Available episodes
Newest first
Oldest first
4 days ago
ماجراهای رونالدو و اسرائیل
این هفته در اپیزود ۶۵ پادکست فکتنامه، به سراغ مجموعهای از خبرهای نادرست درباره کریستیانو رونالدو و اسرائیل میرویم. خبرهای نادرستی که از منابع مختلفی تولید شدهاند اما صداوسیمای ایران، همه آنها را در این سالها به عنوان حقایقی درباره این ستاره پرتغالی مطرح کرده است؛ از ادعای نادرست رد کردن درخواست بازیکن اسرائیلی برای تعویض لباس تا دستندادن با نخستوزیر اسرائیل و خبر عکسی دستکاری شده که ادعا میکند رونالدو در آن از کودکان فلسطینی حمایت کرده است.
سوژه دیگری که این هفته در پادکست فکتنامه به آن اشاره میکنیم مربوط به حسین عبدالباقی، مالک ساختمان متروپل در آبادان است؛ مردی که نامش از نخستین دقایق فرو ریختن ساختمان مطرح شد و خبرهای ضدونقیضی از زندهبودن یا مرگ او دستبهدست میشد. بررسی میکنیم که این خبرها چه منابعی داشتند و چه جریانهای خبریای درباره آن به انتشار اخبار پرداختند.
فکتچکهایی درباره رشد سرمایهگذاری خارجی در ایران و دریافت سیگنالهای فرازمینی در چین نیز دو موضوع دیگری هستند که آنها را مرور خواهیم کرد.
به غیر از اینها، فرهاد، سردبیر فکتنامه نیز از نروژ کمی، درباره کنفرانس فکتچکینگ گلوبال فکت ۹ صحبت میکند؛ دورهمی سالیانه فکتچکرها از سراسر جهان که امسال بعد از دو دوره آنلاین، بالاخره به صورت حضوری برگزار شده است.
00:02:14 گزارش کنفرانس گلوبالفکت ۹ از اسلو
00:13:18 فکتها و ابهامها درباره سرنوشت حسین عبدالباقی
00:27:24 ادعاهای صدا و سیما درباره مواضع ضد اسرائیلی کریستیانو رونالدو
00:40:08 رشد سرمایهگذاری خارجی در ایران
00:42:58 آیا چین سیگنال رادیویی تمدن فرازمینی را دریافت کردهاست؟
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
ادعاهای صدا و سیما درباره مواضع ضد اسرائیلی کریستیانو رونالدو
رشد سرمایهگذاری خارجی در ایران
آیا چین سیگنال رادیویی تمدن فرازمینی را دریافت کردهاست؟
playlist_add
Jun 16, 2022
نظامیان در سفارتخانه
این هفته در اپیزود ۶۴ پادکست فکتنامه پیش از مرور فکتچکهایی از دیگران، ابتدا به سراغ خودمان رفتیم و جملهای را فکتچک کردیم که هفته گذشته درباره رابطه بانک پاسارگاد با ستاد اجرایی امام گفته بودیم. یکی از مخاطبان در توییتر از ما درباره منبع این حرف سوال کرده بود و ما هم با مطالعه بیشتر درباره موضوع، ابتدا توضیح دادیم این تصور که بین این دو نهاد رابطهای وجود دارد از کجا آمده و بعد هم توضیح دادیم که چرا بهتر بود با احتیاط بیشتری در این باره صحبت کنیم.
سوژه دیگری که این هفته به آن پرداختیم، مساله حضور نظامیان در سفارتخانهها بود که به بهانه انتشار یک عکس مطرح شد؛ عکسی که در آن تعدادی از نظامیان ایرانی در صفی ایستاده بودند تا با سفیر روسیه در ایران دست بدهند.
دو سوژه دیگر این قسمت نیز مربوط به مدیریت کرونا در ایران و همچنین رتبه علمی ایران در جهان است.
00:00:44 گزارش وبینار فکتنامه درباره فکتچکینگ آنلاین
00:05:26 رابطه بانک پاسارگاد با ستاد اجرایی فرمان امام
00:16:52 حضور نظامیان در سفارتخانهها
00:22:19 روز بدون فوتی کرونا در ایران؛ فکتهایی که باید بدانیم
00:31:44 رتبه علمی ایران
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
آیا بانک پاسارگاد متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام است؟
آیا حضور نظامیان در سفارتخانه سایر کشورها و دیدار با سفرای خارجی امری معمول است؟
روز بدون فوتی کرونا در ایران؛ فکتهایی که باید بدانیم
ادعای گمراهکننده وزیر علوم درباره رتبه علمی ایران در دنیا
playlist_add
Jun 9, 2022
معمای ابر آروان
شرکت رایانهای ابر آروان که ارائهدهنده سرویسهای ابری (Cloud) در ایران است، در ماههای گذشته یکی از سوژههای اصلی خبری در فضای مجازی بوده است؛ شرکتی که با اتهام همکاری در محدودسازی اینترنت روبروست و مسئولان این شرکت، این اتهام را رد میکنند. در این قسمت از پادکست فکتنامه، بررسی میکنیم که نقش ابر آروان در محدودیت اینترنت در ایران چیست و به طور کلی، فعالیت و خدماتی که این شرکت ارائه میکند در چه بخشی از حکمرانی فضای مجازی در ایران قرار دارد.
به جز این، از شایعه جیرهبندی شدن مواد غذایی در اروپا و اینکه چرا این ادعا گمراهکننده است میگوییم.
ویدئوی تمیز کردن مدفوع که منتسب به مقبره آیتالله خمینی است، تصویری از یک آخوند که گفته میشود در حال تدریس ریاضیات در اروپاست و ویدئوهایی که ادعا میشود در حال تولید گرد و خاک عمدی در مرزهای ایران هستند، سه فکتچک تصویری این هفتهاند.
در این قسمت به شایعه ارتباط آبله میمون با همجنسگرایی و همچنین بحث میزان اعتقاد مردم ایران به حجاب نیز خواهیم پرداخت.
00:00:38 وبینار آموزشی فکتچکینگ
00:04:15 تاثیر ابر آروان بر فیلترینگ در ایران
00:18:59 شایعه جیرهبندی مواد غذایی در اروپا
00:24:22 ویدیوی تمیزکردن مدفوع از مقبره آیتالله خمینی
00:30:31 شایعه آخوندی که در دانشگاههای آلمان ریاضی درس میدهد
00:42:23 شایعه ارتباط آبله میمون با همجنسگرایی
00:47:14 میزان اعتقاد مردم ایران به حجاب
00:55:13 شایعه تولید عمدی گردوخاک در مرزهای ایران
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
وبینار «چگونه با محتوای نادرست مقابله کنیم؟»
نقش و سهم شرکتهایی مانند ابر آروان در قطع اینترنت
ادعای نادرست درباره ارتباط آبله میمون با گرایش جنسی افراد
ادعای گمراهکننده وزیر اقتصاد درباره کمبود و جیرهبندی مواد غذایی در اروپا
ادعای تمیزکردن مدفوع از مقبره آیتالله خمینی چقدر حقیقت دارد؟
چند درصد مردم ایران به حجاب اعتقاد دارند؟
ماجرای واقعی شیخ رودریگو جلول
تولید عمدی گرد و خاک در آسمان عراق و ایران
playlist_add
Jun 2, 2022
حامی مالی در قید حیات نیست
در این قسمت از پادکست فکتنامه، درباره موضوعات مختلفی صحبت میکنیم. ابتدا کمی درباره «وبینار آموزشی فکتنامه» که جمعه ۱۳ و ۲۰ خرداد برگزار میشود توضیح میدهیم و از متروپل آبادان و مستند جدید فکتنامه با نام «خامنهای و توطئه کرونا» صحبت خواهیم کرد.
در ادامه به فکتچک بازی فوتبال ایران و کانادا، ویروس جعلی فانوکس و همچنین وضعیت امنیت غذایی در ایران خواهیم پرداخت و پس از آن به سراغ یکی از سوژههای مهم روز یعنی فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس» خواهیم رفت؛ فیلمی که روزنامه کیهان ادعا میکند حامی مالی صهیونیست دارد در حالی که این شخص چند سالی است از دنیا رفته است.
دو شایعه درباره اسرائیل یعنی شایعه فروش زنان در پاساژهای این کشور و شایعه موظف بودن خانوادههای اسرائیلی به داشتن چهار فرزند نیز در این قسمت، مرور میشوند.
00:00:38 توضیح درباره وبینار آموزشی فکتنامه
00:05:07 توضیح درباره فکتچک حادثه متروپل آبادان
00:05:48 توضیح درباره مستند «خامنهای و توطئه کرونا»
00:13:21 فوتبال ایران و کانادا
00:18:56 ویروس فان وکس
00:25:31 امنیت غذایی در ایران
00:30:37 حامی مالی فیلم عنکبوت مقدس
00:40:03 شایعه فروش زنان در اسرائیل
00:47:28 شایعه موظفبودن خانوادههای اسرائیلی به داشتن چهار فرزند
00:59:27 ویدئوی نادرست منتسب به معصومه ابتکار
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
وبینار آموزشی فکتنامه
مستند «خامنهای و توطئه کرونا»
فوتبال ایران و کانادا
پروژه فانوکس
امنیت غذایی در ایران
حامی مالی عنکبوت مقدس
شایعه فروش زنان در اسرائیل
ادعای نادرست درباره قانون تعداد فرزند در اسرائیل
ویدئوی نادرست منتسب به معصومه ابتکار
playlist_add
May 26, 2022
ماجرای یک ویدیو در لرستان
این هفته در پادکست فکتنامه ابتدا درباره سوژه اصلی خبری این روزها، یعنی فاجعه فروریختن ساختمان متروپل در شهر آبادان صحبت میکنیم؛ اتفاقی که دهها کشتهوزخمی برجای گذاشت. اظهارنظرها، فیلمها، عکسها و خبرهایی که در این باره منتشر میشوند، مجموعهای از ابهامها را به وجود آوردهاند. توضیح میدهیم که این ابهامها چیست و چرا دسترسی نداشتن به اسناد و اطلاعات درباره مجوزهای ساخت این ساختمان، کار فکتچکینگ را برای ما دشوارتر میکند.
در ادامه به سراغ سوژه اصلی این قسمت یعنی ویدیویی میرویم که مربوط به درگیری پلیس با شهروندانی در لرستان است. این ویدیو در روزهای اخیر که اعتراضهایی در خیابانهای شهرهای مختلف از جمله لرستان به وجود آمده، بازنشر میشود در حالی که ماجرا مربوط به هفتههای گذشته است. برخی نیز میگویند این درگیری مربوط به حمله اشرار به پلیس بوده است. توضیح میدهیم که چگونه در فکتنامه توانستیم زمان و مکان دقیق این اتفاق را پیدا کنیم و چه واقعیتهایی درباره آن میدانیم.
به بهانه هفته جمعیت، دو فکتچک جمعیتی را هم در این قسمت بررسی میکنیم؛ یکی درباره برآوردها از جمعیت ایران در ۸۰ سال آینده و دیگری درباره آمارهای ناباروری در ایران.
دو فکتچک دیگری هم که در پایان این قسمت به آنها اشاره میکنیم مربوط به خبری درباره رصد کوچ عقابها و همچنین مصرف سرانه روغن نباتی در ایران است.
00:01:00 فروریختن متروپل
00:07:56 ویدیوی درگیری پلیس با شهروندان در لرستان
00:21:06 جمعیت ایران تا ۸۰ سال آینده
00:28:26 آمار ناباروری در ایران
00:34:40 رصد کوچ عقاب به مدت بیست سال
00:40:07 مصرف سرانه روغن در ایران
00:45:12 روش کار فکتنامه چگونه است؟
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
راستیآزمایی ویدیوی درگیری پلیس با شهروندان در لرستان
ادعای شاخدار درباره کاهش جمعیت ایران تا ۳۰ میلیون
ادعای بیاساس درباره بالا بودن نرخ ناباروری در ایران
نقشه رصد کوچ یک عقاب به مدت بیست سال
آمار نادرست در مقایسه مصرف روغن در ایران و در جهان
playlist_add
May 19, 2022
گرانی
اعتراضها در ایران همچنان ادامه دارد و ما هم در این اپیزود، به سراغ یکی از دلایل اصلی شروع آن یعنی «طرح اصلاح نظام پرداخت یارانهای» رفتهایم؛ طرحی که در عمل باعث افزایش قابل توجه مواد غذایی اساسی در ایران شده است.
در این اپیزود، بررسی میکنیم که این گرانیها مربوط به چه کالاهایی است، چه قدر میتواند زندگی را در ایران سخت کند و آیا اقشار کمدرآمد میتوانند با وجود یارانههایی که دریافت میکنند، از پس افزایش قیمتها برآیند یا نه.
به غیر از آن به سراغ یک ادعای نادرست درباره امارات متحده عربی رفتیم. برخی از کاربران هوادار دولت ایران اعلام کرده بودند که بلافاصله پس از برداشتهشدن یارانهها، قیمت مرغ و روغن در امارات متحده عربی افزایش پیدا کرده است. توضیح دادیم که چرا این ادعا، نسبتی با واقعیت ندارد.
موضوع آلودگی هوای تهران، همچنین قطعی اینترنت و گرانشدن تعرفههای اینترنت نیز دیگر موضوعاتی است که در این قسمت آنها را مرور میکنیم.
00:02:34 پاسخ به برخی سوالات متداول درباره حذف یارانه مواد غذایی
00:31:05 ادعای نادرست درباره گران شدن مواد غذایی در امارات و ارتباط آن با تحولات داخلی ایران
00:39:00 آیا تعطیلی ۲۷ اردیبهشت بهخاطر ترس از اعتراضات در تهران بود؟
00:43:36 ادعای نادرست درباره اختلال گسترده و قطع اینترنت در اهواز
00:50:55 ادعای نادرست درباره ارتباط قطعی اینترنت با حمله سایبری به مبیننت
00:52:56 آیا تعرفههای اینترنت در ایران گران نشده است؟
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
پاسخ به برخی سوالات متداول درباره حذف یارانه مواد غذایی
ادعای نادرست درباره گران شدن مواد غذایی در امارات و ارتباط آن با تحولات داخلی ایران
آیا تعطیلی ۲۷ اردیبهشت بهخاطر ترس از اعتراضات در تهران بود؟
ادعای نادرست درباره اختلال گسترده و قطع اینترنت در اهواز
ادعای نادرست درباره ارتباط قطعی اینترنت با حمله سایبری به مبیننت
آیا تعرفههای اینترنت در ایران گران نشده است؟
playlist_add
May 12, 2022
قصه تکراریِ پوشش دانشجویان
این هفته در پادکست فکتنامه، سوژه اصلی ما باز هم پوشش اجباری در ایران است. در این قسمت، فکتچکی را مرور میکنیم که درباره گزارشی است که از برنامه ۲۰:۳۰ صداوسیما پخش شده و در آن گفته میشود که قوانین پوشش، محدود به دانشگاههای ایران نیست و همه دانشجویان در کشورهای بیرون ایران نیز باید چنین قوانینی را رعایت کنند؛ ادعایی شاخدار که بارها تکرار شده است.
موضوعات دیگری که به آنها میپردازیم:
00:00:29 کارگاه آنلاین فکتنامه و پوینتر با موضوع فکتچکینگ
00:04:14 ماجرای سفر خانواده قالیباف به ترکیه و ادامه حاشیههای آن
00:09:50 پوشش در دانشگاههای خارج از ایران
00:23:09 اظهارات رهبر جمهوری اسلامی درباره موفقیت در بدهی نزدیک به صفر ایران
00:35:50 ادعای وزیر بهداشت درباره اینکه واکسنهایی که در ایران استفاده شده از فایزر و مدرنا بهتر بودهاند
00:41:57 گفته عبدالناصر همتی درباره رکورد تاریخی چاپ پول در دولت رئیسی
00:44:45 دولت کانادا و اتانازی در این کشور
00:47:47 آمارهای مربوط به ثبتنام ایرانیان در لاتاری آمریکا
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
آیا دانشجویان بیرون از ایران به دلیل رعایتنکردن قوانین پوشش اخراج میشوند؟
روایت گمراه کننده رهبر جمهوری اسلامی درباره بدهیهای خارجی ایران
آیا واکسنهایی که در ایران استفاده شده از فایزر و مدرنا بهتر است؟
ادعای گمراهکننده درباره شکسته شدن رکورد چاپ پول در دولت سیزدهم
آیا کانادا برای کاهش هزینههای بیماران روانی و معلولان، خدمات مرگ خودخواسته ارائه میکند؟
رکورد ایرانیان در ثبت نام برنامه مهاجرتی لاتاری آمریکا
playlist_add
May 5, 2022
مورد عجیب نادر طالبزاده
اپیزود جدید پادکست فکتنامه، درباره نادر طالبزاده است؛ چهره مشهور و جنجالی که به تازگی درگذشت. او در زمانی که زنده بود یکی از مروجان تئوری توطئه در ایران بود و هنگامی که از دنیا رفت هم شایعهها و تئوریهای توطئهای درباره خانواده، پیشینه و فعالیتهایش منتشر شد.
در این اپیزود ابتدا بیشتر با کارها و فعالیتهای او آشنا میشویم و سپس به سراغ چند تئوری توطئهای میرویم که طالبزاده آنها را مطرح کرد؛ از مسموم کردن آب زمزم در عربستان تا مجموعه اطلاعات گمراهکنندهای که در جریان حمله ایران به پایگاه عینالاسد در عراق مطرح کرد.
در ادامه نیز به سراغ شایعهها و گفتههای نادرستی میرویم که درباره یهودی/آمریکایی بودن مادر او مطرح شده است.
به غیر از سوژه اصلی، دو فکتچک دیگر هم در این اپیزود مرور میشوند. یکی بررسی ویدئوی جعلی که به نام وصیتنامه مریم میرزاخانی، ریاضیدان ایرانی منتشر شده و یکی دیگر ادعای نادرستی که میگوید در اروپا و آمریکا هم پارکهایی مخصوص مادران و کودکان وجود دارد.
در پایان نیز چند کامنت مخاطبان فکتنامه را میخوانیم و به آن پاسخ میدهیم.
00:00:49 معرفی نادر طالبزاده و فعالیتهایش
00:05:00 تئوری توطئه درباره مسموم کردن آب زمزم در عربستان
00:06:41 توصیه به افسران جنگ نرم برای نخوردن آب و غذا در آمریکا
00:08:09 جریان رسانهای جعلی در زمان حمله ایران به پایگاه عینالاسد
00:17:03 تئوری توطئه ترور بیولوژیک نادر طالبزاده
00:28:01 ادعاهای نادرست درباره تبار یهوی نادرطالبزاده
00:40:17 درباره پدر و پدربزرگ نادر طالبزاده چه میدانیم
00:49:11 ویدئوی جعلی درباره مریم میرزاخانی
00:51:26 ادعای نادرست درباره وجود پارکهای ویژه مادران در آمریکا و اروپا
00:52:30 بنر فتوشاپی پشت سر ابراهیم رئیسی
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
آیا طالبزاده ترور بیولوژیک شدهاست؟
درستیسنجی ادعاهای مطرح شده درباره تبار یهودی خانواده نادر طالبزاده «نجات سرباز رایان» تحت تاثیر «روایت فتح» ساخته شد؟
ادعاهای شاخدار درباره سلاح بیولوژیک بودن ویروس کرونا!
درباره کاترین شکدم چه میدانیم؟
ماجرای ویدئوی جعلی از وصیتنامه مریم میرزاخانی چیست؟
ادعای نادرست درباره «پارکهای ویژه مادران و کودکان» در اروپا و آمریکا
کتاب Conspiracy Encyclopedia
playlist_add
Apr 28, 2022
اپیزود قالیباف
این هفته در پادکست فکتنامه به غیر از مرور دو فکتچک از قالیباف، کمی هم درباره پرونده سفر خانواده او به ترکیه صحبت میکنیم؛ سفری که اظهارنظرهای ضدونقیض درباره آن زیاد است اما منابع کمی برای درستیسنجی ابعاد مختلف آن وجود دارد. گفتههای نادرست و غیرقابل اثبات قالیباف که به ترتیب درباره محدودیت نداشتن تحقیقوتفحص مجلس و همچنین سهم دولت از اقتصاد ایران است، باعث شد که نام این قسمت را «اپیزود قالیباف» بگذاریم.
در ادامه به ژاپن میرویم و از خبر گمراهکنندهای درباره ممنوعیت موی دم اسبی در ژاپن میگوییم. بعد از بررسی فکتچکهایی از یک انیمیشن درباره طرح صیانت و سوژهای مربوط به بدهیهای واقعی دولتهای مختلف در ایران، به سراغ مرور چند کامنت میرویم که از مخاطبان فکتنامه دریافت کردهایم.
00:01:36 درباره سفر خانواده قالیباف به ترکیه چه میدانیم
00:12:38 محدودیتهای تحقیق و تفحص مجلس
00:16:40 سهم دولت از اقتصاد ایران
00:22:57 مدل موی دماسبی در مدارس ژاپن
00:30:41 انیمیشن درباره طرح صیانت
00:38:25 بدهیهای دولت
00:44:22 پاسخ به کامنتهای شما
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
سایت مدیابایس برای اطلاع از اعتبار سایتهای خبری
مجلس ایران و محدودیتهای تحقیق و تفحص
چند درصد از اقتصاد ایران، دولتی است؟
آیا مدل موی دم اسبی در مدارس ژاپن ممنوع است؟
آيا باورهای “فریبرز” درباره طرح صیانت شایعه بود؟
میزان واقعی بدهی دولتهای جمهوری اسلامی چقدر است؟
playlist_add
Apr 21, 2022
رئیسی و یک گواهی ابتدایی جعلی
این هفته در قسمت ۵۶ پادکست هفتگی فکتنامه ابتدا کمی درباره کامنتهای دلگرمکننده شنوندگان صحبت میکنیم و بعد از آن به سراغ ماجرای یک مدرک جعلی میرویم که میگویند مربوط به گواهینامه تحصیلی ابراهیم رئیسی است. توضیح میدهیم که در چه فرایندی، این سند جعلی حتی از سوی روزنامهنگاران نیز بازنشر میشود.
در ادامه پادکست، سوژه تعداد افغانستانیها در ایران را بررسی میکنیم و توضیح میدهیم که چرا عدد ۸ میلیون نفر که از سوی روزنامه جمهوری اسلامی اعلام شده، عددی غیرواقعی است و ما به آن نشان «شاخدار» دادهایم.
بعد از هفتهها، دوباره به سراغ سوژهای درباره واکسنهای کرونا میرویم و ادعاهای یک کانال تلگرامی ضدواکسن را درباره نقش واکسن در جهشهای ویروس بررسی خواهیم کرد.
دو سوژه ازدواج با محارم در اروپا و همچنین نقاشی کشیدن فیلها را هم در پایان پادکست، مرور میکنیم.
00:06:00 جمعیت افغانستانیها در ایران
00:17:43 رئیسی و یک گواهی ابتدایی جعلی
00:25:44 ادعای نادرست تاثیر واکسن بر تولید سویههای جدید
00:44:40 ادعای نادرست قانونی بودن ازدواج با محارم در کشورهای غربی
00:52:18 ادعای نقاشیکردن فیلها
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
گواهینامه ششساله ابتدایی جعلی منسوب به ابراهیم رئیسی
ادعای شاخدار درباره جمعیت ۸ میلیون نفر افغانستانیهای مقیم ایران
ادعای نادرست درباره واکسن و سویههای جدید ویروس
ادعای شاخدار درباره قانونی بودن ازدواج با محارم در کشورهای غربی
خودنگاره فیل نقاش چقدر واقعیست؟
playlist_add
Apr 14, 2022
شگفتانگیزان جامجمی
سوژه اصلی قسمت ۵۵ پادکست فکتنامه، مروری بر حضور کودکان و نوجوانان شگفتانگیز در صداوسیما و رسانههای رسمی ایران است؛ افرادی که اغلب نوجوانند با صفتهایی مثل «فرانخبه» یا «مخترع نابغه» معرفی میشوند و معمولا هم هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که ادعای شگفتانگیزبودن آنها را ثابت کند. بهانه این بحث هم برنامه تلویزیونی عصر جدید است که این بار ادعا کرده یک جوان ۲۱ ساله از طریق سلولهای بنیادی مادرش، توانسته بینایی خود را به طور کامل به دست بیاورد؛ ادعایی که نادرست است.
اما به غیر از این سوژه، به سراغ رباتی میرویم که این روزها در اینستاگرام فارسی همه جا حضور دارد و ادعا میشود روغن جمع میکند. بررسی میکنیم که چرا این ماجرا نادرست است و مواردی را که باید درباره این ربات بدانیم، ذکر میکنیم. ماجرای اهانت به مکرون در فرانسه، نگاهی به وضعیت آزادی مذهب در تاجیکستان و دو موضوع اقتصادی مربوط به آمارهای درآمد و دخل و خرج دولت ایران هم دیگر مواردی است که در این اپیزود از پادکست فکتنامه به آنها میپردازیم.
00:01:04 ادعای درمان نابینایی از طریق سلولهای بنیادی در شیراز
00:18:00 «ربات روغنجمعکن»
00:23:53 آیا یک کاریکاتوریست در فرانسه به دلیل انتشار کاریکاتور امانوئل مکرون، مجرم شناخته شد؟
00:29:00 نگاهی به وضعیت آزادی مذهب در تاجیکستان
00:32:29 آمارهای درآمد و دخل و خرج دولت ایران
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
گفتوگوهای هفتگی آنان در واقع بازتابی از تلاشهای تیم فکتنامه برای درستیسنجی خبرها و نقلقولهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صدری است.
پادکست فکتنامه را میتوانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشنهای پادکست دریافت کنید.
فهرست فکتچکها و پیوندهایی که در این قسمت به آنها اشاره میکنیم یا در این هفته در سایت فکتنامه منتشر کردهایم:
ادعای درمان نابینایی از طریق سلولهای بنیادی در شیراز
هیچ سندی ادعاهایی را که درباره “فرانخبه دوازدهساله” میشود تایید نمیکند.
ماجرای ” مخترع نابغه ۱۰ ساله” و اهمیت درستیسنجی برای رسانهها و منابع رسمی
«ربات روغنجمعکن»؛ داستان ترجمه یک پست نادرست
آیا یک کاریکاتوریست در فرانسه به دلیل انتشار کاریکاتور امانوئل مکرون، مجرم شناخته شد؟
نگاهی به وضعیت آزادی مذهب در تاجیکستان
دخل و خرج دولت در سال ۱۴۰۰؛ فکتها و شواهد موجود چه میگویند؟
آیا رکورد صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۴۰۰ شکسته شده است؟
playlist_add
Apr 7, 2022
استادیوم مشهدی، آزمایشگاه اوکراینی
این هفته در قسمت جدید پادکست فکتنامه، هفت سوژه مختلف را که در روزهای گذشته فکتچک کردهایم، مرور خواهیم کرد. ابتدا به سراغ مادلین آلبرایت میرویم و باوری که میگوید او سالها پیش از ایران به خاطر نقشداشتن در «کودتای ۲۸ مرداد» عذرخواهی کرده است.
سپس به بهانه اظهارات وزیر بهداشت ایران، آمارها و شاخصهای کرونا در ایران را مرور میکنیم و در ادامه دو فکتچک ورزشی-سیاسی را بررسی خواهیم کرد. ابتدا از وضعیت اسرائیل در جذاب ورزشکاران دیگر کشورها خواهیم گفت و بعد هم ماجراهای تلخ استادیوم امام رضای مشهد را بازخوانی میکنیم؛ جایی که زنان باز هم اجاز…
playlist_add
Mar 31, 2022
فکتنامه در ۱۴۰۰
قسمت ۵۳ پادکست فکتنامه در روزی منتشر میشود که سه مناسبت دارد؛ روز جهانی درستیسنجی، پنجمین سالگرد تاسیس سایت فکتنامه و نخستین سالگرد شروعبهکار پادکست فکتنامه.
به همین مناسبت، در این قسمت ابتدا مروری میکنیم به کارنامه فکتنامه از نگاه آمارها و بعد به سراغ کامنتها و صداهایی میرویم که مخاطبان فکتنامه برای ما ارسال کردهاند. از همه کسانی که برای این قسمت ویژه، صدا فرستادهاند تشکر میکنیم.
در ادامه نامزدها و برندگان «شاخدار سال»، «سورپرایز سال» و «پرزحمتترین فکتچک سال» را به شما معرفی میکنیم. این قسمت یک جمعبندی و مرور ک…
playlist_add
Mar 24, 2022
سالها و نامها
در این قسمت از پادکست فکتنامه، به بهانه سال نو، به سراغ سوژههایی رفتیم که درباره نامگذاری سال جدید و همچنین پیامهای نوروزی رهبر و رئیسجمهور ایران است. ابتدا به ماجرای جنجالی نبود سفره هفتسین در پیام نوروزی رییسجمهور ایران پرداختیم و به این سوال پاسخ دادیم که رئیسجمهورهای ایران در چه سالهایی پیام نوروزی خود را کنار سفره هفتسین منتشر کردهاند. بعد هم به بهانه اشاره به آغاز قرن جدید در پیام نوروزی امسال و پارسال رهبر جمهوری اسلامی، به این سوال پاسخ دادیم که بالاخره قرن جدید از چه زمانی شروع میشود؟
بحث اصلی این قسمت اما درباره نام…
playlist_add
Mar 17, 2022
جنگ و تورم، غبار و سود سیگار
اپیزود ۵۱ پادکست فکتنامه در میانهی جنگ اوکراین، تورم، گرد و غبار خوزستان و در روزهایی منتشر میشود که مردم هنوز درگیر کرونا هستند؛ روزهای پایانی سال ۱۴۰۰.
در این قسمت، «هفت» فکتچک را مرور میکنیم که موضوعات مختلفی دارند؛ از جنگ اوکراین و زنی باردار زیر بمباران بیمارستان تا وضعیت تورم ایران و ترکیه و ادعایی درباره عمدیبودن تولید گرد و خاک در خوزستان.
00:02:00 آیا آمریکا تروریستهای داعش را به شرق اوکراین میفرستد؟
00:06:30 ماجرای زن باردار در بیمارستان کودکان اوکراین
00:12:41 ادعای حذف تارکوفسکی از لیست سایت آیامدیبی
00:16:50 مقایسه نرخ تورم ای…
playlist_add
Mar 10, 2022
مورد عجیب کاترین شکدم
در قسمت ۵۰ از پادکست هفتگی فکتنامه سعی میکنیم ببینیم اسناد و یافتهها درباره کاترین شکدم، چه میگوید. او روزنامهنگار و تحلیلگری است که مدتی در ایران،در رسانههای نزدیک به اصولگرایان و حتی در سایت رهبر جمهوری اسلامی، مطالبی را مینوشت و مدتی پیش اعلام کرد که در گفتوگو و مواجهه با رهبران ایران، به این نتیجه رسیده که جمهوری اسلامی به دنبال رسیدن به سلاح هستهای است؛ ادعایی که واکنشهای زیادی را در ایران به همراه داشته است.
در ادامه چند فکتچک از اوکراین را بررسی میکنیم و در پایان، به سراغ بررسی سوژهای میرویم که در آن اطلاعات نادرس…
playlist_add
Mar 3, 2022
درستیسنجی جنگ اوکراین
اپیزود ۴۹ پادکست هفتگی فکتنامه، به طور کامل به جنگ اوکراین و حمله روسیه به این کشور اختصاص دارد. در این قسمت ابتدا به سراغ بخشی از فکتچکهای سایت فکتنامه میرویم که جریان هدایتشده خبرهای نادرستی بوده که از سوی رسانههای ایران منتشر شده است.
در ادامه نیز مروری میکنیم بر عکسها، ویدئوها و خبرهایی که به بر اثر بیتوجهی روزنامهنگاران و دبیران رسانههای فارسی، به عنوان واقعیتهای این جنگ معرفی شدهاند، در حالی که واقعی نبودهاند.
در پایان هم چند ویدئو و عکس نادرست را که در شبکههای اجتماعی جهان به طور گسترده منتشر شدهاند، مرور خواهی…
playlist_add
Feb 24, 2022
طراحی کووید؛ ماجرای یک مستند «غیرعادی»
مستندی که روز ۲۷ بهمن ۱۴۰۰ با نام «طراحی کووید» یا PlanCovid از شبکه سه سیما پخش شد، اثری غیرعادی است؛ مستندی که ابتدا مخاطبان فکتنامه از ما خواستند ادعاهای مطرحشده در آن را بررسی کنیم اما هر چه جلوتر رفتیم، سوالات دیگری برایمان به وجود آمد.
مستند «طراحی کووید» در نگاه اول، فیلمی غیرفارسی است که به نظر میرسد دوبله شده است. در این قسمت میگوییم که چرا ظن شدید داریم که مستند، اساسا ساخته پخشکنندگان ایرانی آن باشد.
طراحی کووید که با هدف بررسی ریشههای به وجود آمدن ویروس کرونای جدید تهیه شده، مجموعهای از ادعاهای بیاساس و نادرست درباره منشا همه…
playlist_add
Feb 17, 2022
رتبه فضایی ایران
این هفته در پادکست فکتنامه، چهار سوژه اصلی را مرور میکنیم. ابتدا به سراغ موضوع «همسرکشی در ایران» میرویم؛ سوژهای که پس از اخبار مربوط به قتل ناموسی مونا حیدری در ایران، برای چندمین بار مطرح شده بود. خبرگزاری فارس، در یک اینفوگرافیک اعلام کرد که نرخ زنکشی در ایران، کمتر از نرخ شوهرکشی است. رضا در این قسمت توضیح میدهد که فرایند بررسی این ادعا چه بوده و چرا ما به آن نشان نادرست دادهایم.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این قسمت به آن میپردازیم، مربوط به مساله استقراض دولت از بانک مرکزی و راهی است که دولت سیزدهم از طریق آن، منابع مالی خود را تامین…
playlist_add
Feb 10, 2022
کودکهمسری در ایران
انتشار خبر دردناک مربوط به قتل ناموسی و قربانی شدن مونا (غزل) حیدری، بار دیگر مساله کودکهمسری را در ایران مطرح کرده است زیرا او در سن زیر ۱۸ سالگی ازدواج کرده و دارای فرزند شده است. رضا در پادکست این هفته نتایج پژوهش خود را درباره آمارهای «رسمی» از ازدواج زیر ۱۸ سال در ایران ارائه میکند و به ما میگوید که وضعیت کودکهمسری در ایران چگونه است.
این هفته چند سوژه دیگر نیز در پادکست فکتنامه بررسی میشود. رضا و فرهاد ابتدا درباره جریانهایی صحبت میکنند که با هجو گروههای تئوری توطئه، به جنگ باورها و عقاید نادرست رفتهاند. در ادامه کمی درباره وض…
playlist_add
Feb 3, 2022
مومیاییهای فرازمینی!
این قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه با مرور خبرهای مربوط به «جو روگن» چهره مشهور دنیای پادکست شروع میشود. فرهاد در این بخش توضیح میدهد که چه مسائلی برای سرویس «اسپاتیفای» به عنوان سرویس انحصاری پخش پادکست جو روگن به وجود آمده است و نقش انتشار نادرست مربوط به واکسیناسیون در این رابطه چیست.
در ادامه، مثل هر هفته به سراغ مرور فکتچکهایی میرویم که در سایت فکتنامه به آنها پرداختهایم. ابتدا کمی درباره مساله ماندگاری سویه امیکرون بر روی سطوح پلاستیکی و پوست میگوییم و بعد هم به فکتچکی میپردازیم که ادعایی است از کتابهای درسی. کتاب پایه شیمی…
playlist_add
Jan 27, 2022
واقعه گوهرشاد و شایعه گور دستهجمعی
اقعه گوهرشاد و شایعه گور دستهجمعی
این هفته در پادکست فکتنامه، سوژههای مختلفی را مرور میکنیم. ابتدا به سراغ ارزش تولید ناخالص داخلی ایران میرویم و از مشکلاتی میگوییم که در محاسبه آن وجود دارد. وجود دلار چند نرخی، میتواند باعث به وجود آمدن گمراهی در این زمینه شود و مثلا این طور به نظر آید که حجم اقتصاد ایران از کشورهایی مثل ترکیه و عربستان هم بیشتر است. در حالی که مساله، مربوط به نرخ واقعی دلار است.
یک فکتچک تاریخی که این هفته سایت فکتنامه منتشر کردیم، مربوط به حاشیههای خبری است که در شبکههای اجتماعی و سایتهای خبری بازتاب داشت؛ خب…
playlist_add
Jan 20, 2022
اپیزود شاخدارها
این هفته در پادکست فکتنامه، به سراغ سوژههایی رفتهایم که اغلب، شاخدارند. ابتدا ادعایی را بررسی میکنیم که از سوی ابراهیم رئیسی و برخی از رسانهها در ایران منتشر شده است. بر اساس این ادعا، رشد صادرات غیرنفتی ایران در زمان دولت رئیسی ۴۰ درصد افزایش داشته است. توضیح میدهیم که چرا به این ادعا نشان گمراهکننده دادهایم.
اما سه ادعایی که به آنها شاخدار دادهایم از این قرارند: ادعای مصطفی میرسلیم درباره تعداد کارمندان دولت در ایران، ادعای علیاکبر رائفیپور درباره اینکه به زودی همه سلاحهای مدرن در جهان از کار میافتند و ادعای معاون وزیر ب…
playlist_add
Jan 13, 2022
شایعه ویروس زامبی در شیان چین
شایعه همهگیری یک بیماری خطرناک در شهر شیان چین و بررسی دو گفته مسئولان ایرانی درباره خط فقر، موضوعاتی هستند که در این قسمت از پادکست هفتگی فکنامه به آنها میپردازیم. در عین حال بررسی میکنیم که آیا ناسا برای مواجهه با حیات فرازمینی، روحانیان را استخدام کرده است یا نه. به ژاپن میرویم تا ببینیم این شایعه که دولت این کشور در حال جمعآوری مایکروویو است، صحت دارد یا نه. در پایان نیز به نقش سید محمد خاتمی، رئیسجمهور پیشین ایران را در تعطیلی ایام فاطمیه میپردازیم و همچنین میبینیم رایهای کاربران به اپلیکیشن اینستاگرام، چه تاثیری بر سهام شرکت…
playlist_add
Jan 6, 2022
سلیمانی، «انتقام سخت» و شلیک به پرواز ۷۵۲ اوکراین
قسمت ۴۱ پادکست هفتگی فکتنامه، بازخوانی و مرور سه پرونده است. کشتهشدن قاسم سلیمانی در عراق و در پی آن حمله ایران به پایگاه عینالاسد و البته شلیک سپاه به هواپیمای پرواز شماره ۷۵۲ اوکراین، رویدادهایی بود که در سال ۱۳۹۸، در بازه زمانی کوتاهی روی داد. این اپیزود، مروری است بر آنچه فکتنامه در آن روزها انجام داد و بازخوانی خبرها و جریانهای خبری جعلی و نادرستی است که درباره قاسم سلیمانی، حمله به عینالاسد و شلیک به هواپیمای اوکراینی منتشر شد.
در پایان این قسمت نیز گاهشمار وقایع مربوط به شلیک به هواپیمای اوکراینی را مرور میکنیم؛ از ساعات اولی…
playlist_add
Dec 30, 2021
مستند حسن عباسی؛ کیسینجر خودخوانده مراسم حکومتی
این هفته در پادکست فکتنامه، نسخه صوتی مستندی را منتشر میکنیم که درباره یکی از چهرههای جنجالی ایران یعنی حسن عباسی است.
حسن عباسی متولد ۱۳۴۵، یکی از پرمخاطبترین مروّجان خبرهای ساختگی در میان جوانان حامی حکومت جمهوری اسلامی است. تشکلها و نهادهای وابسته به بسیج، به ویژه بسیج دانشجویی، از برگزارکنندگان اصلی مراسم سخنرانی عباسی در مناسبتهای گوناگون بودهاند. او نمونهای مثال زدنی از مبلّغان نظریههای ساختگی در ایران است که، با برخورداری از حمایتهای حکومتی، از دسترسی ویژه به تریبونهای عمومی برخوردارند. مبلّغانی که در جایگاه «اس…
playlist_add
Dec 23, 2021
ما، رسانه و سوگیریها
این قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه، برخلاف هفتههای دیگر، مرور فکتچکها نیست بلکه مربوط به یکی از مهمترین موضوعات دنیای درستیسنجی یعنی «سوگیری» است.
یکی از اصلیترین دلایلی که موجب میشود ما در دام اخبار و اطلاعات نادرست بیافتیم، سوگیریهای ماست. در این قسمت سعی میکنیم توضیح دهیم که این سوگیریها چه هستند و چگونه میتوانیم با شناخت آنها بهتر با رسانههای متعدد و سیل خبرهای درست و نادرست روبهرو شویم.
پادکست این هفته فکتنامه را فرهاد اجرا میکند که سردبیر سایت فکتنامه است.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیهکننده آن افشین صد…
playlist_add
Dec 16, 2021
عوارض خروج
چهار فکتچک در این قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه بررسی میشوند که اصلیترین آنها مربوط به خبر «افزایش نرخ عوارض خروج از کشور است»؛ خبری که در رسانههای مختلف با عنوان «نرخ پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی عوارض خروج» منتشر شد و البته خبری اشتباه بود.
ابتدا توضیح میدهیم که اشتباه منابع اولیه در این زمینه چه بوده چرا این عدد، درست نیست. بعد هم به این بهانه، فرصتی پیدا میکنیم که کمی درباره یکی از پروژههای تیم «اصل ۱۹» یعنی «ایران بودجه» صحبت کنیم؛ سایتی که میتوانید به سادگی، اطلاعات زیادی را درباره بودجه ایران در آن پیدا کنید.
اما به غیر از این م…
playlist_add
Dec 9, 2021
موتور دیزلی، قرض بانکی
قسمت ۳۷ پادکست هفتگی فکتنامه درباره درستیسنجیهایی است که در هفته گذشته به آنها پرداختهایم و گزارشهای مربوط به هر موضوع را نیز در سایت فکتنامه منتشر کردهایم. این هفته ابتدا به سراغ فکتچکی میرویم که درباره پهنای باند اینترنت در ایران است؛ مطلبی که از قول وزیر ارتباطات در این باره گفته شده بود و ما ابتدا به آن نشان نادرست دادیم اما بعد از کامنت یکی از مخاطبان، فکتچک را تصحیح کردیم. فرهاد و رضا توضیح میدهند که این فرایند چگونه طی شد و میگویند که شما مخاطبان چگونه میتوانید اشکالات ما را تذکر دهید.
به جز این، ادعای رئیس دولت و فرماند…
playlist_add
Dec 2, 2021
حجاب اجباری، فکتهای ساختگی
مساله حجاب در ایران هم برای حکومت، موضوعی حیاتی است و هم در طول سالهای گذشته یکی از مهمترین موضوعاتی است که از سوی جامعه ایران پیگیری میشود. این هفته ابتدا میبینیم که چه ادعاهای نادرستی در کتابهای درسی مدارس ایران درباره حجاب وجود دارد و به این بهانه، فکتچکهایی را که با سوژه حجاب در فکتنامه بررسی کردهایم، مرور خواهیم کرد.
درستیسنجیهایی درباره صادرات قطعات ماشین به آلمان، استراق سمع باتری موبایلها و خطرناکبودن امواج وای-فای برای سلامتی نیز دیگر فکتچکهایی هستند که در ادامه به سراغشان میرویم.
فکتچکی درباره مصرف سوخت…
playlist_add
Nov 25, 2021
رد پای «حجاب» در وصیتنامه شهدا
این هفته در پادکست هفتگی فکتنامه به سراغ این ادعا میرویم که در ۸۰ درصد از وصیتنامههای شهدا، به حجاب توصیه شده است. میبینیم که این آمار اشتباه از کجا آمده و واقعیت چیست. دو موضوع بعدی که درباره آنها صحبت میکنیم، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارتباط دارد؛ یکی درباره پیامکی است که از سوی یکی از ادارههای این وزارتخانه ارسال شده و در آن گفته شده که ناشران نمیتوانند نشانیهای خود در شبکههای اجتماعی را به صورت عمومی تبلیغ کنند و دیگری هم درباره بودجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است.
قسمت ۳۵ پادکست فکتنامه با دو موضوع دیگر به پایان میر…
playlist_add
Nov 18, 2021
از mRNA تا بادکش
قسمت ۳۴ پادکست هفتگی فکتنامه سوژههای درستیسنجی مختلفی دارد؛ از درستیسنجیهای کرونا تا حیات وحش و بودجهها و طرحهایی که در کشور دربارهشان بحث میشود. اما در همان ابتدا، ادعای رهبر جمهوری اسلامی را درباره ضریب هوشی ایرانیان بررسی میکنیم.
پادکست این هفته با دو سوژه مربوط به پزشکی و کرونا ادامه پیدا میکند. ابتدا دقایقی درباره «دکتر رابرت مالون» صحبت میکنیم که در اواخر دهه ۸۰ میلادی یکی از نخستین پیشگامان مسیر ساخته شدن واکسنهای mRNA بوده اما در ماههای اخیر هر جا مینیشیند، میگوید این واکسنها یعنی واکسنهای ساختهشده از سوی شر…
playlist_add
Nov 11, 2021
گالیلهها
انتشار مقاله فکتنامه درباره ارزش علمی ادعاهای محمدعلی طاهری، بنیانگذار و ترویجکننده عرفان حلقه، واکنشهای زیادی از سوی هواداران او در پی داشت. خود آقای طاهری نیز در بیانیهای به صورت غیرمستقیم به این موضوع اشاره کرد؛ سوژهای که در قسمت قبلی پادکست فکتنامه نیز به آن پرداختیم و حالا در قسمت جدید، تلاش میکنیم به سوالاتی که در این زمینه وجود دارد پاسخ دهیم. این پاسخها در واقع شما را با الگوی واکنشهای طرفداران شبهعلم نیز آشنا میکند. به عنوان مثال یکی از مشهورترین استدلالهای آنها این است که «گالیله هم در زمان خودش فهمیده نشد.» در این…
playlist_add
Nov 4, 2021
محمدعلی طاهری و مبنای علمی عرفان حلقه
محمدعلی طاهری و مصاحبه او با تلویزیون ایران اینترنشنال، موضوع اصلی این قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه است. در نیمه اول این قسمت، ابتدا توضیح میدهیم که عرفان حلقه چه میگوید و در ادامه بررسی میکنیم که نسبت صحبتهای آقای طاهری با علم چیست و تا چه حد، دارای ارزش علمی است.
اما به غیر از این بخش، فکتچکهای هفته را نیز مرور میکنیم؛ فرونشست زمین در ایران، ادعای علی اکبر رائفیپور درباره زیرساختهای اینترنت در ایالات متحده، دیده شدن کرم در موز و همچنین درخواست یهودیان قلب پاک برای پناهنده شدن به ایران.
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنن…
playlist_add
Oct 28, 2021
دورهمی فکتچکرها در Global Fact
کنفرانس جهانی Global Fact 8 که هفته گذشته برگزار شد، مهمترین دورهمی فکتچکرهای جهان است و فکتنامه نیز به عنوان تنها سرویس درستیسنجی ایرانی در این همایش آنلاین، حضور داشت. فرهاد در این اپیزود از فکتنامه گزارش میدهد که در همایش امسال چه کسانی حضور داشتند و مهمترین صحبتها درباره درستیسنجی و روزنامهنگاری تحقیقی چه بود.
در ادامه نیز سه فکتچک این هفته را مرور میکنیم. اولین سوژه، نظرسنجی گالوپ و رضایت از ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران است. در این بخش به سوال پاسخ میدهیم که چرا به خبر فارس درباره این نظرسنجی نشان نیمهدرست دادهایم.
ضمن…
playlist_add
Oct 21, 2021
مستند «علیاکبر رائفیپور؛ روایتگر برتر اخبار جعلی»
قسمت سیام پادکست هفتگی فکتنامه، نسخه شنیداری یک مستند درباره علیاکبر رائفیپور است؛ سخنران و چهره مشهوری که طرفداران زیادی دارد و در بسیاری از سخنرانیهایش، با استناد به خبرهای جعلی، تئوریهای بیاساس و گاه شبیه به فیلمهای علمی-تخیلی را برای مخاطبانش مطرح میکند.
مستند تصویری «علی اکبر رائفیپور: روایتگر برتر اخبار جعلی» که سال گذشته در یوتیوب فکتنامه منتشر شده یکی از محصولاتی است که تحت عنوان پروژه «مروجان نظریه توطئه» در قالب مجموعه مقالات و مستندهای تصویری، ساخته شده و در این قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه، آن را خواهیم شنید.
ل…
playlist_add
Oct 14, 2021
بنیصدر و شایعهای که نمیمیرد
درگذشت ابوالحسن بنیصدر در فرانسه، خبری بود که باعث شد به بهانه آن در قسمت جدید پادکست هفتگی فکتنامه به سراغ یک شایعه قدیمی درباره این شخصیت سیاسی برویم؛ شایعهای که حتی با درگذشت بنیصدر هم زنده است و به نظر میرسد قرار نیست بمیرد.
به غیر از این سوژه، این هفته بخشی از فکتچکهای سایت فکتنامه را مرور میکنیم؛ از فکتچکهای مربوط به واکسن کرونا تا سوژه جنجالی دیگر هفته یعنی واردات لوازم خانگی و کره جنوبی. ضمن اینکه بعد از بررسی درستی ادعاهایی درباره راکتور تهران و همچنین رشد اقتصادی کشور، به سراغ سوالاتی میرویم که مخاطبان فکتنامه مطرح…
playlist_add
Oct 7, 2021
مورد عجیب آقای کشه
این قسمت، یک قسمت معمولی نیست! برخلاف بیشتر هفتهها که رضا و فرهاد، درستیسنجیهای هفته را مرور میکردند، این قسمت به طور اختصاصی به سراغ یکی از عجیبترین افراد ایرانی در دنیای شبهعلم میروند؛ فردی که ادعاهایی در ظاهر علمی میکند اما در بلژیک محکوم به کلاهبرداری شده و در تلاش بوده دولت غنا را در پروژهای میلیون دلاری فریب دهد؛ این شما و این مهران توکلی کشه؛ «متخصص راکتور هستهای در قسمت پلاسمای فضایی»!
پادکست فکتنامه را فرهاد و رضا اجرا میکنند که به ترتیب سردبیر و دبیر تحریریه سایت فکتنامهاند.
مدیر هنری این پادکست، آریا کیان و تهیه…
playlist_add
Sep 30, 2021
ویتامین D، درمان کرونا؟
ویتامین D، درمان کرونا؟
موضوع اصلی این قسمت از پادکست فکتنامه، بررسی تاثیر ویتامین D بر درمان بیماری کووید ۱۹ است. در این اپیزود بررسی میکنیم که چرا برخلاف نظر دکتر سید حمید سجادی، چشمپزشک ایرانی که در صدا و سیما میگوید ویتامین D میتواند جایگزین واکسن کرونا شود، نهادهای معتبر علمی چنین نظری ندارند. مرور پژوهشها و همچنین آشنایی بیشتر با مقاله دکتر سجادی، بخش پایانی این بحث را به خود اختصاص میدهد.
فکتچک دیگری که به آن خواهیم پرداخت درباره تعداد مخاطبانی است که در ایران پای تلویزیون عزاداری کردهاند.
اما در ادامه همانطور که وعده داده…
playlist_add
Sep 23, 2021
فایزر «بلژیکی!»
اپیزود ۲۶ پادکست هفتگی فکتنامه دو بخش دارد. در بخش اول، به سراغ سوژههای کرونا میرویم و ابتدا کمی بیشتر درباره عبارت «فایزر بلژیکی» صحبت میکنیم. در ادامه به ادعای حسین خیراندیش درباره خطرناک بودن واکسن کرونا میپردازیم و به ادعای جدول ظهور واریانتهای کووید ۱۹ پاسخ خواهیم داد.
بخش دوم و غیرکرونایی این قسمت، به سوژههایی چون محل کشتهشدن قوچعلی اوجاقلو، ماجرای عکس منسوب به سخنگوی طالبان، قانون ممنوعیت دریافت کارنامه از سوی مادران،بدهی شهرداری تهران و رتبه ایران در شاخص سهولت کسب و کار اختصاص دارد.
00:01:04 درباره عبارت واکسن کرونای بلژیکی…
playlist_add
Sep 16, 2021
نقش بیبیسی در مرگ فهیم دشتی
سوژه اصلی این قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه، ماجرای شمارهای است که در جریان مصاحبه بیبیسی با فهیم دشتی بر روی صفحه تلویزیون نمایان شد؛ سخنگوی جبهه مقاومت افغانستان که سه روز بعد از این گزارش در پنجشیر کشته شد. این اتفاق باعث شد بسیاری در شبکههای اجتماعی ادعا کنند نمایش این شماره، موقعیت آقای دشتی را به ارتش پاکستان لو داده و باعث مرگ او شده است. در این قسمت بررسی میکنیم که اصلا این شماره چه بوده و چرا نمیتوان پذیرفت که این اتفاق باعث کشتهشدن فهیم دشتی شده باشد.
در ادامه به سراغ ادعای وزیر بهداشت دولت رئیسی میرویم که گفته بود ایران بعد ا…
playlist_add
Sep 9, 2021
اپیزود افغانستان
قسمت ۲۴ پادکست هفتگی فکتنامه درباره افغانستان است؛ سرزمینی که این روزها بسیاری از ما خبرهایش را دنبال میکنیم و نگران سرنوشت مردمانش هستیم.
ابتدا این ادعای نادرست رهبر جمهوری اسلامی ایران را بررسی میکنیم که گفته بود افغانستان در ۲۰ سال گذشته، به لحاظ عمرانی و مدنی، پیشرفت نکرده است و بعد هم کمی درباره اتفاقی که در مصاحبه بیبیسی فارسی با فهیم دشتی افتاد صحبت خواهیم کرد.
یک فکتچک کوتاه درباره واکسیناسیون کرونا و همچنین مرور نظرات شنوندگان پادکست فکتنامه نیز دیگر بخشهای این قسمتند.
00:01:53 پیشرفت افغانستان در ۲۰ سال گذشته
00:14:00 مصاحبه بی…
playlist_add
Sep 2, 2021
مدرنا در ژاپن؛ درستیسنجی یک جریان
قسمت ۲۳ پادکست فکتنامه مروری است بر مهمترین درستیسنجیهای هفته؛ از توضیح درباره اینکه دقیقا چه اتفاقی برای واکسنهای مدرنا در ژاپن افتاده است تا مرور بر یک ویدئو که میگوید واکسنهای کرونا به زودی میلیاردها نفر را از بین خواهد برد.
اما به غیر از کرونا، این هفته درباره نقش آمریکا در تولید تریاک افغانستان صحبت میکنیم و بعد از بررسی ادعای خبرگزاری فارس درباره چرتزدن جو بایدن در دیدار با نخستوزیر اسرائیل، نگاهی میکنیم به سوابق علمی و مدارک علی نمکی که از سوی خبرگزاری فارس به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی معرفی شده است. در پایان…
playlist_add
Aug 26, 2021
واکسیناسیون پرماجرا
واکسیناسیون پرماجرا
این هفته در پادکست فکتنامه به سراغ چهرههایی میرویم که هر کدام ماجرایی با واکسن کرونا دارند؛ فردی که به عنوان معاون اسبق کاخ سفید معرفی میشود، حسن روازاده که میگوید واکسینهشدهها بیشتر به کرونا مبتلا میشوند و فردی که در آمریکا زندگی میکند و با نام شان بروکس این روزها در شبکههای اجتماعی فارسی، به نظریات ضدواکسیناسیون میپردازد.
00:00:46 مقدمهای درباره وضعیت واکسیناسیون در ایران
00:04:20 خبر شاخدار صدا و سیما به نقل از «معاون اسبق کاخ سفید»
00:08:05 کارشناسان انگلیسیزبان محبوب خبرگزاریهای نزدیک به نظام
00:13:05 ادعا…
playlist_add
Aug 19, 2021
طالبان در افغانستان، ضدواکسنها در ایران
قسمت جدید پادکست هفتگی فکتنامه در کنار مرور چند فکتچک مهم این روزها، دو سوژه مهم دارد؛ یکی مرور بر فکتچکهای مربوط به طالبان و دیگری هم مساله این روزهای ایران یعنی بیماری کرونا.
00:01:40 کشتار دیپلماتهای ایرانی در افغانستان
00:08:34 کشت خشخاش در افغانستان 00:09:55 پیام طالبان برای کشتهشدن قاسم سلیمانی
00:10:27 سابقه مبارزه ایران با طالبان و القاعده
00:11:48 ممنوعیت بازگشت ایرانیان به کشور
00:13:16 حقوق بازنشستگی روحانی چه قدر است؟
00:18:45 وزیر پیشنهادی ارتباطات دولت جدید
00:24:33 وضعیت کرونا در ایالات متحده
00:29:47 ادعاهای شاخدار امیر اشرفی درباره واکسن کرونا
د…
playlist_add
Aug 12, 2021
نامه ۲۵۰۰ پزشک؛ تئوری توطئههای مرگبار
بیستمین اپیزود پادکست فکتنامه دو موضوع اصلی دارد: اینترنت ماهوارهای استارلینک در ایران و مروری دوباره بر نامه مشهور به «۲۵۰۰» پزشک در حمایت از جلوگیری از واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی.
00:02:27 ماهواره استارلینک در ایران
00:11:39 نامه ۲۵۰۰ پزشک در حمایت از ممنوعیت واردات واکسن فایزر
هفته گذشته در شبکههای اجتماعی خبرهای زیادی درباره اینترنت ماهوارهای استارلینک به گوش رسید و برخی گفتند به زودی میتوان این اینترنت را در ایران دریافت کرد. در این اپیزود، توضیح میدهیم که چرا این گفته نادرست است.
موضوع اصلی این روزها اما وضعیت کرونا و مشکلاتی است…
playlist_add
Aug 5, 2021
نگاهی به طرح «صیانت از حقوق کاربران»
00:01:10 مرور طرح صیانت
00:07:51 حسن روحانی و واکسن کرونا
00:13:02 حسن روحانی و تکرقمیشدن نرخ تورم در سالهای ۹۵ و ۹۶
00:14:00 حسن روحانی و استقراض دولت از بانک مرکزی
00:15:07 زنان در ایران و مشکل گواهینامه رانندگی موتورسیکلت
در این اپیزود میشنویم:
* مروری بر طرح پیشنهادی مجلس برای کنترل فضای مجازی یا «طرح صیانت»
* آخرین مصاحبه حسن روحانی در مقام رئیس دولت و بررسی ادعاهای او درباره واکسن و اقتصاد ایران
* مروری بر اظهارنظر فرمانده پلیس راهور تهران بزرگ درباره گواهینامه موتور سیکلت بانوان
پادکست این هفته فکتنامه را فرهاد، سردبیر سایت فکتنامه اجرا میک…
playlist_add
Jul 29, 2021
روحانیسنج؛ پایان یک تجربه نو
توضیح درباره پروژه روحانیسنج، نگاهی به وضعیت منابع آب در خوزستان و مروری بر مصاحبههای سعید ملایی در المپیک، سه موضوعی هستند که در اپیزود ۱۸ پادکست فکتنامه آنها را دنبال میکنیم.
00:01:27 روحانیسنج چیست؟
00:04:30 فیلترشدن روحانیسنج
00:05:14 وعدهسنجی و فکتچکینگ
00:06:23 روزنامهنگاری ساختارمند چیست؟
00:10:22 محدودیتهای وعدهسنجی
00:13:23 تعریف نشانها در روحانیسنج
00:14:58 روحانیسنج درباره روحانی چه میگوید؟
00:18:30 وعدههای محقق نشده و نقش حسن روحانی
00:21:20 واکنش مقامات جمهوری اسلامی به روحانیسنج
00:27:23 آمارها و وضعیت بحران آب در خوزستان
00:34:08 واک…
playlist_add
Jul 22, 2021
این عکس فتوشاپی نیست!
هفدهمین قسمت از پادکست هفتگی فکتنامه به بررسی عکسی اختصاص دارد که در هفته گذشته، بارها در شبکههای اجتماعی منتشر شد. این عکس، زنی را با چادر عربی نشان میدهد که در حال خوردن آب از روی زمین است.
فرهاد در این اپیزود از فکتنامه همه چیزهایی را که لازم است درباره این عکس بدانیم، توضیح میدهد. به ما میگوید که ماجرا از چه قرار بوده، از کجا شروع شده، چرا عدهای میگویند این عکس فتوشاپی است و چرا این عکس، فتوشاپی نیست.
در ادامه نیز فرهاد و رضا درباره اهمیت انتشار اخبار درست صحبت میکنند و توضیح میدهند که چگونه انتشار خبرهای نادرست ممکن است تاثیرات…
playlist_add
Jul 15, 2021
کاهش جمعیت؛ بحرانی که نیست
اپیزود شانزدهم پادکست فکتنامه را با یک فکتچک فوتبالی آغاز میکنیم؛ ماجرای جالب گرافیستی که تلاش کرد با انتشار یک تیم منتخب غیرواقعی، به همه بگوید مواظب انتشار خبرهای نادرست باشند.
پس از نگاهی به حوادث مربوط به انفجار در تهران و نقشه چند تبعه ایران برای ربودن مسیح علینژاد، به سراغ بررسی فکتچکهایی میرویم که این هفته آنها را در سایت فکتنامه منتشر کردهایم.
ابتدا با واکسن فایزر در اسرائیل شروع میکنیم و نشان میدهیم چرا این ادعا که واکسیناسیون باعث افزایش کرونا و مرگ و میر شده، ادعایی شاخدار و کاملا بیاساس است.
در ادامه به سراغ دیگر ا…
playlist_add
Jul 8, 2021
واکسنزدهها در ومبلی
قسمت پانزدهم پادکست فکتنامه، درباره دو ادعای شاخداری است که یکی درباره کرونا و دیگری درباره قرصهای ضدبارداری مطرح شده است.
ابوترابی، نماینده مجلس ایران اعلام کرده بود واکسیناسیون کرونا در جهان تاثیری نداشته و بنابراین نباید اولویت مردم ایران باشد. توضیح میدهیم که چرا ادعای او نادرست است و نشان میدهیم که گزارشهای معتبر علمی درباره تاثیر واکسن کرونا در دنیا چه میگوید.
همچنین به سراغ گزارشی از تسنیم میرویم که ادعا میکند یک قرص ضدبارداری در ایران، توطئه صهیونیستهاست تا مردم کشور را عقیم کند.
ضمن اینکه درباره پروژه روحانیسنج و هم…
playlist_add
Jul 1, 2021
گزارشهای وارونه آقای وزیر
قسمت چهاردهم پادکست فکتنامه، درباره گزارشهای وارونه وزیر بهداشت ایران است؛ سعید نمکی که میگوید: «ایران تنها کشوری است که در آن بیماران در زمان کرونا پشت در بیمارستانها سرگردان نشدند.»
این هفته، بررسی میکنیم که این گزارش وارونه از کجا آمده و واقعیت گزارشهای رسانهای و اظهارنظر مسئولان بیمارستانها و کادر درمان درباره وضعیت بیمارستانهای ایران چگونه است.
«اینترنت ملی» هم موضوع گزارش دیگری است که در این اپیزود از پادکست فکتنامه به آن میپردازیم. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران میگوید این واژه جعلی است و تلاش میکند به…
playlist_add
Jun 24, 2021
دولت جدید تو راهه… فکتچک ادامه داره!
سیزدهمین قسمت از پادکست فکتنامه، نخستین قسمتی است که بعد از انتخابات خرداد ۱۴۰۰ در ایران ضبط میشود؛ انتخاباتی که در آن ابراهیم رئیسی به عنوان برنده معرفی شد.
در این اپیزود، درباره ۲۷ فکتچکی میگوییم که تا کنون از ابراهیم رئیسی منتشر کردهایم و در اولین فکتچک فکتنامه بعد از انتخابات، به سراغ این ادعا میرویم که رئیسی در کنفرانس مطبوعاتی خود درباره امن بودن ایران از لحاظ تجاری به آن اشاره کرد.
مرور وقایع مربوط به روز انتخابات نیز بخش دیگری از این اپیزود پادکست فکتنامه است. در ادامه نیز به سراغ ویدئویی میرویم که به عنوان تصاویری از درگی…
playlist_add
Jun 17, 2021
بالاخره انتخابات!
دوازدهمین اپیزود پادکست فکتنامه نیز مانند چند قسمت اخیر، مرور فکتچکهای انتخاباتی است و البته نیمنگاهی هم به واکسن کووایران برکت دارد.
در این قسمت، ابتدا و پیش از آنکه به سراغ بررسی ادعاهای نامزدهای منتخب شورای نگهبان برای انتخابات ایران برویم، فکتچکهایی را بررسی میکنیم که هر کدام به نوعی به موضوع مشارکت در انتخابات اشاره میکنند؛ یکی از سوی اردوگاه مخالفان جمهوری اسلامی، دیگری از طیف اصولگرا، یکی از سوی رهبر جمهوری اسلامی و آخری از ستاد همتی به عنوان کاندیدایی که خود را متعلق به اردوگاه اصلاحطلبان معرفی میکند.
پس از این بررسیه…
playlist_add
Jun 10, 2021
درستیسنجیِ همزمان مناظرهها
یازدهمین قسمت پادکست هفتگی فکتنامه، مربوط به دو مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در ایران است؛ مناظرههایی که در آن هفت نامزد تایید شده از سوی شورای نگهبان، در کنار بیان نظرات خود، ادعاها و آمارهایی را مطرح کردند که قابل درستیسنجی بودند.
ما در فکتنامه هر دو مناظره را به صورت زنده در اکانت توییتر فکتنامه درستیسنجی کردیم. بخش اول این اپیزود از پادکست فکتنامه نیز، به بررسی همین روند اختصاص دارد. به شما میگوییم که پشتصحنه تیم فکتنامه برای بررسی این درستیسنجیها چه بوده و ما چگونه توانستیم در مجموع حدود ۳۵ ادعا را به صورت زنده درستی…
playlist_add
Jun 3, 2021
«فکتچک انتخاباتی؟ چقدر بیکارید!»
قسمت دهم پادکست هفتگی فکتنامه، منتشر شد. در این اپیزود سعی میکنیم به این سوال مهم پاسخ دهیم که چرا در چنین شرایطی، فکتچک انتخاباتی میکنیم؟ چرا با وجود این همه انتقاد و مخالفت، هنوز هم بررسی درستی یا نادرستی عددها و رقمهایی که از دهان کاندیداها بیرون میآید، اهمیت دارد؟ در ادامه نیز به سراغ چند نمونه از دهها فکتچکی میرویم که به بهانه انتخابات، به آنها پرداختهایم؛ ادعای نادرست رئیسی درباره تورم تجمیعی از سال ۹۲ تا ۹۹، ادعای نیمهدرست جلیلی درباره قیمت مسکن و ادعای نادرست قاضیزاده درباره ضریب جینی در زمان دولت حسن روحانی.
البته به…
playlist_add
May 27, 2021
بیبرقیهای هوشمند، نامزدیهای کوتاه
قسمت نهم پادکست هفتگی فکتنامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا از بیبرقیها در ایران میگوییم؛ سوژهای که در هفته گذشته توجه رسانهها را به خود جلب کرد و واکنشهای زیادی در ایران به دنبال داشت. یکی از فکتچکهای گذشته ما، درباره ادعای نادرستی است که در همین زمینه مطرح شده است. توضیح میدهیم که چرا برخلاف آنچه از سوی برخی مطرح میشود وضعیت برق در ایران ارتباطی به معاهده پاریس ندارد. توضیح کوتاهی هم درباره ادعای صادرات برق ایران به عراق و سوریه میدهیم.
اما به غیر از قطع شدن برق، ماجراهای مربوط به انتخابات ریاست جمهوری در ایران هم یکی از سوژه…
playlist_add
May 20, 2021
عکسهای جعلی؛ با احتیاط کلیک کنید!
قسمت هشتم پادکست هفتگی فکتنامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا به سراغ موضوع خبری مهم این روزها یعنی درگیریهای اسرائیل و حماس میرویم؛ تنشهایی که باعث شده عکسها و فیلمهای نادرست بسیاری به بهانه آن در رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر شود. در ادامه توضیح میدهیم که با چه ابزارهای سادهای میتوان از درستی عکسها در چنین شرایطی مطمئن شد.
بعد از مرور چند تصویر و عکس نادرست در زمینه بحران خاورمیانه، به سراغ ایران میرویم و یکی از فکتچکهایی را که این هفته در سایت فکتنامه به آن پرداختهایم مرور میکنیم. به این سوال پاسخ میدهیم که آیا ا…
playlist_add
May 13, 2021
آقازادهها در فرنگ چند نفرند؟
قسمت هفتم پادکست هفتگی فکتنامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا کمی درباره خیز نیروهای مسلح برای فتح اینترنت صحبت میکنیم و به شما میگوییم این اتفاق چگونه و با چه کیفیتی در حال رخ دادن است.
سوژه پر سرو صدایی که این هفته در فکتنامه و به بهانه اظهارنظر محمد غرضی به آن پرداختیم، مربوط به تعداد آقازادههایی است که در آمریکا زندگی میکنند. در این بخش توضیح میدهیم که چه مشکلاتی بر سر راه فهمیدن تعداد آقازادهها در فرنگ وجود دارد.
آمارهای سقط جنین در ایران، دیگر سوژهای است که به آن میپردازیم و کمی هم به سراغ موضوعات مربوط به کرونا میرویم؛ بررسی…
playlist_add
May 6, 2021
افسانههای سالخوردگی ایرانیان
قسمت ششم پادکست هفتگی فکتنامه، منتشر شد. در این اپیزود ابتدا کمی درباره دو چهرهای صحبت میکنیم که جداییشان، سوژه خبرها بود؛ بیل از گیتس و همسرش ملیندا که تئوریهای توطئه و ادعاهای نادرست زیادی درباره آنها وجود دارد. به این بهانه، خیلی کوتاه به سراغ تاریخچه فکتچکهایمان درباره این دو نفر میرویم.
بعد بیل و ملیندا، از اسماعیل اکبری میگوییم که مشاور عالی وزیر بهداشت ایران است. ادعای نادرست او درباره اینکه رشد جمعیت در ایران به زودی صفر میشود، موضوع یکی از اصلیترین فکتچکهای این هفته ما در فکتنامه بود. رضا درباره نادرستی این ادعا تو…
playlist_add
Apr 29, 2021
چند کیلو آمار دغیغ
قسمت پنجم پادکست هفتگی فکتنامه، منتشر شد.
در این اپیزود ابتدا کمی درباره فایل صوتی سهساعته و جنجالی جواد ظریف صحبت میکنیم و به این بهانه، خیلی کوتاه به سراغ تاریخچه فکتچکهایمان با جواد ظریف میرویم؛ از ادعای او درباره جرم نبودن بهایی بودن در ایران تا اینکه گفته بود به فارسی توییت ننوشته است.
بعد از جواد ظریف، به سراغ فکتچکهای این هفته با موضوع کرونا میرویم؛ ماجرای جلوگیری از ورود واکسن اسپوتنیک به برزیل، آمارهای خیلی «دغیغ» سعید نمکی وزیر بهداشت ایران درباره واکسنهای کرونا، پاسخ به پنج سوال مهم درباره شرایط افراد بعد از واکسیناس…
playlist_add
Apr 22, 2021
ناظران فروتن مرغ حلال
قسمت چهارم پادکست هفتگی فکتنامه، مروری است بر پنج فکتچکی که این هفته در سایت فکتنامه منتشر شدند.
فرهاد و رضا از اعضای تحریریه فکتنامه، ابتدا به این سوال پاسخ میدهند که آیا دانشمند ژاپنی اعلام کرده روزه گرفتن باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی میشود یا نه.
بعد هم نوبت به بخش «شاخدار هفته» میرسد؛ ادعاهایی نادرست که از فرط اشتباه بودن، مرغ پخته هم از شنیدن آنها به خنده میافتد.
اولین ادعای شاخدار مربوط به کاربران ایرانی توییتر است و روزنامهنگاری که ادعا کرده ۹۰ درصد اکانتهای توییتر فارسی، ترولاند یا به یک دولت و نهاد خارجی وابست…
playlist_add
Apr 15, 2021
یا مستعان یا مستعان
تولد داریم چه تولدی!
مستعان ۱۱۰ امروز یک ساله شد. مستعان، دستگاهی که ادعا میشد میتواند ویروس کرونا را از کیلومترها دورتر شناسایی کند، نقطه عطفی در تاریخ دیساینفورمیشن فارسی است. از آنجایی که نمیشد به این راحتی از این موضوع عبور کنیم، این هفته در سومین اپیزود از پادکست فکتنامه، برای مستعان یک جشن تولد گرفتیم. در این اپیزود میبینیم که ریشه مستعان کجاست و چه کسی توانسته این دستگاه را به عنوان کرونایاب به سپاه پاسداران معرفی کند.
در پایان هم یک غافلگیری خبری داریم و واکنش فرهاد و رضا را به صورت زنده برایتان پخش میکنیم؛ لحظهای که عالیتری…
playlist_add
Apr 8, 2021
اقتصاد فتوشاپی و زبالههای چینی
دومین قسمت از پادکست فکتنامه، جمعه ۲۰ فروردین ۱۴۰۰ منتشر شد؛ قسمتی که در آن یک نوروز پرخبر را مرور کردیم. فرهاد و رضا از تحریریه فکتنامه، در این قسمت هم، میزبان شما هستند.
در این قسمت ابتدا به سراغ سخنرانی نوروزی آیتالله خامنهای رفتیم. او درباره مقالات نانو، اختیارات رئیسجمهور، وضعیت آزادی اینترنت در ایران و رتبه اقتصادی ایران در جهان صحبت کرده بود. داستان فکتچک این ادعاها، از زبان تیم تحریریه فکتنامه، شنیدنی است؛ به خصوص ماجرای عجیب فتوشاپ خبرگزاری تسنیم که تلاش کرد با حذف چند کشور در جدول، رتبه اقتصادی ایران را بالاتر نشان دهد.
بعد ا…
playlist_add
Apr 1, 2021
خانم اوشین! شما تو هاروارد چی میپوشین؟
سلام و به اپیزود اول پادکست فکتنامه خوش آمدید. در این اپیزود ابتدا کمی بیشتر با ما و فعالیتهایمان آشنا میشوید و در ادامه هم داستان دو فکتچک خاطرهانگیز ما را میشنوید؛ ماجرای سانسور اوشین و همینطور داستان درستیسنجی درباره مقررات پوشش در دانشگاههای جهان. اگر پادکست فکتنامه را در اپلیکیشنهای پادکست دنبال کنید، هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران، از انتشار قسمت جدید باخبر خواهید شد. پادکست فکتنامه محصول جدید ماست. ما قصد داریم هر هفته مهمترین فکتچکها و موضوعات مربوط به درستیسنجی را بررسی کنیم. دوست داریم صدای خود را به تعدا…
playlist_add
Feb 12, 2021
معرفی پادکست فکتنامه
معرفی پادکست فکتنامه
این روزها ادعاهای نادرست و حرفهای بیاساس، از چپ و راست دارند به ما حمله میکنند.
این گفتهها گاهی فقط یک جمله سیاسیاند. بعضی وقتها، تکرار تئوریهای توطئهاند. بعضی از این ادعاها به طرز خجالتباری باعث خنده میشوند. بعضی وقتها هم این ادعاها میتوانند با جان آدمها بازی کنند. به خاطر همین، فکتچکینگ یا درستیسنجی، از همیشه مهمتر شده است.
آیا بین این همه نادرستی میشود یک راه درست ساخت؟ ما امیدواریم.
فرهاد سوزنچی، سردبیر فکتنامه و میزبان شما در این پادکست جدید است.
اگر سایت #فکتنامه را میشناسید، باید بگوی…
playlist_add