکت‌نامه با عنوان «دروغ‌های حکومتی در اعتراضات ۱۴۰۱» به بازخوانی گوشه‌ای از اخبار پیرامون اعتراضات ۱۴۰۱ پرداختیم.
playlist_add
Sep 21, 2023
رئیسی به نیویورک می‌رود
امسال هم همزمان با سفر ابراهیم رئیسی به نیویورک برای شرکت و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، چند گفته و ادعای او را در پادکست فکت‌نامه بررسی می‌کنیم؛ اختیار شش میلیارد دلار اموال آزادشده ایران، واکنش رسانه‌های آمریکا به خشونت پلیس، ادعای تولید ۱۳۶ هزار خبر دروغ مربوط به اعتراض‌های ایران و تکرار ادعای تشکیل داعش به دست آمریکا.
همچنین درباره انفجارهای گرگان، ادعای کشف اجساد بیگانگان در مکزیک و آمارهای نرخ رشد جمعیت نیز صحبت می‌کنیم. در پایان هم چند کامنت شنوندگان را می‌خوانیم.
00:02:17 ادعای کشف اجساد بیگانگان فضایی در مکزیک
00:13:51 شش میلیارد امو…
playlist_add
Sep 14, 2023
سالگرد مهسا امینی
این هفته در پادکست فکت‌نامه، کارزار دیس‌اینفورمیشن جمهوری اسلامی در اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ را بررسی می‌کنیم؛ کارزاری که همزمان با سرکوب اعتراض‌های گسترده آغاز شد و هدف آن جهت‌دادن به اخبار مربوط به اعتراض‌ها و بی‌اعتبار کردن روایت قربانیان و مستندات سرکوب بود.
همین‌طور فکت‌چک‌هایی را درباره اخراج اساتید، اشتغال اتباع خارجی و شکایت از یزیدبن معاویه بررسی می‌کنیم.
00:01:30 تحلیل کارزار دیس‌اینفورمیشن نظام
01:05:04 اخراج اساتید
01:08:26 فرازمینی‌ها در کنگره مکزیک
01:12:21 اشتغال اتباع خارجی
14:22 :01 شکایت از یزید بن معاویه
01:18:56 کامنت‌ها
هیلا نیکو، کاور…
playlist_add
Sep 7, 2023
هزار و شصت و شونزده
این هفته در قسمت ۱۲۸ پادکست فکت‌نامه، شش فکت‌چک را مرور می‌کنیم که هر کدام به نوعی مربوط به اعداد است.
ابتدا به سراغ ادعای رهبر جمهوری اسلامی درباره «افزایش صادرات» می‌رویم و سپس به گفته ابراهیم رئیسی درباره «نرخ تورم» می‌پردازیم. در ادامه، گفته دیگری از رئیسی را درباره «تعداد مساجد» در ایران مرور می‌کنیم و به دو فکت‌چک مربوط به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات می‌پردازیم. یکی درباره «درصد استفاده مردم» از سکوهای داخلی و دیگری درباره «درصد پیشرفت پروژه اینترنت ملی». در پایان هم رکوردهای وزنه‌برداری فوق سنگین را مرور می‌کنیم و چند کامنت را می‌خوا…
playlist_add
Aug 31, 2023
رکود علمی
این هفته در پادکست فکت‌نامه ادعای وزارت کشور را مبنی بر سیاسی نبودن موج جدید اخراج اساتید منتقد را بررسی می‌کنیم. گفته شده که این اخراج‌ها بخاطر «رکود علمی» است. شواهد موجود را بررسی می‌کنیم که ظن ما را در سیاسی بودن این اخراج‌ها را قوی‌تر می‌کند. این هفته هم یک نشان شاخ‌دار به یک گفته وزیر تعاون دادیم که اخیرا خبر از ریشه‌کنی بخش قابل توجهی از فقر مطلق داده است.
همچنین، درباره بودجه پرورشی آموزش و پرورش صحبت می‌کنیم که معاون پرورشی این وزارتخانه آن را بسیار کم می‌داند. در پایان هم نظرات شنوندگان را مرور می‌کنیم. 00:04:00 ادامه ماجراهای «اسناد…
playlist_add
Aug 24, 2023
پدرِ موتور، مادرِ عطر
این هفته در پادکست فکت‌نامه ادعای روزنامه تهران تایمز را بررسی می‌کنیم که می‌گوید «به اسناد محرمانه» برای دخالت آمریکا در اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ در ایران دست پیدا کرده است؛ اسنادی که هنوز منتشر نشده اما رسانه‌های نزدیک به حکومت از آن استفاده می‌کنند. دانسته‌ها و ابهام‌ها درباره دیوار مرزی بین ایران و افغانستان و همچنین ادعاهای ایرج حسابی درباره نام‌گذاری ایرانی ماشین و عطر مشهور، دیگر سوژه‌های این هفته‌اند. همچنین درباره محدودیت خبرخوانی در کانادا و جرم‌انگاری حجاب اجباری برای دانش‌آموزان صحبت می‌کنیم. در پایان هم کامنت‌های شنوندگان را…
playlist_add
Aug 17, 2023
سجده و امواج الکترومغناطیسی
این هفته در پادکست فکت‌نامه ادعای جدید دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری را بررسی می‌کنیم که گفته است امارات، سرمایه‌ای هفت تریلیون دلاری در بیرون از این کشور دارد. در ادامه نیز درباره لایحه جدید حجاب، شاهراه امام خمینی، اثرات سجده بر امواج مضر، غرامت ایران به بریتانیا، بازگشت نخبگان، آزادی‌های مشروع در ایران، شکایت رئیسی از رسانه‌ها، دیده‌شدن سفینه در آمریکا و ماهواره‌های استارلینک صحبت می‌کنیم.
00:02:53 سرمایه‌های امارات
00:10:10 لایحه جدید حجاب
00:14:56 شاهراه امام خمینی
00:17:30 اثرات سجده بر امواج مضر
00:33:15 غرامت ایران به بریتانیا
00:38:26 بازگشت نخب…
playlist_add
Aug 10, 2023
ولله عدد نمی‌شناسی!
نخستین سوژه‌ای که این هفته در پادکست فکت‌نامه به سراغش می‌رویم، ادعای حجت‌الله عبدالملکی درباره پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات در مناطق آزاد است. توضیح می‌دهیم که بزرگی این عدد، چه قدر است.
در ادامه نیز عکس‌هایی را بررسی می‌کنیم که بر اساس آن ادعا می‌شود خمینی و خامنه‌ای، جاسوس سرویس‌های اطلاعاتی خارجی بوده‌اند.
فکت‌چک دیگری که در این قسمت مرور می‌کنیم درباره مساجد ایران، قبل و بعد از انقلاب است؛ اینکه چه تغییراتی در این ۴۰ سال انجام شده و چگونه مساجد عملا به نهادی امنیتی تبدیل شدهاند.
عکس اعدام شیخ فضل‌الله نوری، سفر…
playlist_add
Aug 3, 2023
فرازمینی‌ها
این هفته در قسمت ۱۲۳ پادکست فکت‌نامه دو موضوع اصلی را پیگیری می‌کنیم؛ یکی دلیل انقراض ببرها و شیرهای ایرانی و دیگری مجموعه ادعاهایی که درباره اشیای ناشناس پرنده و همچنین فرازمینی‌ها در سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
در ادامه هم سه گفته از مسئولان جمهوری اسلامی را درباره زباله‌گردها، فیلترینگ اینترنت و سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد مرور می‌کنیم.
00:02:17 انقراض شیر و ببر ایرانی
00:18:43 جلسه استماع کنگره آمریکا درباره موجودات فضایی
00:36:58 فیلم ساختگی کالبدشکافی فرازمینی‌ها
00:46:39 فیلترینگ در دنیا
00:52:41 مهاجران غیرقانونی و زباله‌گرد…
playlist_add
Jul 27, 2023
بهاییان و ازدواج محارم!
این هفته در پادکست فکت‌نامه، ادعاهای نادرستی را بررسی می‌کنیم که درباره گشت ارشاد، بهائیان و مهاجران افغانستانی در رسانه‌ای ایران و شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شوند.
ابتدا به سراغ ادعای شاخ‌داری می‌رویم که می‌گوید دیگر خبری از گشت ارشاد در خیابان‌ها نیست و سپس درباره ادعای نادرست مجاز بودن ازدواج با محارم در میان بهائیان صحبت می‌کنیم.
سه ادعای نادرست درباره مهاجران افغانستانی در ایران، بررسی قوانین توهین به پرچم در کشورها، ادعاهای مطرح‌شده از سوی مسئولان پیام‌رسان بله، ادعای نیمه‌درست جواد خیابانی درباره یارانه و بودجه ساخت استادیوم و…
playlist_add
Jul 25, 2023
مستند «گوهرشاد، تاریخ‌سازی به نفع حجاب اجباری»
سالروز واقعه گوهرشاد در تقویم رسمی به اسم عفاف و حجاب نام‌گذاری شده. دستگاه‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند، با بزرگ‌نمایی و تولید محتوای جعلی این واقعه را به نفع حجاب اجباری مصادره کنند. این مستند کوتاه، بازخوانی گوشه‌ای از جریان تحریف تاریخ و تولید اخبار جعلی پیرامون واقعه گوهرشاد است.
playlist_add
Jul 20, 2023
لباس نو برای گشت ارشاد
خبرهای مربوط به بازگشت گشت ارشاد یا همان پلیس حجاب اجباری، این روزها جزو اصلی‌ترین سوژه‌های خبری در ایران است. در این قسمت ابتدا توضیح می‌دهیم که چرا بر خلاف ادعای خبرگزاری تسنیم که می‌گوید گشت‌های ارشاد به خیابان‌ها برنگشته است، این اتفاق عملا رخ داده و حتی به نظر می‌رسد سخت‌گیرانه‌تر از گذشته هم دنبال می‌شود.
همچنین درباره دین‌دار شدن مردم ایران بعد از انقلاب، ترجمه خلیج عربی یا کشورهای عربی خلیج، شایعه نادرست حضور سفیر انگلیس کنار خمینی در مدرسه علوی و همین‌طور ادعاها درباره حضور استارلینک در ایران، فیلترینگ سایت‌های علمی و ادعای ایج…
playlist_add
Jul 13, 2023
ابهام‌های پرونده عباس دریس
این هفته در پادکست فکت‌نامه، سوژه‌های مختلفی را مرور می‌کنیم که یکی از آنها، ابهام‌ها و ایرادهایی است که در پرونده عباس دریس وجود دارد. عباس دریس، از متهمان اعتراضات آبان ۹۸ در ماهشهر استان خوزستان است و وکیل او اعلام کرده، حکم اعدام موکلش در دیوان عالی کشور تایید شده است.
در ادامه توضیح می‌دهیم که چرا به ادعای کاظم صدیقی، امام جمعه تهران نشان شاخ‌دار داده‌ایم. او گفته است خارجی‌ها به بهاییان پول می‌دهند تا در ایران کشف حجاب را عادی کنند.
همچنین درباره تعداد شرکت‌کنندگان راهپیمایی غدیر، شایعه پخش نذری در سفارت انگلیس، ادعای گمراه‌کننده مم…
playlist_add
Jul 11, 2023
مستند دروغ‌پراکنی برای حفظ حجاب
تولید و پخش اخبار جعلی برای توجیه حجاب اجباری و عادی نشان دادن آن، این یکی از شیوه‌های رایج تبلیغاتی در جمهوری اسلامی است. این مستند کوتاه، بازخوانی برخی نمونه‌های مشهور اخبار جعلی مانند شایعه وجود قواعد پوشش اجباری در دانشگاه‌های غربی و نقل قول‌های ساختگی منسوب به چهره‌های مشهور خارجی است.
playlist_add
Jul 6, 2023
دورهمی فکت‌چکرها در سئول
قسمت ۱۱۹ پادکست فکت‌نامه را با گزارش فرهاد از دهمین دورهمی سالانه فکتچکرهای جهان برگزار می‌کنیم. امسال گلوبال فکت در شهر سئول برگزار شد و صدها فکت‌چکر از سراسر جهان در آن حضور داشتند. گزارش این کنفرانس را از دست ندهید.
این هفته درباره آمارهای نادرست حجاب اجباری صحبت می‌کنیم و بعد به سراغ ویدئوها و ادعاهای نادرستی می‌رویم که درباره درگیری‌های این روزهای فرانسه منتشر شده است.
فکت‌چکی را درباره دانش ریاضی آیت‌الله حسن‌زاده آملی بررسی می‌کنیم و پس از آن به سراغ اظهارات مقامات قضایی جمهوری اسلامی می‌رویم. در پایان هم رتبه ایران در علوم آب را ب…
playlist_add
Jun 29, 2023
همچنان فایزر
این هفته در قسمت ۱۱۸ پادکست فکت‌نامه سوژه‌های مختلفی را که فکت‌چک کردهایم، مرور می‌کنیم.
پیش از شروع فکت‌چک‌ها، گزارش فرهاد را از سئول می‌شنویم که توضیح میدهد در دهمین کنفرانس سالانه فکت‌چکرها چه اتفاق‌هایی افتاده است.
از فکت‌چک‌ها، ابتدا ادعای ساخت خودروی فرمول وان در ایران را مرور می‌کنیم و بعد به سراغ ادعاهایی می‌رویم که می‌گوید خانه کعبه هر سال در روز ۱۳ رجب شکافته می‌شود و متولیان خانه خدا آن را مرمت می‌کنند.
همچنین ادعای صداوسیما درباره عوارض واکسن فایزر را مرور می‌کنیم و به سراغ وضعیت سرعت اینترنت در دولت ابراهیم رئیسی میر…
playlist_add
Jun 27, 2023
مستند «آیا دشمن ژن ایرانیان را سرقت می‌کند؟»
سال‌ها است در محافل تئوری توطئه، صحبت از «سرقت» اطلاعات ژنتیکی و «توطئه دشمن» برای به‌وجود آوردن بیماری‌های اختصاصی علیه ایران است. این ادعاها پایه و اساس علمی ندارند، اما بارها در رسانه‌های رسمی مطرح و از
زبان عالی‌ترین مقام‌های جمهوری اسلامی شنیده شدهاند.
در این مستند کوتاه سابقه این تئوری توطئه و آثار و تبعات آن روی فعالیت‌های علمی و سلامت جامعه را بازخوانی کردهایم.
playlist_add
Jun 22, 2023
زمزم و دانشمند ژاپنی
قسمت ۱۱۷ پادکست فکت‌نامه، مروری است بر هفت فکت‌چک درباره خبرهای منتشر شده در ایران.
ابتدا بررسی می‌کنیم که چرا ادعای «خاص بودن آب زمزم» مبنای علمی ندارد و سپس به سراغ ادعای همسر رئیس‌جمهور ایران می‌رویم که عمر درخت‌های دانشگاه شهید بهشتی را با سابقه ایالات متحده آمریکا مقایسه کرده است.
در ادامه ادعاهایی را درباره دستیابی ایران به فناوری هسته‌ای در زمینه کشف معادن و منابع زیرزمینی بررسی می‌کنیم و فکت‌چک‌هایی را درباره رتبه نظامی ایران، رشد اقتصادی ایران، شرایط جدید شورای عالی سران قوا، نرخ تورم در ایران و وضعیت داروسازی در منطقه خاورمیانه…
playlist_add
Jun 15, 2023
شهناز تهرانی سارق نیست!
این هفته در پادکست هفتگی فکت‌نامه، هشت سوژه فکت‌چک را مرور می‌کنیم؛ موضوعاتی که در هفته گذشته در سایت درستی‌سنجی فکت‌نامه منتشر کردهایم.
ابتدا ادعایی را بررسی می‌کنیم از امام جمعه کرج درباره «دسیسه دشمن برای کاهش نرخ باروری در ایران و جهان اسلام» و سپس به سراغ ادعایی نادرست می‌رویم که می‌گوید شهناز تهرانی، بازیگر سینمای قبل از انقلاب، در یک سرقت مسلحانه دست داشته است.
فکت‌چک‌هایی درباره نرخ تورم در دهه ۹۰ و همچنین آمارهای تولید خودرو را بررسی می‌کنیم و درباره سه فکت‌چک با موضوع اینترنت صحبت خواهیم کرد؛ روش‌های جدید هکرهای ایرانی واب…
playlist_add
Jun 13, 2023
مستند روایت‌های موازی
در پاییز ۱۴۰۱، و در یکی از خونین‌ترین فصل‌های تاریخ معاصر ایران؛ صدها تن در گوشه و کنار کشور جان باختند.
پس از کشته شدن مهسا امینی، طولانی‌ترین اعتراضاتِ پیوسته در دوران جمهوری اسلامی، به راه افتاد.
نهادهای حقوق‌بشری، آمار کشته‌شدگان این اعتراضات را بیش از ۵۰۰ نفر مستند کرده‌اند، اما مقام‌ها و رسانه‌هایی حکومتی با طرح‌ریزی سناریوها و روایت‌های موازی، وانمود می‌کنند کشته‌شدگان ارتباطی با اعتراض‌ها ندارند و هر کدام به دلیل نامربوطی جان‌شان را از دست داده‌اند.
در مستند کوتاه «روایت‌های موازی» می‌بینیم جمهوری اسلامی چگونه از پذیرش مسئ…
playlist_add
Jun 8, 2023
فدراسیون سکس
این هفته در پادکست فکت‌نامه چهار سوژه را مرور می‌کنیم که یکی از آنها، بررسی ماجرای انتشار خبری نادرست درباره «تاسیس فدراسیون سکس در سوئد» است.
در این قسمت، ادعایی شاخ‌دار را بررسی می‌کنیم که می‌گوید بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر جمعیت افغانستانی در ایران زندگی می‌کند. توضیح می‌دهیم که چرا چنین چیزی با واقعیت فاصله زیادی دارد.
همچنین درباره ادعایی که در برخی شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که می‌گوید ویکی‌لیکس به تازگی اسنادی درباره محمدرضاشاه منتشر کرده صحبت می‌کنیم و در پایان نیز بررسی می‌کنیم وضعیت زنان قاضی در ایران چگونه است.
00:03:47 جمعیت افغانس…
playlist_add
Jun 1, 2023
اژدهاگردانی با مصونیت دیپلماتیک
قسمت ۱۱۴ پادکست فکت‌نامه، سوژه‌های متنوعی دارد؛ از خبرهای روز سیاسی و اقتصادی تا تئوری‌های توطئه و عکس و فیلم‌های نادرست شبکه‌های اجتماعی.
ابتدا کمی درباره مستند جدیدمان صحبت می‌کنیم که درباره ژنوم ایرانی است و بعد از آن به سوژه‌های مصونیت دیپلماتیک اسدالله اسدی در اروپا و ربات جراحی سینا می‌پردازیم.
در ادامه از انتشار یک ویدیوی قدیمی از پاکستان به عنوان شلیک طالبان به سربازان ایرانی می‌گوییم و ادعایی نادرست از سازمان مجاهدین خلق را بررسی می‌کنیم.
ممنوعيت اژدهاگردانی در خیابان‌ها، ادعای زاغه‌نشینی در پاریس، رابطه فولکس واگن با صلیب شک…
playlist_add
May 25, 2023
انتخابات رفاقتی
قسمت ۱۱۳ پادکست فکت‌نامه با سوژه‌ای مربوط به پرونده «خانه اصفهان» آغاز می‌شود؛ ادامه انتشار خبرهای نادرست درباره متهمان این پرونده و این اتهام شاخ‌دار که آنها عضو حزب کومله کردستان بوده‌اند.
همچنین درباره سهم دانش‌آموزان مدارس دولتی از رتبه‌های برتر کنکور صحبت می‌کنیم و بعد از آن هم به سراغ آمارهای مربوط به بارندگی و مصرف آب در ایران می‌رویم.
در پایان هم ادعای شاخ‌دار غلامعلی حدادعادل درباره رقابتی بودن انتخابات مجلس شورای اسلامی سال ۹۸ را بررسی می‌کنیم.
00:05:33 ادعای شاخ‌دار سایت‌های خبری درباره ارتباط اعضای کومله با پرونده خانه اصفهان…
playlist_add
May 18, 2023
پرونده «خانه اصفهان»
سوژه اصلی قسمت ۱۱۲ پادکست فکت‌نامه، پرونده‌ای است که با نام «خانه اصفهان» شهرت پیدا کرده است. قوه قضاییه حکم نهایی اعدام سه متهم این پرونده را صادر کرده اما ابهام‌ها و تناقض‌های زیادی در این پرونده وجود دارد. این ابهام‌ها را مرور می‌کنیم و توضیح می‌دهیم مجموعه آنچه در این باره منتشر شده چیست.
در ادامه سوژه‌هایی چون گردشگران و حجاب اجباری، نقل قول جعلی از تولستوی درباره حجاب، ادعای نادرست درباره مرگ‌بار بودن واکسن اچ‌پی‌وی را بررسی می‌کنیم و به سراغ سوژه زمستان سخت و مقاله‌ای می‌رویم که در اکونومیست منتشر شده است.
سه فکت‌چک اینترنتی هم دا…
playlist_add
May 11, 2023
حجاب در فیلیپین
این هفته در قسمت ۱۱۱ پادکست فکت‌نامه، سوژه‌هایی را بررسی کردهایم که هر کدام داستانی دارند. داستان اول درباره ادعایی نادرست مربوط به نیلوفر آقایی است؛ زنی که چشم خود را در اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ از دست داده و شایعه‌ای نادرست که می‌گوید چشم او سالم است. همچنین درباره اظهارنظر دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره وضعیت حجاب در فیلیپین صحبت می‌کنیم و بعد از آن هم ویدیویی را بررسی می‌کنیم از آلمان که در آن یک کودک در حال جدا شدن از خانواده‌ای مسلمان است.
ادعای نادرست مربوط به تجاوز به جسد دختران جوان در پاکستان، ماجرای واگذاری جزایر یونان به خارجی…
playlist_add
May 4, 2023
ناصرالدین‌شاه و ایده اسرائیل
این هفته در قسمت ۱۱۰ پادکست فکت‌نامه، ماجرای پیشنهاد ناصرالدین شاه برای تاسیس یک کشور یهودی را تعریف می‌کنیم؛ داستان سفر سلطان صاحبقران به فرانسه و دیداری که با یکی از اعضای خانواده روتشیلد، از مشهورترین خانواده‌های یهودی داشت.
همچنین درباره جزئیات عملیات طبس (عملیات برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در ایران)، مقایسه ویدئوهای اعتراض در سخنرانی مکرون و خامنه‌ای، آمارهای زایمان زنان افغانستانی در بیمارستان‌های تهران، آمارهای تحصیل کودکان در ایران صحبت می‌کنیم.
در ادامه هم ادعای ممکن نبودن پرواز هواپیماها بر فراز شهر مکه، سیستم اعتبار اجتما…
playlist_add
Apr 27, 2023
رفراندوم
این هفته در قسمت ۱۰۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا درباره قدیمی‌بودن عکس‌هایی صحبت می‌کنیم که به عنوان عکس‌های نماز عید فطر امسال منتشر شدند؛ ادعایی که می‌گوید اینها نشانه «رفراندوم» به نفع جمهوری اسلامی است. در ادامه، جزئیات بیشتری درباره ادعای «برگزار نشدن رفراندوم برای مسائل مختلف» را بررسی می‌کنیم.
مروری بر درگیری منجر به جان‌باختن یک زن در باغ شازده کرمان، ادعایی درباره تاریخچه شلیک به هواپیماهای مسافربری، ادعایی درباره مهاجرت معکوس از اسرائیل، سوال‌هایی درباره رویت هلال ماه قمری و همچنین فکت‌چک‌هایی درباره آمارهای اشتغال، ادعای ن…
playlist_add
Apr 20, 2023
ارشاد هوشمند؟
موضوع اصلی این قسمت از پادکست فکت‌نامه، بررسی ادعاهای اغراق‌آمیز درباره نقش هوش مصنوعی در طرح عفاف و حجاب است. به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا واقعا پلیس ایران می‌تواند پوشش زنان را با کمک دوربین‌های هوشمند کنترل کند؟
در این قسمت همچنین درباره سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره رفراندوم در دنیا، آمارهای زاد و ولد در اسرائیل، تاریخچه تحریم‌های آمریکا، سرمایه‌گذاری ایران در صنعت هسته‌ای فرانسه، فرمان اجرایی دولت آمریکا برای جمع‌آوری طلا و همچنین چند عکس و ویدئو صحبت می‌کنیم.
00:04:28 رهبر جمهوری اسلامی و رفراندوم
00:12:12 ادعای اغراق‌آمیز نقش هوش م…
playlist_add
Apr 13, 2023
تئوری توطئه فرود بر ماه
این هفته در پادکست فکت‌نامه سوژه‌های مختلفی را مرور و فکت‌چک می‌کنیم؛ از موضوع حجاب اجباری که یکی از مهم‌ترین مسائل امروز ایران است تا محتواهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند و همچنین چند فکت‌چک که هر کدام مربوط به یکی از آمارهای ایران است.
موضوع اصلی این هفته هم، بررسی تئوری توطئه فرود انسان بر ماه است؛ یک تئوری توطئه قدیمی که به تازگی در سایت خبرگزاری فارس هم بازتاب داشته و ما هم تلاش کردیم به ۱۷ ابهامی که این مطلب بیان کرده، پاسخ دهیم.
در پایان هم به چند کامنت و نظر مخاطبان فکت‌نامه پاسخ می‌دهیم.
00:02:3 0 آمار حجاب در ایران
00:10:20 حجاب د…
playlist_add
Apr 6, 2023
تئوری توطئه «کِمترِیل»
این هفته در قسمت جدید پادکست فکت‌نامه سوژه‌های متنوعی را مرور می‌کنیم که در هفته گذشته در سایت به آنها پرداخته‌ایم.
ابتدا درباره مستند جدیدی صحبت می‌کنیم که فکت‌نامه تولید کرده و نام آن «روایت‌های موازی» است؛ مستندی مربوط به اعتراض‌های نیمه دوم سال ۱۴۰۱ در ایران و توضیح این موضوع که منابع خبری نزدیک به حکومت به همراه مسئولان چگونه با انکار واقعیت‌ها در مواردی چون برخورد با معترضان و کشتار آنها، تلاش کردند روایت‌هایی موازی را تولید کنند.
نخستین فکت‌چک این قسمت درباره بخشی از یک برنامه تلویزیونی است که در آن یک حافظ قرآن، کاری شبیه به فعالی…
playlist_add
Mar 30, 2023
فکت‌نامه در ۱۴۰۱
قسمت ۱۰۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، یک قسمت ویژه است؛ سالگرد تولد سایت فکت‌نامه که فعالیت خود را از سال ۱۳۹۶ آغاز کرد و البته سالگرد سومین سال فعالیت «پادکست» فکت‌نامه.
در این قسمت همه چیز از همان ثانیه اول، ویژه است؛ موسیقی جدید پادکست را باربد بیات، آهنگساز ایرانی برای پادکست فکت‌نامه ساخته و در طول پادکست نیز می‌توانید قطعه‌های جدید آن را بشنوید.
این قسمت را با مرور اعداد و ارقام آمارهای مربوط به فکت‌نامه شروع می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چند فکت‌چک منتشر کردهایم، چه کسانی را بیشتر از همه فکت‌چک کردهایم و بعد به سراغ آمارهای شبکه‌های اج…
playlist_add
Mar 23, 2023
آنجلینا جولی و سرقت ژن ایرانی
این قسمت از پادکست فکت‌نامه را با بررسی پیام نوروزی رهبر جمهوری اسلامی ایران شروع می‌کنیم. او در این پیام به موضوع «بررسی گفته‌های نادرست مسئولان» اشاره کرد. توضیح دادیم که اهمیت فکت‌چکینگ چیست و چرا اعتبارسنجی گفته‌ها تا این اندازه در نگاه مسئولان جمهوری اسلامی مهم است.
همچنین سه گفته او درباره مشارکت‌نکردن ایران در جنگ اوکراین، کرونا و همچنین صادرات غیرنفتی را هم بررسی می‌کنیم.
یک فکت‌چک مربوط به گزارش مسمومیت دانش‌آموزان در ایران داریم و ادعای شاخ‌دار جمع‌آوری ژن ایرانی توسط آنجلینا جولی و همچنین ادعای انسیه خزعلی درباره زنان ایران و…
playlist_add
Mar 16, 2023
نه نیتروژن، نه بمبچه
این هفته در پادکست فکت‌نامه، باز هم درباره موضوع «گزارش مسمومیت‌های سریالی» صحبت می‌کنیم و از دو فکت‌چکی می‌گوییم که در هفته گذشته درباره آن نوشته‌ایم.
ابتدا به سراغ بررسی ابهام‌ها و تناقض‌های یک اعتراف تلویزیونی پر ابهام می‌رویم که ادعا می‌کند مربوط به مسمومیت سریالی دانش‌آموزان در لارستان است.
در ادامه نیز درباره عکسی توضیح می‌دهیم که قدیمی است اما بسیاری در شبکه‌های اجتماعی آن را به عنوان بمبچه‌‌های سپاه پاسداران معرفی کرده و ادعا می‌کنند عامل مسمومیت دانش‌آموزان است.
فکت‌چک مربوط به روز درختکاری رهبر جمهوری اسلامی، ویدئوی ادعا…
playlist_add
Mar 9, 2023
«مسمومیت‌های سریالی»
گزارش‌هایی که از مسمومیت‌های سریالی در مدارس ایران منتشر شده، سوژه اصلی قسمت ۱۰۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه است.
ابتدا توضیح می‌دهیم که فکت‌چکینگ این موضوع چه دشواری‌هایی دارد و بعد به سراغ ادعاهای نادرست و گمراه‌کننده‌ای می‌رویم که مسئولان در موارد مختلف درباره منشا این اتفاقات گفته‌اند؛ گاز ان۲، گاز فلفل و یک تانکر حاوی سوخت «نفتا».
همچنین مرور می‌کنیم که چه چیزهایی درباره پرونده مرگ دختری به نام فاطمه رضایی در قم می‌دانیم که برخی می‌گویند بر اثر مسمومیت بوده اما خانواده‌اش ارتباط با این موضوع را تکذیب می‌کنن.
فکت‌چکی درباره حمله نواب…
playlist_add
Mar 2, 2023
دولتِ خبرهای نادرست
این هفته در قسمت ۱۰۱ پادکست فکت‌نامه ابتدا توضیح می‌دهیم که کار بررسی جمعیت تظاهرکنندگان در بروکسل به کجا رسید و بعد از آن هم یک فکت‌چک درباره صدای شلیک و انفجار در کرج را مرور می‌کنیم؛ اتفاقی که برخی می‌گویند جواب به یک حمله بوده و حکومت می‌گوید یک «مانور روتین» بوده.
دو ادعای وزیر امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی را فکت‌چک می‌کنیم که تکرار کرده بود کسی از معترضان در ایران کشته نشده و پلیس از سلاح جنگی استفاده نکرده است.
ادعای نادرست معاون وزیر علوم درباره دلیل اخراج و تعلیق گسترده اساتید دانشگاه‌ها هم دیگر موضوعی است که به آن پرداختیم.
چهارمی…
playlist_add
Feb 23, 2023
چون که صد آمد
صدمین قسمت پادکست فکت‌نامه را با یک مرور کوتاه شروع می‌کنیم؛ پخش صداهایی از قسمت‌های گذشته که در آنها فکت‌چک‌های مختلفی را مرور کردیم و البته گاهی خندیدیم و گاهی بغض کردیم.
بعد از این مقدمه در این باره توضیح می‌دهیم که چه تغییراتی را در فکت‌چک مربوط به تاثیر کوروش بر توماس جفرسون انجام داده‌ایم.
پیش از مرور فکت‌چک‌ها به جمعیت تظاهرات بروکسل اشاره می‌کنیم و درباره رکورد تورم در ایران صحبت می‌کنیم.
فکت‌چک دیگری که به آن اشاره می‌کنیم، خبر نادرستی است که ادعا می‌کند امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفته به رژیم چنج در ایران اعتقادی ندارد؛…
playlist_add
Feb 16, 2023
کوروش و جفرسون در ۲۲ بهمن
سوژه اصلی این هفته پادکست فکت‌نامه، راهپمایی‌هایی است که در ایران و در لس‌آنجلس در روز ۲۲ بهمن برگزار شده است. بررسی می‌کنیم که آیا عددهایی که رسانه‌های مختلف از این راهپیمایی‌ها منتشر کرده‌اند، چه قدر می‌تواند در عمل اتفاق افتاده باشد.
پیش از آن البته توضیح می‌دهیم که چرا به گفته ولیعهد پیشین ایران، رضا پهلوی، درباره نقش لوح کوروش در تهیه بیانیه استقلال ایالات متحده آمریکا نشان نیمه‌درست داده‌ایم.
مقایسه قدرت خرید، بی‌سوادی و ارزانی و گرانی اجناس در دوره پهلوی و جمهوری اسلامی نیز سه موضوعی است که به آنها می‌پردازیم.
در ادامه هم درباره ا…
playlist_add
Feb 9, 2023
اموال ”افسانه‌ای” شاه!
این هفته در پادکست فکت‌نامه، ابتدا سه کامنت را بررسی می‌کنیم؛ نظراتی که به ما کمک می‌کنند در ادامه، پادکست بهتری داشته باشیم.
بعد از این مقدمه به سراغ ادعای قوه قضاییه درباره وضعیت اعتصاب غذای فرهاد میثمی می‌رویم و بعد از آن از زلزله‌ای که در ایران، ترکیه و سوریه رخ‌داده صحبت می‌کنیم.
موضوع اصلی این قسمت اما، پرونده بررسی اموالی است که ادعا می‌شود محمدرضا شاه از ایران خارج کرده است؛ ادعایی که از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ تا کنون در کتاب‌های تاریخی، تاریخ شفاهی، مطبوعات و در سالهای اخیر در سایت‌های خبری به آن پرداخته شده و عددها میلیارد دلاری در…
playlist_add
Feb 2, 2023
کیف اینترنتی
این هفته در قسمت ۹۷ پادکست فکت‌نامه، موضوعات مختلفی را بررسی می‌کنیم که اولین موضوع، مربوط به آمارهای اشتغال در دولت ابراهیم رئیسی است.
در ادامه نگاهی می‌کنیم به این خبر نادرست که ادعا می‌کند رئیس‌جمهور آمریکا کیفی دارد که می‌تواند با زدن یک دکمه از آن، اینترنت جهانی را قطع کند.
کمی درباره شرایط قانونی قرار گرفتن یک گروه در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا صحبت می‌کنیم و در ادامه به سراغ موضوع خبرهای نادرستی می‌رویم که در خبر مربوط به «مصوبه شرایط خروج زنان از کشور» منتشر شده است.
تعداد سفارت‌خانه‌های کشورها در ایران، تعداد مهمان‌های کنفرا…
playlist_add
Jan 26, 2023
«زمستان سخت»
این هفته در قسمت ۹۶ پادکست فکت‌نامه فکت‌چک‌ها و سوژه‌های مختلفی را بررسی می‌کنیم و یکی از مهم‌ترین سوژه‌ها، «زمستان سخت اروپا»ست؛ عبارتی که ماه‌هاست از زبان مسئولان جمهوری اسلامی شنیده می‌شود. در این قسمت نگاهی می‌کنیم به آمارها و فکت‌هایی که نشان میدهد وضعیت واردات و مصرف گاز طبیعی در اروپا چگونه است.
در ادامه درباره ناوهای سهند و سبلان صحبت می‌کنیم و به شایعه‌ای می‌پردازیم که در مورد استخدام خلبان‌های واکسن‌نزده منتشر شده است.
مروری بر گل‌های ملی علی دایی، رتبه زنان ایرانی در امید به زندگی و همچنین خبر نادرست حجاب اجباری در آمریک…
playlist_add
Jan 19, 2023
آبسوزها
این هفته در پادکست فکت‌نامه، ابتدا درباره مستندی صحبت می‌کنیم که در فکت‌نامه ساخته‌ایم و موضوع آن، نقش ایران در ارسال پهپاد به روسیه و کمک به این کشور در جنگ اوکراین است.
در ادامه به سراغ ریشه شعار زن، زندگی، آزادی می‌رویم و نگاهی می‌کنیم به وضعیت آزادی‌های زنان در حکومت پهلوی. همچنین درباره کسری بودجه امسال ایران صحبت می‌کنیم.
خودروی آبسوز، سوژه دیگری است که به سراغش می‌رویم؛ «اختراعی» که پایه و اساس علمی ندارد. بررسی می‌کنیم که چرا برخی حکومت‌ها تمایل دارند از «دستاوردهایی» صحبت کنند که شبه‌علم است.
درباره تحریم اینترنت ایران و همچنین م…
playlist_add
Jan 12, 2023
«شایعه ترور»
شایعه ترور قاضی ابوالقاسم صلواتی در روزهای گذشته، یکی از اصلی‌ترین جریان‌های خبری نادرست در شبکه‌های اجتماعی است. در این اپیزود توضیح می‌دهیم که این خبر، چه زمینه‌هایی داشته، از کجا شروع شده و چه کاربرانی در شبکه‌های اجتماعی به آن پرداخته‌اند.
همچنین درباره ادعای وزیر علوم دولت رئیسی صحبت می‌کنیم که گفته بود در اعتراض‌های این چند ماه، خون از دماغ دانشجویان نیامده است. توضیح می‌دهیم که چرا این ادعا شاخ‌دار است.
در ادامه ادعای نادرست درباره بهره‌برداری از آب ژرف را بررسی می‌کنیم و درباره دریافت اینترنت استارلینک روی موبایل صحبت می‌کنیم…
playlist_add
Jan 7, 2023
۷۲ ساعت و ۴۸ دقیقه پنهان‌کاری
این اپیزود ویژه در سومین سالگرد شلیک موشک‌های پدافند سپاه به هواپیمای شماره ۷۵۲ اوکراین منتشر می‌شود؛ گاهشمار سرنگونی هواپیمایی که زمان سقوط تا قبول مسئولیت آن، ۷۲ ساعت و ۴۸ دقیقه بود.
این گاهشمار را پیشتر در انتهای اپیزود ۴۱ پادکست فکت‌نامه منتشر کرده بودیم و امسال همزمان با سالگرد سرنگونی، آن را به صورت جداگانه و در قالب یک اپیزود ویژه منتشر می‌کنیم.
گاهشمار وقایع سقوط هواپیمای اوکراینی (از لحظه سقوط تا قبول مسئولیت)
playlist_add
Jan 5, 2023
تبلیغات خودجوش!
این هفته در پادکست فکت‌نامه، ادعای علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را درباره سالگرد قاسم سلیمانی بررسی می‌کنیم. توضیح می‌دهیم که چرا برخلاف گفته او درباره «خودجوش» بودن و «نبودن تبلیغات»، سالگرد مراسم قاسم سلیمانی در سطوح مختلف نظام تبلیغ شده است. هشتگ «جانفدا» دیگر موضوعی است که به آن می‌پردازیم؛ هشتگی که ادعا می‌شود داغ‌ترین کلیدواژه جهان بوده است. نشان می‌دهیم که چرا چنین چیزی درست نیست.
در ادامه به سراغ ادعای حسین طائب، مشاور فرمانده سپاه می‌رویم که ادعا می‌کند کشورهای به قول او پیشرفته، «بارها» سعی در مخفی‌کاری در شلیک پدافند به ه…
playlist_add
Dec 29, 2022
مکتب‌خانه
این هفته در پادکست فکت‌نامه برخلاف بیشتر اپیزودها که فکت‌چک‌های هفته را مرور می‌کنیم، به سراغ یکی از پروژه‌های فکت‌نامه به نام «مکتب‌خانه» رفته‌ایم. انیمیشن‌های مکتب‌خانه مجموعه‌ای از مفاهیم و ابزارها را معرفی می‌کنند که همه می‌توانند با استفاده از آنها، توان بیشتری برای مواجه شدن با خبرها را داشته باشند.
در این قسمت، این مفاهیم را توضیح می‌دهیم:
* حباب اطلاعاتی
* گمراهی به دست گوگل
* استفاده از سایت‌های خارجی برای گمراهی
* تبلیغات سیاسی
* منافع مادی در انتشار خبرهای نادرست
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد، سردبیر سایت فکت‌نامه…
playlist_add
Dec 22, 2022
ادعای بمب‌گذاری در شیراز
این هفته در پادکست هفتگی فکت‌نامه به سراغ ابهام‌هایی درباره ادعای بمب‌گذاری در شیراز می‌رویم؛ ادعایی که منجر به دستگیری پنج ورزشکار شده است. توضیح می‌دهیم که چرا درباره مکان و نحوه بمب‌گذاری، تناقض‌ها و ایرادهای مختلفی به چشم می‌خورد.
سه فکت‌چک درباره وضعیت حقوق زنان در آمریکا داریم و در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم که: «آیا برداشت گسترده پول از بانک‌ها اقتصاد ایران را مختل می‌کند؟»
در پایان نیز توضیح می‌دهیم که چرا ادعای تکراری رهبر جمهوری اسلامی درباره تشکیل داعش به دست آمریکا، ادعایی نادرست است.
00:01:29 آیا شب ۴ آبان در شیراز بمب‌گذار…
playlist_add
Dec 15, 2022
آغاز اعدام‌ها
اعدام دو نفر از افرادی که پس از شروع اعتراض‌های اخیر دستگیر شدهاند، آغاز شده است و مقامات ایران می‌گویند، اتهام آنها محاربه بوده است.
ما نیز در پادکست این هفته، ابتدا ادعای نادرست عبدالله گنجی را درباره اینکه در ایران به کودک ۱۵ ساله محارب گفته نمی‌شود بررسی می‌کنیم و بعد به سراغ هفت ابهام و ایراد حقوقی به روند محاکمه متهمان پرونده روح‌الله عجمیان می‌رویم؛ یک بسیجی که در جریان درگیری‌های اخیر کشته شده است` .
ادعای شاخ‌دار دریادار تنگسیری درباره تلفات ایران در جنگ نفتکش‌ها، ارتباط فرزند انسیه خزعلی با شرکت وی‌پی‌ان در کانادا، ادعای ابراه…
playlist_add
Dec 8, 2022
گشت ارشاد، نشر گمراهی
این هفته در پادکست فکت‌نامه درباره خبری صحبت کنیم که با تیتر نادرست «گشت ارشاد تعطیل شد» هم در رسانه‌های ایرانی و هم در رسانه‌های دیگر کشورها منتشر شد. توضیح می‌دهیم که منبع این خبر چه بود و چگونه یک اظهارنظر در قم، زمینه بازتاب جهانی خبری نادرست شد.
در ادامه از تجارت پرسود وی‌پی‌ان در ایران می‌گوییم و توضیح می‌دهیم که چرا این ادعا که نیروهای امنیتی و انتظامی در ایران از ماده مخدر کاپتاگون استفاده می‌کنند، ادعایی بی‌اساس است.
ادعای شاخ‌دار هزینه ۵۵ هزار میلیارد دلاری رسانه‌ای آمریکا در حمایت از معترضان، ادعای شاخ‌دار رتبه اول ایران در شاخ…
playlist_add
Dec 1, 2022
روایت‌های موازی
این هفته در پادکست فکت‌نامه، رشته‌توییتی را بررسی می‌کنیم که یک مستندساز طرفدار حکومت ایران نوشته است؛ رشته‌توییتی درباره نحوه کشته‌شدن کیان پیرفلک، کودک ۱۰ ساله اهل ایذه. توضیح می‌دهیم که چرا این رشته‌توییت، قابل استناد نیست و چه ابهام‌هایی درباره روایت آن وجود دارد. در ادامه نیز بررسی می‌کنیم که در هفته‌های گذشته، چگونه روایت‌های موازی درباره نحوه کشته‌شدن جان‌باختگان در ایران منتشر شد.
نقل‌قول‌هایی درباره پوشش زنان اروپایی و همچنین نقل قولی از سفیر عربستان درباره توصیه محمدرضا شاه درباره دامن کوتاه هم، بخش دیگری از فکت‌چک‌های ای…
playlist_add
Nov 24, 2022
دود سبزرنگ در جوانرود
این هفته در پادکست هفتگی فکت‌نامه به سراغ ویدیوها و شواهدی می‌رویم که از جوانرود منتشر شدهاند؛ تصاویری که در آنها دود سبزرنگ وجود دارد و این سوال را به وجود می‌آورد که این دود می‌تواند ناشی از چه موادی باشد. ابتدا توضیح می‌دهیم که چگونه اشتباه فکت‌نامه در یک توییت باعث انتشار باوری نادرست شد و در ادامه توضیح می‌دهیم که این دود می‌تواند از چه چیزهایی باشد.
در ادامه پادکست این هفته، ویدیوهای مربوط به درگیری‌های خوزستان را مرور می‌کنیم و کمی از ادامه خبرها و ادعاهای نادرست درباره شرکت ابرآروان می‌گوییم.
توده گاز متان در جنوب تهران و بررسی عم…
playlist_add
Nov 17, 2022
تحریم ابرآروان
در این قسمت از پادکست فکت‌نامه ابتدا به سراغ سوژه‌ای می‌رویم که هفته‌هاست درباره آن صحبت می‌کنیم؛ روایت مقامات جمهوری اسلامی درباره نحوه برخورد و کشته‌شدن معترضان. ابتدا ادعای شاخ‌دار استفاده‌نکردن از تیر جنگی علیه معترضان را بررسی می‌کنیم و در ادامه فکت‌هایی را درباره کشته‌شدن مهدی حضرتی در خرمدشت کرج و خدانور لجه‌ای در زاهدان مرور خواهیم کرد.
تحریم ابرآروان، دیگر سوژه اصلی این قسمت است و به غیر از آن فکت‌چک‌هایی را درباره راهپیمایی ۱۳ آبان، رفراندوم جمهوری اسلامی، نامه نمایندگان درباره برخورد با معترضان و شایعه تعطیلی مرکز اسلامی ه…
playlist_add
Nov 10, 2022
گشت ارشاد و ون‌هایش
این هفته پادکست فکت‌نامه را با ادعایی شاخ‌دار درباره تعداد ون‌های گشت ارشاد تهران آغاز می‌کنیم و از دلیل شادی‌نکردن بازیکنان استقلال بعد از دریافت سوپرجام می‌گوییم.
بررسی واقعی‌بودن ویدئوی زلینسکی و پهپاد ایرانی، سهم اینستاگرام از تجارت الکترونیک ایران و آمارهای مربوط به اشتغال هم، دیگر موضوعاتی است که در قسمت ۸۵ از پادکست فکت‌نامه به آن پرداخته‌ایم.
00:01:45 تعداد ون‌های گشت ارشاد
00:16:52 نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی در گشت ارشاد
00:20:36 خوشحالی‌نکردن بازیکنان استقلال
00:24:21 زلینسکی و پهپاد
00:29:03 سهم اینستاگرام از تجارت الکترونیک در ایران
00:35:3…
playlist_add
Nov 3, 2022
پلیس یا پلیس‌نما؟
قسمت ۸۴ پادکست فکت‌نامه نیز همچون چند قسمت گذشته، به وقایع این روزهای ایران می‌پردازد؛ اعتراض‌های سراسری مردم در پی کشته‌شدن مهسا امینی در تهران و خبرهایی که مربوط به هفته‌های پس از آن است.
ابتدا کمی درباره جزئیات بیشتر تیراندازی در شاهچراغ و بیانیه‌های داعش صحبت می‌کنیم و بعد از آن به سراغ سوژه اصلی این قسمت یعنی استفاده نهادهای رسمی و رسانه‌های نزدیک به حکومت از عبارت‌هایی چون «پلیس‌نما» و «کشته‌سازی» می‌رویم؛ تلاش برای انکار اینکه یگان ویژه به معترضان شلیک می‌کند و اموال آنها را در خیابان از بین می‌برد.
در ادامه فکت‌چک‌های کوتاهی ر…
playlist_add
Oct 27, 2022
روزهای پرالتهاب؛ از اوین تا شاهچراغ
قسمت هشتاد و سوم پادکست هفتگی فکت‌نامه نیز مانند چند قسمت قبلی، متاثر از روزهای پرالتهاب در ایران است.
ابتدا کمی درباره حمله مسلحانه شاهچراغ و همچنین آتش‌سوزی و درگیری‌ها در زندان اوین صحبت می‌کنیم و بعد از آن به سراغ ادعاهای خبرگزاری فارس درباره راهپیمایی ۲۲ اکتبر در برلین خواهیم رفت.
خبرهای نادرست درباره ربودن علی دایی در سقز، اعتراض‌های دانش‌آموزان در ایران، خبرهای نادرستی که به سنتکام درباره اعتراض‌های ایران نسبت داده می‌شود و همچنین موضوع فروش پهپادهای ایرانی به روسیه، دیگر موضوعاتی هستند که در این قسمت آنها رو بررسی خواهیم کرد و بیش…
playlist_add
Oct 20, 2022
فیک‌های ساختگی!
مثل این چند هفته بیشتر سوژه‌های این اپیزود پادکست فکت‌نامه هم مربوط به اعتراض‌های سراسری در ایران است.
ابتدا کمی درباره یکی از روش‌های پخش دیس‌اینفورمیشن صحبت کردیم که توسط روسیه زیاد استفاده می‌شود و اخیرا در ایران هم دیده شده است. منسوب کردن اطلاعات نادرست و گاف‌های ساختگی به طرف مقابل یکی از شیوه‌های پخش دیس‌اینفورمیشن روسیه است که اخیرا موارد مشابه آن را در ایران هم می‌بینیم. جعل زیرنویس تلویزیون ایران اینترنشنال و تیتر ساختگی به نقل از بی‌بی‌سی فارسی که توسط مدیر روزنامه همشهری منتشر شد نمونه‌هایی از این تکنیک است.
بعد از آن درب…
playlist_add
Oct 13, 2022
خطرات دیس‌اینفورمیشن
این هفته هم در پادکست فکت‌نامه، به سراغ موضوعاتی می‌رویم که همه آنها به نوعی مربوط به اعتراض‌های سراسری در ایران است.
ابتدا کمی درباره دیس‌اینفورمیشن و روش‌های پخش آن صحبت می‌کنیم. یکی از این راه‌ها تولید سناریوهای موازی و جایگزین درباره یک واقعه است. به همین بهانه ماجرای نیکا شاکرمی را توضیح می‌دهیم. دختر جوانی که ابهام‌ها درباره مرگش در هفته گذشته بسیار خبرساز شد. در این قسمت برخی از روایت‌های متعدد و بعضا متناقض منابع حکومتی را مرور می‌کنیم; از صدا و سیما و تسنیم تا روایت یک فعال سیاسی.
بعد از آن به سراغ ویدیویی از خبرگزاری فارس می‌رویم ک…
playlist_add
Oct 6, 2022
ادامه اعتراضات در ایران
این هفته در پادکست فکت‌نامه، به سراغ سوژه‌هایی می‌رویم که همه آنها به نوعی مربوط به اعتراض‌های سراسری در ایران است.
ابتدا از استارلینک می‌گوییم و توضیح می‌دهیم که اینترنت ماهواره‌ای این شرکت چگونه کار می‌کند و چه موانع فنی و قانونی‌ای بر سر راه استفاده از آن در ایران وجود دارد. در ادامه هم کمی درباره اتحادیه بین‌المللی مخابرات و وضعیت عضویت ایران در ایران صحبت می‌کنیم.
فکت‌چک‌های دیگری که در این قسمت به آنها می‌پردازیم، به نوعی مربوط به تصاویری هستند که این روزها در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند؛ ویدئوهایی که قدیمی هستند، عکس‌های جعل…
playlist_add
Sep 29, 2022
اعتراضات سراسری
این هفته در پادکست فکت‌نامه، از اعتراضات ایران می‌گوییم و در ابتدا توضیح می‌دهیم که چرا در این روزها که صدها و خبر و ادعا منتشر می‌شود، اهمیت درستی‌سنجی و همچنین نشر خبرهای درست، بیشتر از همیشه است.
از ادعای شاخ‌دار ابراهیم رئیسی درباره وضعیت مردم‌سالاری در ایران می‌گوییم و دو پرونده مهم این هفته را مرور می‌کنیم؛ پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک و همچنین پرونده حدیث نجفی، دختر جوانی که در کرج جان خود را بر اثر شلیک ماموران از دست داده است.
در ادامه به سراغ اسناد مربوط به حضور آمبولانس در خدمت ماموران می‌رویم و از ادعای نادرستی می‌گویی…
playlist_add
Sep 22, 2022
مهسا امینی
این هفته در پادکست فکت‌نامه، از مهسا امینی صحبت می‌کنیم؛ زن جوان ۲۲ سالهای که ماموران گشت ارشاد او را در تهران دستگیر کردند و ساعاتی بعد در حالی که در بازداشت بود، به کما رفت و سه روز بعد جان خود را از دست داد.
ابتدا بررسی می‌کنیم که چرا ادعای نیروی انتظامی مبنی بر «مرگ ناگهانی» او، قابل استناد نیست و باید در آن تردید کرد.
در ادامه، توضیح می‌دهیم که چرا ادعای فرمانده انتظامی تهران بزرگ مبنی بر اینکه لباس مهسا امینی بعد از بازداشت تغییر کرده است، ادعایی شاخ‌دار است.
فکت‌چک دیگری که به آن می‌پردازیم، ادعای شاخ‌دار ابراهیم رئیسی درباره «خودجوش»…
playlist_add
Sep 15, 2022
ملکه الیزابت
سوژه اصلی قسمت ۷۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ملکه الیزابت و خاندان سلطنتی بریتانیاست. ابتدا کمی درباره اختیارات قانونی پادشاهی در بریتانیا صحبت می‌کنیم و در ادامه توضیح می‌دهیم که چرا شایعه نسبت خونی بین ملکه الیزابت و پیامبر اسلام، شایعه‌ای نادرست است.
فکت‌چک‌هایی درباره یک ویدیو که به اشتباه منسوب به ملکه الیزابت شده و ماجرای تعلیق یک گزارشگر رادیویی به خاطر انتقاد به سوگواری برای ملکه هم دو فکت‌چک دیگر این هفته‌اند.
در این قسمت به غیر از ماجراهای مربوط به درگذشت ملکه بریتانیا، درباره تعداد شرکت‌کنندگان در مراسم اربعین امسال، نامه‌ای که ر…
playlist_add
Sep 8, 2022
پادمان‌ها و ابهام‌ها
موضوع اصلی قسمت ۷۶ پادکست فکت‌نامه، «پادمان‌ها» و نگاهی به اصلی‌ترین ابهام‌هایی است که درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود دارد؛ قرارگاه‌ها و سایت‌هایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید در آنها نشانه‌هایی از فعالیت‌های غیرقانونی وجود دارد و ایران هم همواره وجود این فعالیت‌ها را تکذیب کرده است.
گزارش‌های گمراه‌کننده و نادرست ابراهیم رئیسی و رسانه‌های دولتی درباره عملکرد دولت هم، بخش دیگری از پادکست فکت‌نامه است. ایجاد شغل، گسترش فیبر نوری، سرعت اینترنت و زیرساخت‌ها و تماشاگران سینما از جمله این آمارها هستند.
فکت‌چک‌هایی در…
playlist_add
Sep 1, 2022
خانواده پهلوی و مسئله جانشینی
قسمت ۷۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، مرور مهم‌ترین فکت‌چک‌هایی است که در هفته گذشته در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم.
در این قسمت ابتدا ادعاهای نادرست ابراهیم رئیسی را درباره وضعیت تورم در ایران بررسی می‌کنیم و پس از آن به سوژه‌ای می‌پردازیم که مربوط به مصاحبه فرح پهلوی، شهبانوی سابق ایران است؛ او در این مصاحبه گفته است اگر در ایران قانون مشروطه وجود داشت، ولایتعهدی بعد از پسرش، به نور پهلوی، نوه او می‌رسید؛ گفته‌ای که مطابق با متن قانون مشروطه نیست.
فکت‌چک‌هایی درباره ادعای پاک‌سازی چاکراها، ادعای نادرست درباره یک ویدئو که گفته می‌شود مربوط…
playlist_add
Aug 25, 2022
رژه پیامبران در خیابان‌های ایران
در قسمت هفتاد و چهارم پادکست هفتگی فکت‌نامه، مثل هر هفته، فکت‌چک‌ها و مقاله‌هایی را که در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم مرور می‌کنیم.
ابتدا توضیحی درباره پرونده فولاد مبارکه می‌دهیم و بعد به سراغ مساله فقر کودکان در شهر کلیولند آمریکا می‌رویم؛ موضوعی که در تلگرام فارسی به آن پرداخته شده بود.
فکت‌چک‌هایی درباره یک بروشور جعلی که ادعا می‌شود در بریتانیا برای تبلیغ پدوفیلیا منتشر شده و همچنین توضیحاتی درباره ماهواره خیام، دیگر سوژه‌های این هفته‌اند.
فرهاد هم در این قسمت ماجرای فکت‌چکی را تعریف می‌کند که درباره یک ویدئوی مناسبتی است؛ وید…
playlist_add
Aug 18, 2022
قمه‌زنی در حیاط سفارت انگلیس!؟
در قسمت هفتاد و سوم پادکست هفتگی فکت‌نامه، پیش از آنکه چند سوژه درستی‌سنجی روز را پیگیری کنیم، توضیح می‌دهیم که چگونه با انتشار عکس‌های هوایی از نقشه‌های مربوط به دهه ۴۰ شمسی، ابهام‌ها در زمینه تخریب منازل در روستای روشنکوه از بین رفت؛ نقشه‌هایی که نشان می‌داد در حدود شش دهه گذشته، تصرفی از سوی ساکنان بهایی این روستا انجام نشده و روستای آنها جزو مستثنائات به شمار می‌رود.
بعد از این توضیح، دو فکت‌چک قدیمی را مرور می‌کنیم؛ فکت‌چک‌هایی مربوط به ماه محرم که بحث درباره آنها دوباره در شبکه‌های اجتماعی داغ شده است. سوژه اول، مربوط به تاریخچه قمه…
playlist_add
Aug 11, 2022
تخریب در روشنکوه
این هفته در قسمت ۷۲ پادکست فکت‌نامه، ابتدا به سراغ پرونده تخریب خانه ساکنان بهایی روستای روشنکوه در مازندران می‌رویم؛ پرونده‌ای که چند ابهام مهم درباره آن وجود دارد. ما در فرایند بررسی این سوژه به عکس‌ها، سندها، مدارک قضایی، استشهادیه‌های محلی و نقشه‌هایی درباره این روستا برخوردیم که در پادکست، بیشتر درباره آنها صحبت می‌کنیم.
سوژه بعدی، ادعای نادرستی است که درباره جداسازی دختر و پسر در دانشگاه‌های دنیا مطرح شده است و این گفته که چنین کاری، باعث افزایش رشد میانگین نمرات بوده است.
فکت‌چک پایانی هم، نگاهی به یک نقل قول جعلی منسوب به آلفرد هیچ…
playlist_add
Aug 4, 2022
آمار تن‌فروشی در ایران
این هفته در قسمت ۷۱ پادکست فکت‌نامه سوژه‌های مختلفی را بررسی می‌کنیم؛ ابتدا به سراغ ادعای شاخ‌داری می‌رویم که در شبکه‌های اجتماعی پخش‌شده و می‌گوید در برزیل دولت به مردم اجازه داده زورگیرها را زیر بگیرند و بکشند.
در ایران، ابتدا به این ادعای نادرست می‌پردازیم که می‌گوید «در ایران گشت ارشاد نداریم» و سپس به سراغ آمارهایی می‌رویم که درباره پدیده تن‌فروشی در ایران وجود دارد؛ پدیده‌ای که یافتن اعداد دقیق درباره‌اش دشوار است و یکی از مسئولان ایران گفته در ایران به نسبت بقیه کشورها، صفر است.
در ادامه ماجراهای مربوط به عکس نوجوانی بدون حجاب مع…
playlist_add
Jul 28, 2022
جمعیت سه‌میلیونی غدیر؟!
این هفته در اپیزود شماره ۷۰ پادکست فکت‌نامه به این ادعای نادرست می‌پردازیم که از سوی مقامات رسمی ایران مطرح شده است: «سه میلیون نفر در گردهمایی غدیر شرکت کرده بودند». توضیح می‌دهیم که با چه ابزارها و راه‌ها و با چه سناریوهایی می‌توان حداکثر تعداد افرادی که از چهار راه پارک ولی تا چهار راه ولیعصر تهران جا می‌شوند را محاسبه کرد و چرا این عدد بسیار کمتر از «سه میلیون نفری» است که اعلام شده است.
فکت‌چک دیگری که مرور می‌کنیم هم رشته‌توییتی است که ادعا می‌کند زینب ابوطالبی، مجری تلویزیون دختر حمید ابوطالبی، دیپلمات ایرانی است و می‌گوید شخص دیگری ب…
playlist_add
Jul 21, 2022
مستند «خامنه‌ای و توطئه کرونا»
قسمت ۶۹ پادکست فکت‌نامه، نسخه صوتی مستندی است که چندی پیش با عنوان «خامنه‌ای و توطئه کرونا» منتشر شد. در این مستند که نتیجه ماه‌ها مطالعه و بررسی است، توضیح می‌دهیم که چگونه ذهنیت تئوری توطئه آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدای ورود کرونا به ایران، بر سرنوشت سلامت مردم تاثیر گذاشت و تحلیل‌ها و تئوری‌های او چگونه در ادامه باعث به وجود آمدن مشکلات جبران‌ناپذیر شد؛ از دستور برای جلوگیری از ورود واکسن فایزر و مدرنا تا تصمیم‌هایی که در زمینه واردات و تولید واکسن در ایران گرفته شد.
اما پیش از آنکه به این مستند بپردازیم، در ب…
playlist_add
Jul 14, 2022
حجاب اجباری
مساله حجاب اجباری، مهم‌ترین سوژه‌ای است که در قسمت ۶۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه به آن می‌پردازیم. ابتدا مروری می‌کنیم بر چند فکت‌چکی که در سالهای گذشته با این موضوع منتشر کردهایم و بعد هم سخنان سروش دباغ، پژوهشگر دین را فکت‌چک می‌کنیم که گفته بود حجاب اجباری، آرمان انقلاب نبوده و از سال ۱۳۶۲ در ایران تبدیل به قانون شده است. توضیح می‌دهیم که چرا این گفته، گمراه‌کننده است.
بررسی فکت‌هایی درباره تلسکوپ جیمز وب هم بخش دیگری از پادکست این هفته است.
یک فکت‌چک درباره وضعیت امنیت زنان در ایالات متحده و همین‌طور دو فکت‌چک درباره تورم در ایران و مصر…
playlist_add
Jul 7, 2022
باربی
اپیزود ۶۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه را با باربی آغاز می‌کنیم؛ عروسکی که حسن رحیم‌پور ازغدی در سخنرانی خود گفته است از سوی پنتاگون ساخته شده. توضیح می‌دهیم که چرا این گفته شاخ‌دار است و تاریخچه ساخت این عروسک را مرور خواهیم کرد.
دو فکت‌چک آمریکایی دیگر هم داریم که هر دو را موسی غضنفرآبادی، نماینده مجلس ایران گفته است؛ یکی درباره آمار فقرا در آمریکا و دیگری درباره آمار بی‌خانمان‌ها در این کشور.
فکت‌چک یک عکس از میرزارضای کرمانی، قاتل ناصرالدین شاه و یک ویدئو که به اشتباه ادعا می‌شود مربوط به کتک‌زدن زنان ایرانی در عراق است، فکت‌چک‌های تصویری ای…
playlist_add
Jun 30, 2022
گلوبال فکت در اسلو
بخش ابتدایی اپیزود ۶۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه، گزارش فرهاد از نهمین کنفرانس سالانه فکت‌چکرها در اسلوی نروژ است. او درباره مهم‌ترین اتفاق‌هایی صحبت می‌کند که در طول این کنفرانس چهار روزه مشاهده کرده است و کمی ما را با حال و هوای فکت‌چکینگ در دنیای امروز آشنا خواهد کرد.
کنفرانس تلویزیونی ابراهیم رئیسی و حاشیه‌های آن، چند فکت‌چک این هفته را به خود اختصاص داده است و مرور فکت‌چک‌هایی درباره یک «تونل اضافی» در جاده سرچم به اردبیل، پوشش سخنگوی وزیر امور خارجه روسیه در تهران، مقایسه قیمت خانه در تهران و لس‌آنجلس و البته فکت‌چکی درباره پرچم‌های رنگ…
playlist_add
Jun 23, 2022
ماجراهای رونالدو و اسرائیل
این هفته در اپیزود ۶۵ پادکست فکت‌نامه، به سراغ مجموعه‌ای از خبرهای نادرست درباره کریستیانو رونالدو و اسرائیل می‌رویم. خبرهای نادرستی که از منابع مختلفی تولید شدهاند اما صداوسیمای ایران، همه آنها را در این سال‌ها به عنوان حقایقی درباره این ستاره پرتغالی مطرح کرده است؛ از ادعای نادرست رد کردن درخواست بازیکن اسرائیلی برای تعویض لباس تا دست‌ندادن با نخست‌وزیر اسرائیل و خبر عکسی دست‌کاری شده که ادعا می‌کند رونالدو در آن از کودکان فلسطینی حمایت کرده است.
سوژه دیگری که این هفته در پادکست فکت‌نامه به آن اشاره می‌کنیم مربوط به حسین عبدالباقی، م…
playlist_add
Jun 16, 2022
نظامیان در سفارتخانه
این هفته در اپیزود ۶۴ پادکست فکت‌نامه پیش از مرور فکت‌چک‌هایی از دیگران، ابتدا به سراغ خودمان رفتیم و جمله‌ای را فکت‌چک کردیم که هفته گذشته درباره رابطه بانک پاسارگاد با ستاد اجرایی امام گفته بودیم. یکی از مخاطبان در توییتر از ما درباره منبع این حرف سوال کرده بود و ما هم با مطالعه بیشتر درباره موضوع، ابتدا توضیح دادیم این تصور که بین این دو نهاد رابطه‌ای وجود دارد از کجا آمده و بعد هم توضیح دادیم که چرا بهتر بود با احتیاط بیشتری در این باره صحبت کنیم.
سوژه دیگری که این هفته به آن پرداختیم، مساله حضور نظامیان در سفارت‌خانه‌ها بود که به بهانه انت…
playlist_add
Jun 9, 2022
معمای ابر آروان
شرکت رایانه‌ای ابر آروان که ارائه‌دهنده سرویس‌های ابری (Cloud) در ایران است، در ماه‌های گذشته یکی از سوژه‌های اصلی خبری در فضای مجازی بوده است؛ شرکتی که با اتهام همکاری در محدودسازی اینترنت روبروست و مسئولان این شرکت، این اتهام را رد می‌کنند. در این قسمت از پادکست فکت‌نامه، بررسی می‌کنیم که نقش ابر آروان در محدودیت اینترنت در ایران چیست و به طور کلی، فعالیت و خدماتی که این شرکت ارائه می‌کند در چه بخشی از حکمرانی فضای مجازی در ایران قرار دارد.
به جز این، از شایعه جیره‌بندی شدن مواد غذایی در اروپا و اینکه چرا این ادعا گمراه‌کننده است می‌گوییم.
و…
playlist_add
Jun 2, 2022
حامی مالی در قید حیات نیست
در این قسمت از پادکست فکت‌نامه، درباره موضوعات مختلفی صحبت می‌کنیم. ابتدا کمی درباره «وبینار آموزشی فکت‌نامه» که جمعه ۱۳ و ۲۰ خرداد برگزار می‌شود توضیح می‌دهیم و از متروپل آبادان و مستند جدید فکت‌نامه با نام «خامنه‌ای و توطئه کرونا» صحبت خواهیم کرد.
در ادامه به فکت‌چک بازی فوتبال ایران و کانادا، ویروس جعلی فان‌وکس و همچنین وضعیت امنیت غذایی در ایران خواهیم پرداخت و پس از آن به سراغ یکی از سوژه‌های مهم روز یعنی فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس» خواهیم رفت؛ فیلمی که روزنامه کیهان ادعا می‌کند حامی مالی صهیونیست دارد در حالی که این شخص چند سالی است ا…
playlist_add
May 26, 2022
ماجرای یک ویدیو در لرستان
این هفته در پادکست فکت‌نامه ابتدا درباره سوژه اصلی خبری این روزها، یعنی فاجعه فروریختن ساختمان متروپل در شهر آبادان صحبت می‌کنیم؛ اتفاقی که ده‌ها کشته‌وزخمی برجای گذاشت. اظهارنظرها، فیلم‌ها، عکس‌ها و خبرهایی که در این باره منتشر می‌شوند، مجموعه‌ای از ابهام‌ها را به وجود آورده‌اند. توضیح می‌دهیم که این ابهام‌ها چیست و چرا دسترسی نداشتن به اسناد و اطلاعات درباره مجوزهای ساخت این ساختمان، کار فکت‌چکینگ را برای ما دشوارتر می‌کند.
در ادامه به سراغ سوژه اصلی این قسمت یعنی ویدیویی می‌رویم که مربوط به درگیری پلیس با شهروندانی در لرستان است. ا…
playlist_add
May 19, 2022
گرانی
اعتراض‌ها در ایران همچنان ادامه دارد و ما هم در این اپیزود، به سراغ یکی از دلایل اصلی شروع آن یعنی «طرح اصلاح نظام پرداخت یارانه‌ای» رفته‌ایم؛ طرحی که در عمل باعث افزایش قابل توجه مواد غذایی اساسی در ایران شده است.
در این اپیزود، بررسی می‌کنیم که این گرانی‌ها مربوط به چه کالاهایی است، چه قدر می‌تواند زندگی را در ایران سخت کند و آیا اقشار کم‌درآمد می‌توانند با وجود یارانه‌هایی که دریافت می‌کنند، از پس افزایش قیمت‌ها برآیند یا نه.
به غیر از آن به سراغ یک ادعای نادرست درباره امارات متحده عربی رفتیم. برخی از کاربران هوادار دولت ایران اعلام کرده…
playlist_add
May 12, 2022
قصه تکراریِ پوشش دانشجویان
این هفته در پادکست فکت‌نامه، سوژه اصلی ما باز هم پوشش اجباری در ایران است. در این قسمت، فکت‌چکی را مرور می‌کنیم که درباره گزارشی است که از برنامه ۲۰:۳۰ صداوسیما پخش شده و در آن گفته می‌شود که قوانین پوشش، محدود به دانشگاه‌های ایران نیست و همه دانشجویان در کشورهای بیرون ایران نیز باید چنین قوانینی را رعایت کنند؛ ادعایی شاخ‌دار که بارها تکرار شده است.
موضوعات دیگری که به آنها می‌پردازیم:
00:00:29 کارگاه آنلاین فکت‌نامه و پوینتر با موضوع فکت‌چکینگ
00:04:14 ماجرای سفر خانواده قالیباف به ترکیه و ادامه حاشیه‌های آن
00:09:50 پوشش در دانشگاه‌های خارج از ایرا…
playlist_add
May 5, 2022
مورد عجیب نادر طالب‌زاده
اپیزود جدید پادکست فکت‌نامه، درباره نادر طالب‌زاده است؛ چهره مشهور و جنجالی که به تازگی درگذشت. او در زمانی که زنده بود یکی از مروجان تئوری توطئه در ایران بود و هنگامی که از دنیا رفت هم شایعه‌ها و تئوری‌های توطئه‌ای درباره خانواده، پیشینه و فعالیت‌هایش منتشر شد.
در این اپیزود ابتدا بیشتر با کارها و فعالیت‌های او آشنا می‌شویم و سپس به سراغ چند تئوری توطئه‌ای می‌رویم که طالب‌زاده آنها را مطرح کرد؛ از مسموم کردن آب زمزم در عربستان تا مجموعه اطلاعات گمراه‌کننده‌ای که در جریان حمله ایران به پایگاه عین‌الاسد در عراق مطرح کرد.
در ادامه نیز به سر…
playlist_add
Apr 28, 2022
اپیزود قالیباف
این هفته در پادکست فکت‌نامه به غیر از مرور دو فکت‌چک از قالیباف، کمی هم درباره پرونده سفر خانواده او به ترکیه صحبت می‌کنیم؛ سفری که اظهارنظرهای ضدونقیض درباره آن زیاد است اما منابع کمی برای درستی‌سنجی ابعاد مختلف آن وجود دارد. گفته‌های نادرست و غیرقابل اثبات قالیباف که به ترتیب درباره محدودیت نداشتن تحقیق‌وتفحص مجلس و همچنین سهم دولت از اقتصاد ایران است، باعث شد که نام این قسمت را «اپیزود قالیباف» بگذاریم.
در ادامه به ژاپن می‌رویم و از خبر گمراه‌کننده‌ای درباره ممنوعیت موی دم اسبی در ژاپن می‌گوییم. بعد از بررسی فکت‌چک‌هایی از یک انیمیشن د…
playlist_add
Apr 21, 2022
رئیسی و یک گواهی ابتدایی جعلی
این هفته در قسمت ۵۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا کمی درباره کامنت‌های دلگرم‌کننده شنوندگان صحبت می‌کنیم و بعد از آن به سراغ ماجرای یک مدرک جعلی می‌رویم که می‌گویند مربوط به گواهینامه تحصیلی ابراهیم رئیسی است. توضیح می‌دهیم که در چه فرایندی، این سند جعلی حتی از سوی روزنامه‌نگاران نیز بازنشر می‌شود.
در ادامه پادکست، سوژه تعداد افغانستانی‌ها در ایران را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چرا عدد ۸ میلیون نفر که از سوی روزنامه جمهوری اسلامی اعلام شده، عددی غیرواقعی است و ما به آن نشان «شاخ‌دار» داده‌ایم.
بعد از هفته‌ها، دوباره به سراغ سوژه‌ا…
playlist_add
Apr 14, 2022
شگفت‌انگیزان جام‌جمی
سوژه اصلی قسمت ۵۵ پادکست فکت‌نامه، مروری بر حضور کودکان و نوجوانان شگفت‌انگیز در صداوسیما و رسانه‌های رسمی ایران است؛ افرادی که اغلب نوجوانند با صفت‌هایی مثل «فرانخبه» یا «مخترع نابغه» معرفی می‌شوند و معمولا هم هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که ادعای شگفت‌انگیزبودن آنها را ثابت کند. بهانه این بحث هم برنامه تلویزیونی عصر جدید است که این بار ادعا کرده یک جوان ۲۱ ساله از طریق سلول‌های بنیادی مادرش، توانسته بینایی خود را به طور کامل به دست بیاورد؛ ادعایی که نادرست است.
اما به غیر از این سوژه، به سراغ رباتی می‌رویم که این روزها در اینستاگرام فارسی هم…
playlist_add
Apr 7, 2022
استادیوم مشهدی، آزمایشگاه اوکراینی
این هفته در قسمت جدید پادکست فکت‌نامه، هفت سوژه مختلف را که در روزهای گذشته فکت‌چک کردهایم، مرور خواهیم کرد. ابتدا به سراغ مادلین آلبرایت می‌رویم و باوری که می‌گوید او سال‌ها پیش از ایران به خاطر نقش‌داشتن در «کودتای ۲۸ مرداد» عذرخواهی کرده است.
سپس به بهانه اظهارات وزیر بهداشت ایران، آمارها و شاخص‌های کرونا در ایران را مرور می‌کنیم و در ادامه دو فکت‌چک ورزشی-سیاسی را بررسی خواهیم کرد. ابتدا از وضعیت اسرائیل در جذاب ورزشکاران دیگر کشورها خواهیم گفت و بعد هم ماجراهای تلخ استادیوم امام رضای مشهد را بازخوانی می‌کنیم؛ جایی که زنان باز هم اجاز…
playlist_add
Mar 31, 2022
فکت‌نامه در ۱۴۰۰
قسمت ۵۳ پادکست فکت‌نامه در روزی منتشر می‌شود که سه مناسبت دارد؛ روز جهانی درستی‌سنجی، پنجمین سالگرد تاسیس سایت فکت‌نامه و نخستین سالگرد شروع‌به‌کار پادکست فکت‌نامه.
به همین مناسبت، در این قسمت ابتدا مروری می‌کنیم به کارنامه فکت‌نامه از نگاه آمارها و بعد به سراغ کامنت‌ها و صداهایی می‌رویم که مخاطبان فکت‌نامه برای ما ارسال کرده‌اند. از همه کسانی که برای این قسمت ویژه، صدا فرستاده‌اند تشکر می‌کنیم.
در ادامه نامزدها و برندگان «شاخ‌دار سال»، «سورپرایز سال» و «پرزحمت‌ترین فکت‌چک سال» را به شما معرفی می‌کنیم. این قسمت یک جمع‌بندی و مرور ک…
playlist_add
Mar 24, 2022
سال‌ها و نام‌ها
در این قسمت از پادکست فکت‌نامه، به بهانه سال نو، به سراغ سوژه‌هایی رفتیم که درباره نام‌گذاری سال جدید و همچنین پیام‌های نوروزی رهبر و رئیس‌جمهور ایران است. ابتدا به ماجرای جنجالی نبود سفره هفت‌سین در پیام نوروزی رییس‌جمهور ایران پرداختیم و به این سوال پاسخ دادیم که رئیس‌جمهورهای ایران در چه سال‌هایی پیام نوروزی خود را کنار سفره هفت‌سین منتشر کرده‌اند. بعد هم به بهانه اشاره به آغاز قرن جدید در پیام نوروزی امسال و پارسال رهبر جمهوری اسلامی، به این سوال پاسخ دادیم که بالاخره قرن جدید از چه زمانی شروع می‌شود؟
بحث اصلی این قسمت اما درباره نام…
playlist_add
Mar 17, 2022
جنگ و تورم، غبار و سود سیگار
اپیزود ۵۱ پادکست فکت‌نامه در میانه‌ی جنگ اوکراین، تورم، گرد و غبار خوزستان و در روزهایی منتشر می‌شود که مردم هنوز درگیر کرونا هستند؛ روزهای پایانی سال ۱۴۰۰.
در این قسمت، «هفت» فکت‌چک را مرور می‌کنیم که موضوعات مختلفی دارند؛ از جنگ اوکراین و زنی باردار زیر بمباران بیمارستان تا وضعیت تورم ایران و ترکیه و ادعایی درباره عمدی‌بودن تولید گرد و خاک در خوزستان.
00:02:00 آیا آمریکا تروریست‌های داعش را به شرق اوکراین می‌فرستد؟
00:06:30 ماجرای زن باردار در بیمارستان کودکان اوکراین
00:12:41 ادعای حذف تارکوفسکی از لیست سایت آی‌ام‌دی‌بی
00:16:50 مقایسه نرخ تورم ای…
playlist_add
Mar 10, 2022
مورد عجیب کاترین شکدم
در قسمت ۵۰ از پادکست هفتگی فکت‌نامه سعی می‌کنیم ببینیم اسناد و یافته‌ها درباره کاترین شکدم، چه می‌گوید. او روزنامه‌نگار و تحلیل‌گری است که مدتی در ایران،در رسانه‌های نزدیک به اصول‌گرایان و حتی در سایت رهبر جمهوری اسلامی، مطالبی را می‌نوشت و مدتی پیش اعلام کرد که در گفت‌وگو و مواجهه با رهبران ایران، به این نتیجه رسیده که جمهوری اسلامی به دنبال رسیدن به سلاح هسته‌ای است؛ ادعایی که واکنش‌های زیادی را در ایران به همراه داشته است.
در ادامه چند فکت‌چک از اوکراین را بررسی می‌کنیم و در پایان، به سراغ بررسی سوژه‌ای می‌رویم که در آن اطلاعات نادرس…
playlist_add
Mar 3, 2022
درستی‌سنجی جنگ اوکراین
اپیزود ۴۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، به طور کامل به جنگ اوکراین و حمله روسیه به این کشور اختصاص دارد. در این قسمت ابتدا به سراغ بخشی از فکت‌چک‌های سایت فکت‌نامه می‌رویم که جریان هدایت‌شده خبرهای نادرستی بوده که از سوی رسانه‌های ایران منتشر شده است.
در ادامه نیز مروری می‌کنیم بر عکس‌ها، ویدئوها و خبرهایی که به بر اثر بی‌توجهی روزنامه‌نگاران و دبیران رسانه‌های فارسی، به عنوان واقعیت‌های این جنگ معرفی شدهاند، در حالی که واقعی نبوده‌اند.
در پایان هم چند ویدئو و عکس نادرست را که در شبکه‌های اجتماعی جهان به طور گسترده منتشر شدهاند، مرور خواهی…
playlist_add
Feb 24, 2022
طراحی کووید؛ ماجرای یک مستند «غیرعادی»
مستندی که روز ۲۷ بهمن ۱۴۰۰ با نام «طراحی کووید» یا PlanCovid از شبکه سه سیما پخش شد، اثری غیرعادی است؛ مستندی که ابتدا مخاطبان فکت‌نامه از ما خواستند ادعاهای مطرح‌شده در آن را بررسی کنیم اما هر چه جلوتر رفتیم، سوالات دیگری برایمان به وجود آمد.
مستند «طراحی کووید» در نگاه اول، فیلمی غیرفارسی است که به نظر می‌رسد دوبله شده است. در این قسمت می‌گوییم که چرا ظن شدید داریم که مستند، اساسا ساخته پخش‌کنندگان ایرانی آن باشد.
طراحی کووید که با هدف بررسی ریشه‌های به وجود آمدن ویروس کرونای جدید تهیه شده، مجموعه‌ای از ادعاهای بی‌اساس و نادرست درباره منشا همه…
playlist_add
Feb 17, 2022
رتبه فضایی ایران
این هفته در پادکست فکت‌نامه، چهار سوژه اصلی را مرور می‌کنیم. ابتدا به سراغ موضوع «همسرکشی در ایران» می‌رویم؛ سوژه‌ای که پس از اخبار مربوط به قتل ناموسی مونا حیدری در ایران، برای چندمین بار مطرح شده بود. خبرگزاری فارس، در یک اینفوگرافیک اعلام کرد که نرخ زن‌کشی در ایران، کمتر از نرخ شوهرکشی است. رضا در این قسمت توضیح میدهد که فرایند بررسی این ادعا چه بوده و چرا ما به آن نشان نادرست داده‌ایم.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این قسمت به آن می‌پردازیم، مربوط به مساله استقراض دولت از بانک مرکزی و راهی است که دولت سیزدهم از طریق آن، منابع مالی خود را تامین…
playlist_add
Feb 10, 2022
کودک‌همسری در ایران
انتشار خبر دردناک مربوط به قتل ناموسی و قربانی شدن مونا (غزل) حیدری، بار دیگر مساله کودک‌همسری را در ایران مطرح کرده است زیرا او در سن زیر ۱۸ سالگی ازدواج کرده و دارای فرزند شده است. رضا در پادکست این هفته نتایج پژوهش خود را درباره آمارهای «رسمی» از ازدواج زیر ۱۸ سال در ایران ارائه می‌کند و به ما می‌گوید که وضعیت کودک‌همسری در ایران چگونه است.
این هفته چند سوژه دیگر نیز در پادکست فکت‌نامه بررسی می‌شود. رضا و فرهاد ابتدا درباره جریان‌هایی صحبت می‌کنند که با هجو گرو‌ه‌های تئوری توطئه، به جنگ باورها و عقاید نادرست رفته‌اند. در ادامه کمی درباره وض…
playlist_add
Feb 3, 2022
مومیایی‌های فرازمینی!
این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه با مرور خبرهای مربوط به «جو روگن» چهره مشهور دنیای پادکست شروع می‌شود. فرهاد در این بخش توضیح میدهد که چه مسائلی برای سرویس «اسپاتیفای» به عنوان سرویس انحصاری پخش پادکست جو روگن به وجود آمده است و نقش انتشار نادرست مربوط به واکسیناسیون در این رابطه چیست.
در ادامه، مثل هر هفته به سراغ مرور فکت‌چک‌هایی می‌رویم که در سایت فکت‌نامه به آنها پرداخته‌ایم. ابتدا کمی درباره مساله ماندگاری سویه امیکرون بر روی سطوح پلاستیکی و پوست می‌گوییم و بعد هم به فکت‌چکی می‌پردازیم که ادعایی است از کتاب‌های درسی. کتاب پایه شیمی…
playlist_add
Jan 27, 2022
واقعه گوهرشاد و شایعه گور دسته‌جمعی
اقعه گوهرشاد و شایعه گور دسته‌جمعی
این هفته در پادکست فکت‌نامه، سوژه‌های مختلفی را مرور می‌کنیم. ابتدا به سراغ ارزش تولید ناخالص داخلی ایران می‌رویم و از مشکلاتی می‌گوییم که در محاسبه آن وجود دارد. وجود دلار چند نرخی، می‌تواند باعث به وجود آمدن گمراهی در این زمینه شود و مثلا این طور به نظر آید که حجم اقتصاد ایران از کشورهایی مثل ترکیه و عربستان هم بیشتر است. در حالی که مساله، مربوط به نرخ واقعی دلار است.
یک فکت‌چک تاریخی که این هفته سایت فکت‌نامه منتشر کردیم، مربوط به حاشیه‌های خبری است که در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری بازتاب داشت؛ خب…
playlist_add
Jan 20, 2022
اپیزود شاخ‌دارها
این هفته در پادکست فکت‌نامه، به سراغ سوژه‌هایی رفته‌ایم که اغلب، شاخ‌دارند. ابتدا ادعایی را بررسی می‌کنیم که از سوی ابراهیم رئیسی و برخی از رسانه‌ها در ایران منتشر شده است. بر اساس این ادعا، رشد صادرات غیرنفتی ایران در زمان دولت رئیسی ۴۰ درصد افزایش داشته است. توضیح می‌دهیم که چرا به این ادعا نشان گمراه‌کننده داده‌ایم.
اما سه ادعایی که به آنها شاخ‌دار داده‌ایم از این قرارند: ادعای مصطفی میرسلیم درباره تعداد کارمندان دولت در ایران، ادعای علی‌اکبر رائفی‌پور درباره اینکه به زودی همه سلاح‌های مدرن در جهان از کار می‌افتند و ادعای معاون وزیر ب…
playlist_add
Jan 13, 2022
شایعه ویروس زامبی در شیان چین
شایعه همه‌گیری یک بیماری خطرناک در شهر شیان چین و بررسی دو گفته مسئولان ایرانی درباره خط فقر، موضوعاتی هستند که در این قسمت از پادکست هفتگی فک‌نامه به آنها می‌پردازیم. در عین حال بررسی می‌کنیم که آیا ناسا برای مواجهه با حیات فرازمینی، روحانیان را استخدام کرده است یا نه. به ژاپن می‌رویم تا ببینیم این شایعه که دولت این کشور در حال جمع‌آوری مایکروویو است، صحت دارد یا نه. در پایان نیز به نقش سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران را در تعطیلی ایام فاطمیه می‌پردازیم و همچنین می‌بینیم رای‌های کاربران به اپلیکیشن اینستاگرام، چه تاثیری بر سهام شرکت…
playlist_add
Jan 6, 2022
سلیمانی، «انتقام سخت» و شلیک به پرواز ۷۵۲ اوکراین
قسمت ۴۱ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بازخوانی و مرور سه پرونده است. کشته‌شدن قاسم سلیمانی در عراق و در پی آن حمله ایران به پایگاه عین‌الاسد و البته شلیک سپاه به هواپیمای پرواز شماره ۷۵۲ اوکراین، رویدادهایی بود که در سال ۱۳۹۸، در بازه زمانی کوتاهی روی داد. این اپیزود، مروری است بر آنچه فکت‌نامه در آن روزها انجام داد و بازخوانی خبرها و جریان‌های خبری جعلی و نادرستی است که درباره قاسم سلیمانی، حمله به عین‌الاسد و شلیک به هواپیمای اوکراینی منتشر شد.
در پایان این قسمت نیز گاهشمار وقایع مربوط به شلیک به هواپیمای اوکراینی را مرور می‌کنیم؛ از ساعات اولی…
playlist_add
Dec 30, 2021
مستند حسن عباسی؛ کیسینجر خودخوانده مراسم حکومتی
این هفته در پادکست فکت‌نامه، نسخه صوتی مستندی را منتشر می‌کنیم که درباره یکی از چهره‌های جنجالی ایران یعنی حسن عباسی است.
حسن عباسی متولد ۱۳۴۵، یکی از پرمخاطب‌ترین مروّجان خبرهای ساختگی در میان جوانان حامی حکومت جمهوری اسلامی است. تشکل‌ها و نهادهای وابسته به بسیج، به ویژه بسیج دانشجویی، از برگزارکنندگان اصلی مراسم سخنرانی عباسی در مناسبت‌های گوناگون بوده‌اند. او نمونه‌ای مثال زدنی از مبلّغان نظریه‌‌های ساختگی در ایران است که، با برخورداری از حمایت‌‌های حکومتی، از دسترسی ویژه به تریبون‌‌های عمومی برخوردارند. مبلّغانی که در جایگاه «اس…
playlist_add
Dec 23, 2021
ما، رسانه و سوگیری‌ها
این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه، برخلاف هفته‌های دیگر، مرور فکت‌چک‌ها نیست بلکه مربوط به یکی از مهم‌ترین موضوعات دنیای درستی‌سنجی یعنی «سوگیری» است.
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که موجب می‌شود ما در دام اخبار و اطلاعات نادرست بیافتیم، سوگیری‌های ماست. در این قسمت سعی می‌کنیم توضیح دهیم که این سوگیری‌ها چه هستند و چگونه می‌توانیم با شناخت آنها بهتر با رسانه‌های متعدد و سیل خبرهای درست و نادرست روبه‌رو شویم.
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد اجرا می‌کند که سردبیر سایت فکت‌نامه است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیه‌کننده آن افشین صد…
playlist_add
Dec 16, 2021
عوارض خروج
چهار فکت‌چک در این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه بررسی می‌شوند که اصلی‌ترین آنها مربوط به خبر «افزایش نرخ عوارض خروج از کشور است»؛ خبری که در رسانه‌های مختلف با عنوان «نرخ پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی عوارض خروج» منتشر شد و البته خبری اشتباه بود.
ابتدا توضیح می‌دهیم که اشتباه منابع اولیه در این زمینه چه بوده چرا این عدد، درست نیست. بعد هم به این بهانه، فرصتی پیدا می‌کنیم که کمی درباره یکی از پروژه‌های تیم «اصل ۱۹» یعنی «ایران بودجه» صحبت کنیم؛ سایتی که می‌توانید به سادگی، اطلاعات زیادی را درباره بودجه ایران در آن پیدا کنید.
اما به غیر از این م…
playlist_add
Dec 9, 2021
موتور دیزلی، قرض بانکی
قسمت ۳۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره درستی‌سنجی‌هایی است که در هفته گذشته به آنها پرداخته‌ایم و گزارش‌های مربوط به هر موضوع را نیز در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم. این هفته ابتدا به سراغ فکت‌چکی می‌رویم که درباره پهنای باند اینترنت در ایران است؛ مطلبی که از قول وزیر ارتباطات در این باره گفته شده بود و ما ابتدا به آن نشان نادرست دادیم اما بعد از کامنت یکی از مخاطبان، فکت‌چک را تصحیح کردیم. فرهاد و رضا توضیح می‌دهند که این فرایند چگونه طی شد و می‌گویند که شما مخاطبان چگونه می‌توانید اشکالات ما را تذکر دهید.
به جز این، ادعای رئیس دولت و فرماند…
playlist_add
Dec 2, 2021
حجاب اجباری، فکت‌های ساختگی
مساله حجاب در ایران هم برای حکومت، موضوعی حیاتی است و هم در طول سالهای گذشته یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که از سوی جامعه ایران پیگیری می‌شود. این هفته ابتدا می‌بینیم که چه ادعاهای نادرستی در کتاب‌های درسی مدارس ایران درباره حجاب وجود دارد و به این بهانه، فکت‌چک‌هایی را که با سوژه حجاب در فکت‌نامه بررسی کردهایم، مرور خواهیم کرد.
درستی‌سنجی‌هایی درباره صادرات قطعات ماشین به آلمان، استراق سمع باتری موبایل‌ها و خطرناک‌بودن امواج وای-فای برای سلامتی نیز دیگر فکت‌چک‌هایی هستند که در ادامه به سراغشان می‌رویم.
فکت‌چکی درباره مصرف سوخت…
playlist_add
Nov 25, 2021
رد پای «حجاب» در وصیت‌نامه شهدا
این هفته در پادکست هفتگی فکت‌نامه به سراغ این ادعا می‌رویم که در ۸۰ درصد از وصیت‌نامه‌های شهدا، به حجاب توصیه شده است. می‌بینیم که این آمار اشتباه از کجا آمده و واقعیت چیست. دو موضوع بعدی که درباره آنها صحبت می‌کنیم، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارتباط دارد؛ یکی درباره پیامکی است که از سوی یکی از اداره‌های این وزارتخانه ارسال شده و در آن گفته شده که ناشران نمی‌توانند نشانی‌های خود در شبکه‌های اجتماعی را به صورت عمومی تبلیغ کنند و دیگری هم درباره بودجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است.
قسمت ۳۵ پادکست فکت‌نامه با دو موضوع دیگر به پایان میر…
playlist_add
Nov 18, 2021
از mRNA تا بادکش
قسمت ۳۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه سوژه‌های درستی‌سنجی مختلفی دارد؛ از درستی‌سنجی‌های کرونا تا حیات وحش و بودجه‌ها و طرح‌هایی که در کشور درباره‌شان بحث می‌شود. اما در همان ابتدا، ادعای رهبر جمهوری اسلامی را درباره ضریب هوشی ایرانیان بررسی می‌کنیم.
پادکست این هفته با دو سوژه مربوط به پزشکی و کرونا ادامه پیدا می‌کند. ابتدا دقایقی درباره «دکتر رابرت مالون» صحبت می‌کنیم که در اواخر دهه ۸۰ میلادی یکی از نخستین پیشگامان مسیر ساخته شدن واکسن‌های mRNA بوده اما در ماه‌های اخیر هر جا می‌نیشیند، می‌گوید این واکسن‌ها یعنی واکسن‌های ساخته‌شده از سوی شر…
playlist_add
Nov 11, 2021
گالیله‌ها
انتشار مقاله فکت‌نامه درباره ارزش علمی ادعاهای محمدعلی طاهری، بنیان‌گذار و ترویج‌کننده عرفان حلقه، واکنش‌های زیادی از سوی هواداران او در پی داشت. خود آقای طاهری نیز در بیانیه‌ای به صورت غیرمستقیم به این موضوع اشاره کرد؛ سوژه‌ای که در قسمت قبلی پادکست فکت‌نامه نیز به آن پرداختیم و حالا در قسمت جدید، تلاش می‌کنیم به سوالاتی که در این زمینه وجود دارد پاسخ دهیم. این پاسخ‌ها در واقع شما را با الگوی واکنش‌های طرفداران شبه‌علم نیز آشنا می‌کند. به عنوان مثال یکی از مشهورترین استدلال‌های آنها این است که «گالیله هم در زمان خودش فهمیده نشد.» در این…
playlist_add
Nov 4, 2021
محمدعلی طاهری و مبنای علمی عرفان حلقه
محمدعلی طاهری و مصاحبه او با تلویزیون ایران اینترنشنال، موضوع اصلی این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه است. در نیمه اول این قسمت، ابتدا توضیح می‌دهیم که عرفان حلقه چه می‌گوید و در ادامه بررسی می‌کنیم که نسبت صحبت‌های آقای طاهری با علم چیست و تا چه حد، دارای ارزش علمی است.
اما به غیر از این بخش، فکت‌چک‌های هفته را نیز مرور می‌کنیم؛ فرونشست زمین در ایران، ادعای علی اکبر رائفی‌پور درباره زیرساخت‌های اینترنت در ایالات متحده، دیده شدن کرم در موز و همچنین درخواست یهودیان قلب پاک برای پناهنده شدن به ایران.
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنن…
playlist_add
Oct 28, 2021
دورهمی فکت‌چکرها در Global Fact
کنفرانس جهانی Global Fact 8 که هفته گذشته برگزار شد، مهم‌ترین دورهمی فکتچکرهای جهان است و فکت‌نامه نیز به عنوان تنها سرویس درستی‌سنجی ایرانی در این همایش آنلاین، حضور داشت. فرهاد در این اپیزود از فکت‌نامه گزارش میدهد که در همایش امسال چه کسانی حضور داشتند و مهم‌ترین صحبت‌ها درباره درستی‌سنجی و روزنامه‌نگاری تحقیقی چه بود.
در ادامه نیز سه فکت‌چک این هفته را مرور می‌کنیم. اولین سوژه، نظرسنجی گالوپ و رضایت از ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران است. در این بخش به سوال پاسخ می‌دهیم که چرا به خبر فارس درباره این نظرسنجی نشان نیمه‌درست داده‌ایم.
ضمن…
playlist_add
Oct 21, 2021
مستند «علی‌اکبر رائفی‌پور؛ روایتگر برتر اخبار جعلی»
قسمت سی‌ام پادکست هفتگی فکت‌نامه، نسخه شنیداری یک مستند درباره علی‌اکبر رائفی‌پور است؛ سخنران و چهره مشهوری که طرفداران زیادی دارد و در بسیاری از سخنرانی‌هایش، با استناد به خبرهای جعلی، تئوری‌های بی‌اساس و گاه شبیه به فیلم‌های علمی-تخیلی را برای مخاطبانش مطرح می‌کند.
مستند تصویری «علی اکبر رائفی‌پور: روایتگر برتر اخبار جعلی» که سال گذشته در یوتیوب فکت‌نامه منتشر شده یکی از محصولاتی است که تحت عنوان پروژه «مروجان نظریه توطئه» در قالب مجموعه مقالات و مستندهای تصویری، ساخته شده و در این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه، آن را خواهیم شنید.
ل…
playlist_add
Oct 14, 2021
بنی‌صدر و شایعه‌ای که نمی‌میرد
درگذشت ابوالحسن بنی‌صدر در فرانسه، خبری بود که باعث شد به بهانه آن در قسمت جدید پادکست هفتگی فکت‌نامه به سراغ یک شایعه قدیمی درباره این شخصیت سیاسی برویم؛ شایعه‌ای که حتی با درگذشت بنی‌صدر هم زنده است و به نظر می‌رسد قرار نیست بمیرد.
به غیر از این سوژه، این هفته بخشی از فکت‌چک‌های سایت فکت‌نامه را مرور می‌کنیم؛ از فکت‌چک‌های مربوط به واکسن کرونا تا سوژه جنجالی دیگر هفته یعنی واردات لوازم خانگی و کره جنوبی. ضمن اینکه بعد از بررسی درستی ادعاهایی درباره راکتور تهران و همچنین رشد اقتصادی کشور، به سراغ سوالاتی می‌رویم که مخاطبان فکت‌نامه مطرح…
playlist_add
Oct 7, 2021
مورد عجیب آقای کشه
این قسمت، یک قسمت معمولی نیست! برخلاف بیشتر هفته‌ها که رضا و فرهاد، درستی‌سنجی‌های هفته را مرور می‌کردند، این قسمت به طور اختصاصی به سراغ یکی از عجیب‌ترین افراد ایرانی در دنیای شبه‌علم می‌روند؛ فردی که ادعاهایی در ظاهر علمی می‌کند اما در بلژیک محکوم به کلاهبرداری شده و در تلاش بوده دولت غنا را در پروژه‌ای میلیون دلاری فریب دهد؛ این شما و این مهران توکلی کشه؛ «متخصص راکتور هسته‌ای در قسمت پلاسمای فضایی»!
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیه…
playlist_add
Sep 30, 2021
ویتامین D، درمان کرونا؟
ویتامین D، درمان کرونا؟
موضوع اصلی این قسمت از پادکست فکت‌نامه، بررسی تاثیر ویتامین D بر درمان بیماری کووید ۱۹ است. در این اپیزود بررسی می‌کنیم که چرا برخلاف نظر دکتر سید حمید سجادی، چشم‌پزشک ایرانی که در صدا و سیما می‌گوید ویتامین D می‌تواند جایگزین واکسن کرونا شود، نهادهای معتبر علمی چنین نظری ندارند. مرور پژوهش‌ها و همچنین آشنایی بیشتر با مقاله دکتر سجادی، بخش پایانی این بحث را به خود اختصاص میدهد.
فکت‌چک دیگری که به آن خواهیم پرداخت درباره تعداد مخاطبانی است که در ایران پای تلویزیون عزاداری کرده‌اند.
اما در ادامه همان‌طور که وعده داده…
playlist_add
Sep 23, 2021
فایزر «بلژیکی!»
اپیزود ۲۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه دو بخش دارد. در بخش اول، به سراغ سوژه‌های کرونا می‌رویم و ابتدا کمی بیشتر درباره عبارت «فایزر بلژیکی» صحبت می‌کنیم. در ادامه به ادعای حسین خیراندیش درباره خطرناک بودن واکسن کرونا می‌پردازیم و به ادعای جدول ظهور واریانت‌های کووید ۱۹ پاسخ خواهیم داد.
بخش دوم و غیرکرونایی این قسمت، به سوژه‌هایی چون محل کشته‌شدن قوچعلی اوجاقلو، ماجرای عکس منسوب به سخنگوی طالبان، قانون ممنوعیت دریافت کارنامه از سوی مادران،بدهی شهرداری تهران و رتبه ایران در شاخص سهولت کسب و کار اختصاص دارد.
00:01:04 درباره عبارت واکسن کرونای بلژیکی…
playlist_add
Sep 16, 2021
نقش بی‌بی‌سی در مرگ فهیم دشتی
سوژه اصلی این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه، ماجرای شماره‌ای است که در جریان مصاحبه بی‌بی‌سی با فهیم دشتی بر روی صفحه تلویزیون نمایان شد؛ سخنگوی جبهه مقاومت افغانستان که سه روز بعد از این گزارش در پنجشیر کشته شد. این اتفاق باعث شد بسیاری در شبکه‌های اجتماعی ادعا کنند نمایش این شماره، موقعیت آقای دشتی را به ارتش پاکستان لو داده و باعث مرگ او شده است. در این قسمت بررسی می‌کنیم که اصلا این شماره چه بوده و چرا نمی‌توان پذیرفت که این اتفاق باعث کشته‌شدن فهیم دشتی شده باشد.
در ادامه به سراغ ادعای وزیر بهداشت دولت رئیسی می‌رویم که گفته بود ایران بعد ا…
playlist_add
Sep 9, 2021
اپیزود افغانستان
قسمت ۲۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره افغانستان است؛ سرزمینی که این روزها بسیاری از ما خبرهایش را دنبال می‌کنیم و نگران سرنوشت مردمانش هستیم.
ابتدا این ادعای نادرست رهبر جمهوری اسلامی ایران را بررسی می‌کنیم که گفته بود افغانستان در ۲۰ سال گذشته، به لحاظ عمرانی و مدنی، پیشرفت نکرده است و بعد هم کمی درباره اتفاقی که در مصاحبه بی‌بی‌سی فارسی با فهیم دشتی افتاد صحبت خواهیم کرد.
یک فکت‌چک کوتاه درباره واکسیناسیون کرونا و همچنین مرور نظرات شنوندگان پادکست فکت‌نامه نیز دیگر بخش‌های این قسمتند.
00:01:53 پیشرفت افغانستان در ۲۰ سال گذشته
00:14:00 مصاحبه بی…
playlist_add
Sep 2, 2021
مدرنا در ژاپن؛ درستی‌سنجی یک جریان
قسمت ۲۳ پادکست فکت‌نامه مروری است بر مهم‌ترین درستی‌سنجی‌های هفته؛ از توضیح درباره اینکه دقیقا چه اتفاقی برای واکسن‌های مدرنا در ژاپن افتاده است تا مرور بر یک ویدئو که می‌گوید واکسن‌های کرونا به زودی میلیاردها نفر را از بین خواهد برد.
اما به غیر از کرونا، این هفته درباره نقش آمریکا در تولید تریاک افغانستان صحبت می‌کنیم و بعد از بررسی ادعای خبرگزاری فارس درباره چرت‌زدن جو بایدن در دیدار با نخست‌وزیر اسرائیل، نگاهی می‌کنیم به سوابق علمی و مدارک علی نمکی که از سوی خبرگزاری فارس به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی معرفی شده است. در پایان…
playlist_add
Aug 26, 2021
واکسیناسیون پرماجرا
واکسیناسیون پرماجرا
این هفته در پادکست فکت‌نامه به سراغ چهره‌هایی می‌رویم که هر کدام ماجرایی با واکسن کرونا دارند؛ فردی که به عنوان معاون اسبق کاخ سفید معرفی می‌شود، حسن روازاده که می‌گوید واکسینه‌شده‌ها بیشتر به کرونا مبتلا می‌شوند و فردی که در آمریکا زندگی می‌کند و با نام شان بروکس این روزها در شبکه‌های اجتماعی فارسی، به نظریات ضدواکسیناسیون می‌پردازد.
00:00:46 مقدمه‌ای درباره وضعیت واکسیناسیون در ایران
00:04:20 خبر شاخ‌دار صدا و سیما به نقل از «معاون اسبق کاخ سفید»
00:08:05 کارشناسان انگلیسی‌زبان محبوب خبرگزاری‌های نزدیک به نظام
00:13:05 ادعا…
playlist_add
Aug 19, 2021
طالبان در افغانستان، ضدواکسن‌ها در ایران
قسمت جدید پادکست هفتگی فکت‌نامه در کنار مرور چند فکت‌چک مهم این روزها، دو سوژه مهم دارد؛ یکی مرور بر فکت‌چک‌های مربوط به طالبان و دیگری هم مساله این روزهای ایران یعنی بیماری کرونا.
00:01:40 کشتار دیپلمات‌های ایرانی در افغانستان
00:08:34 کشت خشخاش در افغانستان 00:09:55 پیام طالبان برای کشته‌شدن قاسم سلیمانی
00:10:27 سابقه مبارزه ایران با طالبان و القاعده
00:11:48 ممنوعیت بازگشت ایرانیان به کشور
00:13:16 حقوق بازنشستگی روحانی چه قدر است؟
00:18:45 وزیر پیشنهادی ارتباطات دولت جدید
00:24:33 وضعیت کرونا در ایالات متحده
00:29:47 ادعاهای شاخ‌دار امیر اشرفی درباره واکسن کرونا
د…
playlist_add
Aug 12, 2021
نامه ۲۵۰۰ پزشک؛ تئوری توطئه‌های مرگ‌بار
بیستمین اپیزود پادکست فکت‌نامه دو موضوع اصلی دارد: اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران و مروری دوباره بر نامه مشهور به «۲۵۰۰» پزشک در حمایت از جلوگیری از واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی.
00:02:27 ماهواره استارلینک در ایران
00:11:39 نامه ۲۵۰۰ پزشک در حمایت از ممنوعیت واردات واکسن فایزر
هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی خبرهای زیادی درباره اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به گوش رسید و برخی گفتند به زودی می‌توان این اینترنت را در ایران دریافت کرد. در این اپیزود، توضیح می‌دهیم که چرا این گفته نادرست است.
موضوع اصلی این روزها اما وضعیت کرونا و مشکلاتی است…
playlist_add
Aug 5, 2021
نگاهی به طرح «صیانت از حقوق کاربران»
00:01:10 مرور طرح صیانت
00:07:51 حسن روحانی و واکسن کرونا
00:13:02 حسن روحانی و تک‌رقمی‌شدن نرخ تورم در سالهای ۹۵ و ۹۶
00:14:00 حسن روحانی و استقراض دولت از بانک مرکزی
00:15:07 زنان در ایران و مشکل گواهینامه رانندگی موتورسیکلت
در این اپیزود می‌شنویم:
* مروری بر طرح پیشنهادی مجلس برای کنترل فضای مجازی یا «طرح صیانت»
* آخرین مصاحبه حسن روحانی در مقام رئیس دولت و بررسی ادعاهای او درباره واکسن و اقتصاد ایران
* مروری بر اظهارنظر فرمانده پلیس راهور تهران بزرگ درباره گواهینامه موتور سیکلت بانوان
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد، سردبیر سایت فکت‌نامه اجرا می‌ک…
playlist_add
Jul 29, 2021
روحانی‌سنج؛ پایان یک تجربه نو
توضیح درباره پروژه روحانی‌سنج، نگاهی به وضعیت منابع آب در خوزستان و مروری بر مصاحبه‌های سعید ملایی در المپیک، سه موضوعی هستند که در اپیزود ۱۸ پادکست فکت‌نامه آنها را دنبال می‌کنیم.
00:01:27 روحانی‌سنج چیست؟
00:04:30 فیلتر‌شدن روحانی‌سنج
00:05:14 وعده‌سنجی و فکت‌چکینگ
00:06:23 روزنامه‌نگاری ساختارمند چیست؟
00:10:22 محدودیت‌های وعده‌سنجی
00:13:23 تعریف نشان‌ها در روحانی‌سنج
00:14:58 روحانی‌سنج درباره روحانی چه می‌گوید؟
00:18:30 وعده‌های محقق نشده و نقش حسن روحانی
00:21:20 واکنش مقامات جمهوری اسلامی به روحانی‌سنج
00:27:23 آمارها و وضعیت بحران آب در خوزستان
00:34:08 واک…
playlist_add
Jul 22, 2021
این عکس فتوشاپی نیست!
هفدهمین قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه به بررسی عکسی اختصاص دارد که در هفته گذشته، بارها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. این عکس، زنی را با چادر عربی نشان میدهد که در حال خوردن آب از روی زمین است.
فرهاد در این اپیزود از فکت‌نامه همه چیزهایی را که لازم است درباره این عکس بدانیم، توضیح میدهد. به ما می‌گوید که ماجرا از چه قرار بوده، از کجا شروع شده، چرا عده‌ای می‌گویند این عکس فتوشاپی است و چرا این عکس، فتوشاپی نیست.
در ادامه نیز فرهاد و رضا درباره اهمیت انتشار اخبار درست صحبت می‌کنند و توضیح می‌دهند که چگونه انتشار خبرهای نادرست ممکن است تاثیرات…
playlist_add
Jul 15, 2021
کاهش جمعیت؛ بحرانی که نیست
اپیزود شانزدهم پادکست فکت‌نامه را با یک فکت‌چک فوتبالی آغاز می‌کنیم؛ ماجرای جالب گرافیستی که تلاش کرد با انتشار یک تیم منتخب غیرواقعی، به همه بگوید مواظب انتشار خبرهای نادرست باشند.
پس از نگاهی به حوادث مربوط به انفجار در تهران و نقشه چند تبعه ایران برای ربودن مسیح علینژاد، به سراغ بررسی فکت‌چک‌هایی می‌رویم که این هفته آنها را در سایت فکت‌نامه منتشر کردهایم.
ابتدا با واکسن فایزر در اسرائیل شروع می‌کنیم و نشان می‌دهیم چرا این ادعا که واکسیناسیون باعث افزایش کرونا و مرگ و میر شده، ادعایی شاخ‌دار و کاملا بی‌اساس است.
در ادامه به سراغ دیگر ا…
playlist_add
Jul 8, 2021
واکسن‌زده‌ها در ومبلی
قسمت پانزدهم پادکست فکت‌نامه، درباره دو ادعای شاخ‌داری است که یکی درباره کرونا و دیگری درباره قرص‌های ضدبارداری مطرح شده است.
ابوترابی، نماینده مجلس ایران اعلام کرده بود واکسیناسیون کرونا در جهان تاثیری نداشته و بنابراین نباید اولویت مردم ایران باشد. توضیح می‌دهیم که چرا ادعای او نادرست است و نشان می‌دهیم که گزارش‌های معتبر علمی درباره تاثیر واکسن کرونا در دنیا چه می‌گوید.
همچنین به سراغ گزارشی از تسنیم می‌رویم که ادعا می‌کند یک قرص ضدبارداری در ایران، توطئه صهیونیست‌هاست تا مردم کشور را عقیم کند.
ضمن اینکه درباره پروژه روحانی‌سنج و هم…
playlist_add
Jul 1, 2021
گزارش‌های وارونه آقای وزیر
قسمت چهاردهم پادکست فکت‌نامه، درباره گزارش‌های وارونه وزیر بهداشت ایران است؛ سعید نمکی که می‌گوید: «ایران تنها کشوری است که در آن بیماران در زمان کرونا پشت در بیمارستان‌ها سرگردان نشدند.»
این هفته، بررسی می‌کنیم که این گزارش وارونه از کجا آمده و واقعیت گزارش‌های رسانه‌ای و اظهارنظر مسئولان بیمارستان‌ها و کادر درمان درباره وضعیت بیمارستان‌های ایران چگونه است.
«اینترنت ملی» هم موضوع گزارش دیگری است که در این اپیزود از پادکست فکت‌نامه به آن می‌پردازیم. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران می‌گوید این واژه جعلی است و تلاش می‌کند به…
playlist_add
Jun 24, 2021
دولت جدید تو راهه… فکت‌چک ادامه داره!
سیزدهمین قسمت از پادکست فکت‌نامه، نخستین قسمتی است که بعد از انتخابات خرداد ۱۴۰۰ در ایران ضبط می‌شود؛ انتخاباتی که در آن ابراهیم رئیسی به عنوان برنده معرفی شد.
در این اپیزود، درباره ۲۷ فکت‌چکی می‌گوییم که تا کنون از ابراهیم رئیسی منتشر کردهایم و در اولین فکت‌چک فکت‌نامه بعد از انتخابات، به سراغ این ادعا می‌رویم که رئیسی در کنفرانس مطبوعاتی خود درباره امن بودن ایران از لحاظ تجاری به آن اشاره کرد.
مرور وقایع مربوط به روز انتخابات نیز بخش دیگری از این اپیزود پادکست فکت‌نامه است. در ادامه نیز به سراغ ویدئویی می‌رویم که به عنوان تصاویری از درگی…
playlist_add
Jun 17, 2021
بالاخره انتخابات!
دوازدهمین اپیزود پادکست فکت‌نامه نیز مانند چند قسمت اخیر، مرور فکت‌چک‌های انتخاباتی است و البته نیم‌نگاهی هم به واکسن کووایران برکت دارد.
در این قسمت، ابتدا و پیش از آنکه به سراغ بررسی ادعاهای نامزدهای منتخب شورای نگهبان برای انتخابات ایران برویم، فکت‌چک‌هایی را بررسی می‌کنیم که هر کدام به نوعی به موضوع مشارکت در انتخابات اشاره می‌کنند؛ یکی از سوی اردوگاه مخالفان جمهوری اسلامی، دیگری از طیف اصولگرا، یکی از سوی رهبر جمهوری اسلامی و آخری از ستاد همتی به عنوان کاندیدایی که خود را متعلق به اردوگاه اصلاح‌طلبان معرفی می‌کند.
پس از این بررسی‌ه…
playlist_add
Jun 10, 2021
درستی‌سنجیِ همزمان مناظره‌ها
یازدهمین قسمت پادکست هفتگی فکت‌نامه، مربوط به دو مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در ایران است؛ مناظره‌هایی که در آن هفت نامزد تایید شده از سوی شورای نگهبان، در کنار بیان نظرات خود، ادعاها و آمارهایی را مطرح کردند که قابل درستی‌سنجی بودند.
ما در فکت‌نامه هر دو مناظره را به صورت زنده در اکانت توییتر فکت‌نامه درستی‌سنجی کردیم. بخش اول این اپیزود از پادکست فکت‌نامه نیز، به بررسی همین روند اختصاص دارد. به شما می‌گوییم که پشت‌صحنه تیم فکت‌نامه برای بررسی این درستی‌سنجی‌ها چه بوده و ما چگونه توانستیم در مجموع حدود ۳۵ ادعا را به صورت زنده درستی…
playlist_add
Jun 3, 2021
«فکت‌چک انتخاباتی؟ چقدر بیکارید!»
قسمت دهم پادکست هفتگی فکت‌نامه، منتشر شد. در این اپیزود سعی می‌کنیم به این سوال مهم پاسخ دهیم که چرا در چنین شرایطی، فکت‌چک انتخاباتی می‌کنیم؟ چرا با وجود این همه انتقاد و مخالفت، هنوز هم بررسی درستی یا نادرستی عددها و رقم‌هایی که از دهان کاندیداها بیرون می‌آید، اهمیت دارد؟ در ادامه نیز به سراغ چند نمونه از ده‌ها فکت‌چکی می‌رویم که به بهانه انتخابات، به آنها پرداخته‌ایم؛ ادعای نادرست رئیسی درباره تورم تجمیعی از سال ۹۲ تا ۹۹، ادعای نیمه‌درست جلیلی درباره قیمت مسکن و ادعای نادرست قاضی‌زاده درباره ضریب جینی در زمان دولت حسن روحانی.
البته به…
playlist_add
May 27, 2021
بی‌برقی‌های هوشمند، نامزدی‌های کوتاه
قسمت نهم پادکست هفتگی فکت‌نامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا از بی‌برقی‌ها در ایران می‌گوییم؛ سوژه‌ای که در هفته گذشته توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد و واکنش‌های زیادی در ایران به دنبال داشت. یکی از فکت‌چک‌های گذشته ما، درباره ادعای نادرستی است که در همین زمینه مطرح شده است. توضیح می‌دهیم که چرا برخلاف آنچه از سوی برخی مطرح می‌شود وضعیت برق در ایران ارتباطی به معاهده پاریس ندارد. توضیح کوتاهی هم درباره ادعای صادرات برق ایران به عراق و سوریه می‌دهیم.
اما به غیر از قطع شدن برق، ماجراهای مربوط به انتخابات ریاست جمهوری در ایران هم یکی از سوژه…
playlist_add
May 20, 2021
عکس‌های جعلی؛ با احتیاط کلیک کنید!
قسمت هشتم پادکست هفتگی فکت‌نامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا به سراغ موضوع خبری مهم این روزها یعنی درگیری‌های اسرائیل و حماس می‌رویم؛ تنش‌هایی که باعث شده عکس‌ها و فیلم‌های نادرست بسیاری به بهانه آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شود. در ادامه توضیح می‌دهیم که با چه ابزارهای ساده‌ای می‌توان از درستی عکس‌ها در چنین شرایطی مطمئن شد.
بعد از مرور چند تصویر و عکس نادرست در زمینه بحران خاورمیانه، به سراغ ایران می‌رویم و یکی از فکت‌چک‌هایی را که این هفته در سایت فکت‌نامه به آن پرداخته‌ایم مرور می‌کنیم. به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا ا…
playlist_add
May 13, 2021
آقازاده‌ها در فرنگ چند نفرند؟
قسمت هفتم پادکست هفتگی فکت‌نامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا کمی درباره خیز نیروهای مسلح برای فتح اینترنت صحبت می‌کنیم و به شما می‌گوییم این اتفاق چگونه و با چه کیفیتی در حال رخ دادن است.
سوژه پر سرو صدایی که این هفته در فکت‌نامه و به بهانه اظهارنظر محمد غرضی به آن پرداختیم، مربوط به تعداد آقازاده‌هایی است که در آمریکا زندگی می‌کنند. در این بخش توضیح می‌دهیم که چه مشکلاتی بر سر راه فهمیدن تعداد آقازاده‌ها در فرنگ وجود دارد.
آمارهای سقط جنین در ایران، دیگر سوژه‌ای است که به آن می‌پردازیم و کمی هم به سراغ موضوعات مربوط به کرونا می‌رویم؛ بررسی…
playlist_add
May 6, 2021
افسانه‌های سال‌خوردگی ایرانیان
قسمت ششم پادکست هفتگی فکت‌نامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا کمی درباره دو چهره‌ای صحبت می‌کنیم که جدایی‌شان، سوژه خبرها بود؛ بیل از گیتس و همسرش ملیندا که تئوری‌های توطئه و ادعاهای نادرست زیادی درباره آنها وجود دارد. به این بهانه، خیلی کوتاه به سراغ تاریخچه فکت‌چک‌هایمان درباره این دو نفر می‌رویم.
بعد بیل و ملیندا، از اسماعیل اکبری می‌گوییم که مشاور عالی وزیر بهداشت ایران است. ادعای نادرست او درباره اینکه رشد جمعیت در ایران به زودی صفر می‌شود، موضوع یکی از اصلی‌ترین فکت‌چک‌های این هفته ما در فکت‌نامه بود. رضا درباره نادرستی این ادعا تو…
playlist_add
Apr 29, 2021
چند کیلو آمار دغیغ
قسمت پنجم پادکست هفتگی فکت‌نامه، منتشر شد.
در این اپیزود ابتدا کمی درباره فایل صوتی سه‌ساعته و جنجالی جواد ظریف صحبت می‌کنیم و به این بهانه، خیلی کوتاه به سراغ تاریخچه فکت‌چک‌هایمان با جواد ظریف می‌رویم؛ از ادعای او درباره جرم نبودن بهایی بودن در ایران تا اینکه گفته بود به فارسی توییت ننوشته است.
بعد از جواد ظریف، به سراغ فکت‌چک‌های این هفته با موضوع کرونا می‌رویم؛ ماجرای جلوگیری از ورود واکسن اسپوتنیک به برزیل، آمارهای خیلی «دغیغ» سعید نمکی وزیر بهداشت ایران درباره واکسن‌های کرونا، پاسخ به پنج سوال مهم درباره شرایط افراد بعد از واکسیناس…
playlist_add
Apr 22, 2021
ناظران فروتن مرغ حلال
قسمت چهارم پادکست هفتگی فکت‌نامه، مروری است بر پنج فکت‌چکی که این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر شدند.
فرهاد و رضا از اعضای تحریریه فکت‌نامه، ابتدا به این سوال پاسخ می‌دهند که آیا دانشمند ژاپنی اعلام کرده روزه گرفتن باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی می‌شود یا نه.
بعد هم نوبت به بخش «شاخ‌دار هفته» می‌رسد؛ ادعاهایی نادرست که از فرط اشتباه بودن، مرغ پخته هم از شنیدن آنها به خنده می‌افتد.
اولین ادعای شاخ‌دار مربوط به کاربران ایرانی توییتر است و روزنامه‌نگاری که ادعا کرده ۹۰ درصد اکانت‌های توییتر فارسی، ترول‌اند یا به یک دولت و نهاد خارجی وابست…
playlist_add
Apr 15, 2021
یا مستعان یا مستعان
تولد داریم چه تولدی!
مستعان ۱۱۰ امروز یک ساله شد. مستعان، دستگاهی که ادعا می‌شد می‌تواند ویروس کرونا را از کیلومترها دورتر شناسایی کند، نقطه عطفی در تاریخ دیس‌اینفورمیشن فارسی است. از آنجایی که نمی‌شد به این راحتی از این موضوع عبور کنیم، این هفته در سومین اپیزود از پادکست فکت‌نامه، برای مستعان یک جشن تولد گرفتیم. در این اپیزود می‌بینیم که ریشه مستعان کجاست و چه کسی توانسته این دستگاه را به عنوان کرونایاب به سپاه پاسداران معرفی کند.
در پایان هم یک غافلگیری خبری داریم و واکنش فرهاد و رضا را به صورت زنده برایتان پخش می‌کنیم؛ لحظه‌ای که عالی‌تری…
playlist_add
Apr 8, 2021
اقتصاد فتوشاپی و زباله‌های چینی
دومین قسمت از پادکست فکت‌نامه، جمعه ۲۰ فروردین ۱۴۰۰ منتشر شد؛ قسمتی که در آن یک نوروز پرخبر را مرور کردیم. فرهاد و رضا از تحریریه فکت‌نامه، در این قسمت هم، میزبان شما هستند.
در این قسمت ابتدا به سراغ سخنرانی نوروزی آیت‌الله خامنه‌ای رفتیم. او درباره مقالات نانو، اختیارات رئیس‌جمهور، وضعیت آزادی اینترنت در ایران و رتبه اقتصادی ایران در جهان صحبت کرده بود. داستان فکت‌چک این ادعاها، از زبان تیم تحریریه فکت‌نامه، شنیدنی است؛ به خصوص ماجرای عجیب فتوشاپ خبرگزاری تسنیم که تلاش کرد با حذف چند کشور در جدول، رتبه اقتصادی ایران را بالاتر نشان دهد.
بعد ا…
playlist_add
Apr 1, 2021
خانم اوشین! شما تو هاروارد چی می‌پوشین؟
سلام و به اپیزود اول پادکست فکت‌نامه خوش آمدید. در این اپیزود ابتدا کمی بیشتر با ما و فعالیت‌هایمان آشنا می‌شوید و در ادامه هم داستان دو فکت‌چک خاطره‌انگیز ما را می‌شنوید؛ ماجرای سانسور اوشین و همین‌طور داستان درستی‌سنجی درباره مقررات پوشش در دانشگاه‌های جهان. اگر پادکست فکت‌نامه را در اپلیکیشن‌های پادکست دنبال کنید، هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران، از انتشار قسمت جدید باخبر خواهید شد. پادکست فکت‌نامه محصول جدید ماست. ما قصد داریم هر هفته مهم‌ترین فکت‌چک‌ها و موضوعات مربوط به درستی‌سنجی را بررسی کنیم. دوست داریم صدای خود را به تعدا…
playlist_add
Feb 12, 2021
معرفی پادکست فکت‌نامه
معرفی پادکست فکت‌نامه
این روزها ادعاهای نادرست و حرف‌های بی‌اساس، از چپ و راست دارند به ما حمله می‌کنند.
این گفته‌ها گاهی فقط یک جمله سیاسی‌اند. بعضی وقت‌ها، تکرار تئوری‌های توطئه‌اند. بعضی از این ادعاها به طرز خجالت‌باری باعث خنده می‌شوند. بعضی وقت‌ها هم این ادعاها می‌توانند با جان آدم‌ها بازی کنند. به خاطر همین، فکت‌چکینگ یا درستی‌سنجی، از همیشه مهم‌تر شده است.
آیا بین این همه نادرستی می‌شود یک راه درست ساخت؟ ما امیدواریم.
فرهاد سوزنچی، سردبیر فکت‌نامه و میزبان شما در این پادکست جدید است.
اگر سایت #فکت‌نامه را می‌شناسید، باید بگوی…
playlist_add