Rzeszowskie historie
Rzeszowskie historie
Subscribe
Opowieści o Rzeszowie. Chcesz wiedzieć, kto chodził kiedyś ulicami, po których teraz biegniesz do pracy albo do szkoły, interesuje Cię, co działo się tu wcześniej? Jeśli tak, to miejsce jest dla Ciebie, zapraszam!
Available episodes
Newest first
Oldest first
Jan 21, 2023
Kryjówka w podziemiach rzeszowskiego Rynku
Piwnice pod płytą rzeszowskiego Rynku mają długą i niezwykle ciekawą historię. Ich powstawaniu sprzyjał miękki lessowy grunt, pomieszczenia przez długie lata pełniły funkcję magazynów oraz „sklepów ziemnych” a ich bogactwo świadczy o zamożności mieszkańców miasta.
W czasie II wojny światowej dla mieszkających w Rzeszowie Żydów podziemia dawały jedną z niewielu szans na uchronienie się przed niemieckimi wywózkami i uratowanie życia. Dobrze udokumentowaną historię ukrywania się w bunkrze pod kamienicą Rynek 15 kilkudziesięcioosobowej grupy Żydów oraz opiekującej się nimi rodziny Stasiuków opowiadają historycy: Kamil Kopera z instytutu Pileckiego oraz Jakub Pawłowski – przewodnik i animator z Rzeszowskich Piwnic.
playlist_add
Dec 5, 2022
Balustrady i okna czyli gdzie Fredek Zinnemann pozował w Rzeszowie do fotografii
Jak ważne są balustrady, okna, drzewa czy drzwi gdy opowiadamy o historii? Otóż, gdy chcemy zidentyfikować miejsca lub budynki, to właśnie takie elementy mogą okazać się kluczowe. W archiwum filmowca Freda Zinnemanna, laureata 4 Oskarów, zachowało się kilka nieopisanych zdjęć z jego dzieciństwa. Ile z nich zostało wykonanych w mieście urodzenia, czyli w Rzeszowie? Mini-śledztwa dotyczące sfotografowanych miejsc to bardzo wciągająca sprawa, w tym przypadku potrwały one kilka miesięcy! Ten odcinek jest dźwiękowym suplementem do książki „Fredek, Rzeszów, Hollywood. Opowieści o Fredzie Zinnemannie”.
playlist_add
Nov 14, 2022
Rozrywki rzeszowian w dwudziestoleciu międzywojennym
Rozrywka i spędzanie czasu wolnego to wcale nie są proste sprawy. Udowadnia to prof. Jadwiga Szymczak Hoff, historyczka i wieloletnia wykładowczyni Uniwersytetu Rzeszowskiego, która obecnie bada dwudziestolecie międzywojenne w Rzeszowie.
Opisując rozrywki naszych przodków prof. Szymczak-Hoff opowiada o wyższości Katarzynek nad Andrzejkami oraz o spotkaniach śledziowych, ale mowa jest tu także o tym, jak w rozrywce odbijały się przemiany obyczajowe, napięcia ekonomiczne czy antyżydowskie uprzedzenia. Jeśli chodzi o te ostatnie: panie z towarzystwa wolały spóźnić się na bal niż pójść do niekatolickiego fryzjera!
To dopiero pierwsza część opowieści o rozrywkach rzeszowianek i rzeszowian, kolejna pojawi się wiosną.
playlist_add
Oct 16, 2022
Po prostu Wisłok
„W mojej dziecięcej wyobraźni przedstawiał się on [Wisłok] jako cud świata” – pisał w „Tamtym Rzeszowie” Franciszek Kotula. O specyfice tej górskiej rzeki opowiada geograf prof. Piotr Gębica z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Miejsce, z którego przyglądaliśmy się Wisłokowi, to okolice Lisiej Góry.
playlist_add
Sep 25, 2022
Tropem mapy Wiedemanna: miasto pełne wody
O historii możemy wnioskować na podstawie różnych źródeł. Dr hab. inż. Maciej Piekarski, profesor Politechniki Rzeszowskiej, bada ją nakładając na siebie dawne i obecne mapy oraz konfrontując je z obserwacjami w konkretnych lokalizacjach. Efekty są fascynujące, a spacer po mieście z takim przewodnikiem otwiera oczy naprawdę szeroko!
W przypadku tego spaceru głównym bohaterem jest woda - wszelkie jej zbiorniki odmalowane w 1762 roku na mapie autorstwa kapitana Karola Wiedemanna. Jak tamta woda oraz jej energia odcisnęły się na topografii dzisiejszego Rzeszowa?
playlist_add
Sep 4, 2022
Gdzie i od kiedy zaczął się Rzeszów
Miasto nie powstało nagle i nie pojawiło się znikąd - mówi archeolog dr Paweł Kocańda z Uniwersytetu Rzeszowskiego, dyrektor Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu. I wyjaśnia, jakie osady istniały niegdyś na terenie dzisiejszego Rzeszowa, gdzie mógł znajdować się wczesnośredniowieczny gród i która hipoteza jest najbardziej prawdopodobna. Padnie ponadto pytanie: czy Rzeszów był lokowany także przed 1354 rokiem?
playlist_add
Aug 3, 2022
Zdjęcia i pocztówki z okresu Wielkiej Wojny
Każdego dnia na świecie wykonywanych są tysiące zdjęć i przyzwyczailiśmy się do tego, że sami możemy je zrobić bez najmniejszego wysiłku. Jednak na początku ubiegłego wieku fotografie należały do rzadkości, a zapisane na kliszach obrazy rzeczywistości stanowią do dziś bezcenny zapis tego, co minione.
Jaki obraz Rzeszowa wyłania się ze zdjęć oraz fotograficznych pocztówek z okresu I wojny światowej? Czego na ich podstawie możemy dowiedzieć się o naszym mieście i jego historii? Przewodnikiem po Rzeszowie z lat 1914-1918 jest Jacek Rudnicki – kolekcjoner zdjęć oraz pocztówek, autor książki „Rzeszów rok 1915. 100. rocznica odbicia miasta z rak Rosjan. Epizod Wielkiej Wojny”.
playlist_add
Jan 2, 2022
Bracia Szaynokowie
Wzdłuż ulic albo na posadzkach kamienic – w przestrzeni Rzeszowa można natrafić na żeliwne detale sygnowane nazwiskiem firmy SZAYNOK. Na początku XX wieku był to jeden z największych zakładów przemysłowych w mieście, zatrudniał około 50 osób. Kim byli bracia Józef i Władysław Szaynokowie? Ich życiorysy przedstawi mec. Dariusz Pado.
playlist_add
Oct 3, 2021
Kładka, hale i obrotnica czyli tereny kolejowe
Co widać przez okno hali wachlarzowej i co to w ogóle za budynek? A poza tym czym była obrotnica i co kryje się w podziemiach hali prostokątnej? Na te i wiele innych pytań odpowiada architekt Adam Sapeta z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, oddział w Rzeszowie. To druga część spaceru w okolicach dworca PKP podczas którego okazuje się, że między torami a ulicą Kochanowskiego znajdują się prawdziwe skarby!
playlist_add
Sep 2, 2021
Dawid Kurzmann - krakowski Korczak
To zdarzenie miało miejsce w krakowskim getcie, w październiku 1942. Dawid Kurzmann, kupiec i filantrop, nie przyjął niemieckiej propozycji ocalenia życia. Zamiast tego wybrał towarzyszenie podopiecznym Domu Sierot w ich ostatniej drodze – najpierw na stację Płaszów, a potem do obozu zagłady w Bełżcu. „Żeby dzieci nie były same, żeby nie czuły się porzucone” - tak opowiada o decyzji dziadka jego 86-letni dziś wnuk Marcel Kurzmann. Poruszająca opowieść o ekstremalnie trudnym wyborze łączy się z Rzeszowem cieniutką niteczką. Dawid Kurzmann właśnie tutaj się urodził, tu mieszkali też jego rodzice oraz siostra. Niebawem w mieście na ścianie starej synagogi zawiśnie tablica poświęcona Dawidowi Kurzmannowi.
playlist_add
Aug 14, 2021
Dworzec PKP
Kolej nie ma już dziś tak dużego znaczenia, jak kiedyś, bo bardziej cenimy sobie podróże samochodem i samolotem, jednak widok torów, odgłos wjeżdżającego pociągu czy dworcowe zapowiedzi niosą w sobie tyle emocji, wspomnień i dobrych skojarzeń! Dlatego też tematem odcinka trzeciego jest rzeszowski dworzec PKP i jego najbliższe okolice, a przewodnik po tej części miasta to architekt Adam Sapeta z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, oddział w Rzeszowie.
playlist_add
Jul 1, 2021
W poszukiwaniu kuczek
Odwiedzamy podwórko kamienicy przy ulicy 3 Maja pod numerem piątym. Znajdują się tu architektoniczne ślady po żydowskich mieszkańcach miasta – ślady, które dla większości z nas pozostają dziś zupełnie nieczytelne. O znaczeniu żydowskich kuczek opowiedzą dr Hubert Mącik, adiunkt z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, oraz red. Andrzej Potocki, wieloletni dziennikarz i regionalista. Natomiast jako pierwsza wpuści nas do kuczki (i poczęstuje pierogami!) Julia – studentka Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania.
playlist_add
May 23, 2021
Ulica 3 Maja
Wydawałoby się, że ulica 3 Maja wszystkim mieszkańcom Rzeszowa jest świetnie znana. Na pewno tak, ale jej układ, okoliczności zabudowy czy historia poszczególnych budynków kryją w sobie wiele niespodzianek. Przewodnikiem po ulicy 3 Maja jest dr Hubert Mącik, adiunkt z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
playlist_add